Obrabiarka

Szlifierka pozioma do płaszczyzn

(c) Paberu at pl.wikipedia, CC BY-SA 2.5

Honownica

(c) Paberu z polskiej Wikipedii, CC BY-SA 2.5

Obrabiarka ultradźwiękowa

Tokarka uniwersalna

Obrabiarka – maszyna do mechanicznej obróbki przedmiotów w celu nadania im określonych kształtów, wymiarów i chropowatości powierzchni. Obróbka realizowana jest za pomocą specjalnych narzędzi.

Układ konstrukcyjny obrabiarki

W obrabiarkach rozróżniamy następujące grupy zespołów:

• zespół napędowy
• zespoły ruchów roboczych
• zespoły ruchów posuwowych i pomocniczych
• zespoły zamocowania narzędzi i części obrabianych
• korpusy, podstawy, prowadnice
• układy sterowania
• układy chłodzenia
• zespoły odwiórowania

Rodzaje obrabiarek

• skrawające – obrabiarki kształtujące przedmiot przez oddzielanie nadmiaru materiału^[1]
  • tokarki
    • wielonożowe
    • kopiarki
    • półautomaty i automaty tokarskie
    • uchwytowe
    • kłowe
    • tarczowe
    • rewolwerowe
    • karuzelowe
    • zataczarki
  • wiertarki
    • stołowe
    • kolumnowe
    • promieniowe
    • współrzędnościowe
    • wielowrzecionowe
  • frezarki
    • poziome
    • pionowe
  • wiertarkofrezarki
  • wytaczarki
  • frezarkowytaczarki
  • piły
  • strugarki
  • dłutownice
    • Fellowsa do kół zębatych
  • przeciągarki
    • do otworów
    • do płaszczyzn
  • szlifierki
    • do płaszczyzn
    • do otworów
      • honownice
    • dogładzarki
    • docieraczki
    • polerki
  • obrabiarki ultradźwiękowe

• do obróbki plastycznej – obrabiarki kształtujące przedmiot przez odkształcenie plastyczne materiału^[1]
  • młoty mechaniczne
  • kuźniarki
  • prasy
    • hydrauliczne
    • pneumatyczne
    • mimośrodowe
    • balansowe
    • kolanowe
  • walcarki
  • ciągarki
    • do drutów
    • do rur

• obrabiarki do obróbki elektroerozyjnej lub elektrochemicznej, kształtujące przedmiot przy wykorzystaniu zjawiska erozji elektrycznej lub chemicznej^[1]
  • elektrodrążarki

• wtryskarki

Historia

Pierwszymi obrabiarkami były proste przyrządy skrawające o napędzie ręcznym przy pomocy sznura lub cięciwy łuku – wiertarki smyczkowe, które pojawiły się 4 tys. lat p.n.e. i były stosowane aż do XVIII w.^[1]

W średniowieczu wprowadzono do użytku obrabiarki napędzane kołem wodnym^[1]. Pierwsze nowoczesne obrabiarki zaprojektował Leonardo da Vinci (1452–1519), który opracował projekty tokarki kłowej, wiertarki, walcarki, różnego rodzaje szlifierek, a nawet maszyn do gwintowania śrub^[1].

Obrabiarki zostały udoskonalone w II. połowie XIX w.^[1] W 1775 roku John Wilkinson (1728–1808) zbudował precyzyjną wytaczarkę cylindrów parowych^[1]. I.A. Nartow w 1718 roku i Henry Maudslay (1771–1831) w 1797 roku wprowadzili w ręcznych obrabiarkach skrawających mechaniczny suport dla podtrzymywania narzędzia^[1]. W 1795 roku wprowadzono prasę hydrauliczną^[1]. Kolejne usprawnienia wdrażano w toku rewolucji przemysłowej i po wynalezieniu silnika elektrycznego^[1]. W 1818 roku Eli Whitney (1765–1825) skonstruował pierwszą frezarkę, a w 1842 roku James Nasmyth (1808–1890) wynalazł młot parowy^[1]. Pod koniec XIX w. zaczęły powstawać automaty tokarskie^[1]. W 1880 roku amerykański inżynier Christopher Miner Spencer (1833–1922) zbudował pierwszy nowoczesny automat do obróbki metalu^[1].

W XX w. usprawnienia skupiły się na poprawie szybkości i wydajności obróbki^[1]. Przełomem było wynalezienie stali szybkotnącej w 1900 roku przez Fredericka Winslowa Taylora (1856–1915) i M. White'a oraz wynalezienie węglików spiekanych^[1]. W 1928 roku, w Stanach Zjednoczonych zaczęto budować obrabiarki półautomatyczne i automatyczne, które pozwoliły na jednoczesną obróbkę przedmiotu z różnych stron^[1]. W latach 30. XX w. powstały linie obróbkowe^[1]. Procesy obrabiania są dalej doskonalone pod względem dokładności i wydajności^[1].

Zobacz też

• obrabiarka sterowana numerycznie
• centrum obróbkowe

Przypisy