Obory (powiat piaseczyński)

Obory

wieś
Państwo	Polska
Województwo	mazowieckie
Powiat	piaseczyński
Gmina	Konstancin-Jeziorna
Liczba ludności (2011)	511[1][2]
Strefa numeracyjna	22
Kod pocztowy	05-520[3]
Tablice rejestracyjne	WPI
SIMC	0003926[4]
Położenie na mapie gminy Konstancin-Jeziorna Obory
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Obory
Położenie na mapie województwa mazowieckiego Obory
Położenie na mapie powiatu piaseczyńskiego Obory
52°04′54″N 21°08′54″E/52,081667 21,148333

Elewacja dworu od strony zachodniej

Dawny budynek spichlerza w majątku Obory

Obory – wieś w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie piaseczyńskim, w gminie Konstancin-Jeziorna^[4][5]. Leży na terenie mikroregionu etnograficznego Urzecze.

W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa warszawskiego.

Pochodzenie nazwy

Nazwa wsi pojawia się po raz pierwszy w dokumencie z roku 1407^[6], w którym właściciel tych terenów zostaje określony jako Stanisław Pirzchała z Obór^[7]. Rządzący dobrami Oborscy nazwisko to przejęli od nazwy swojej posiadłości. Pochodziło ono najprawdopodobniej od określenia „obora” = „miejsce, gdzie trzyma się bydło”^[6]. Inna teza mówi o oboraniu terenu otaczającego skarpę wiślaną gdy rzeka cofnęła się ze swej pradoliny. Najpierw obszar ten był określany jako Oborane, a następnie Obory.

Historia

W XV i XVI wieku własność rodziny Oborskich^[8]. W 1643 r. właścicielem stała się rodzina Koniecpolskich (również folwarku Chabzinek)^[8]. Od 1653 r. w posiadaniu ich był Jan z Wielopola^[8], wojewoda krakowski. Wybudował on w miejscu starszego drewnianego dworu nowy w stylu barokowym (1681-1688). W 1688 r. dziedzicem dóbr stał się jego syn Franciszek, a następnie jego synowie: Jan, Karol i Hieronim. Pod zarządem Hieronima majątek tętnił życiem: uruchomiony został cieszący się wzięciem browar oraz dokonano rozbudowy dworu^[8]. Kolejnym właścicielem był m.in. hrabia Kasper Potulicki herbu Grzymała.

Z Obór wywodził się starosta piaseczyński Stanisław Oborski. Folwark i dobra w 1877 r. należały do gminy Jeziorna, zamieszkiwało tu według spisu 349 osób, były 2 wiatraki, wydobywano torf, hodowano bydło i ok. 2 tys. owiec. W latach 1896-1899 zbudowano cegielnię.

Potuliccy posiadali dobra do 1944 r^[9]. Po II wojnie w zespole dworskim znajdował się Dom Pracy Twórczej Związku Literatów Polskich. W 2015 dwór wrócił do rąk spadkobierców przedwojennych właścicieli^[10].

Zabytki

• Dwór w Oborach – wybudowany w miejscu pierwotnego drewnianego dworu, wzniesiony w latach 1681-1688 przez Jana z Wielopola. Zamieszkała w nim siostra królowej Marysieńki. Po 1751 r. dwór przebudowano, restaurowano w latach 1785-1791 i po raz kolejny przebudowano w 1893 r. pod kierunkiem Władysława Marconiego. Obecnie jest to budynek murowany, parterowy, z mieszkalnym poddaszem. Posiada układ wnętrz dwutraktowy, z holem, sienią, klatką schodową na osi;
• oficyna podworska wzniesiona w połowie XVIII wieku staraniem Hieronima Wielkopolskiego, restaurowana przez Potulickich;
• dawna stajnia wzniesiona w drugiej połowie XVIII wieku, przebudowana na mieszkanie i pomieszczenia gospodarcze;
• park krajobrazowy z XVIII wieku, przekomponowany po 1945 r., z pomnikami przyrody;
• budynki gospodarcze z XIX wieku: (czworaki, gorzelnia, browar, magazyn zbożowy).

Zobacz też

• Obory
• Konstancin-Jeziorna
• Parcela-Obory

Przypisy

Linki zewnętrzne

Obory(1), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VII: Netrebka – Perepiat, Warszawa 1886, s. 341 .