Obraz Matki Bożej Sokalskiej
Współczesny obraz Jana Kumali odnowiony przez Jerzego Kumalę w Sanktuarium w Hrubieszowie | |
Miejsca kultu | Kościół Matki Bożej Pocieszenia w Sokalu (dawniej), |
---|---|
Sanktuarium | |
Początek kultu | 1591 |
Czas powstania wizerunku | XIV w. (oryginał) |
Data wspomnienia | pierwsza niedziela września |
Autor | Jakub Wężyk (oryginał) |
Koronowany | 8 września 1724 |
Matka Boża Sokalska – obraz przedstawiający Najświętszą Maryję Pannę z Dzieciątkiem Jezus w typie ikonograficznym Hodegetria, czczony pierwotnie w kościele bernardynów w Zabużu pod Sokalem. Oryginał spłonął w 1843 roku, obecnie w kilku kościołach w Polsce czczone są jego kopie.
Historia obrazu
Obraz powstał prawdopodobnie w XIV w., a jego autorem był litewski malarz Jan Wężyk. Według legendy miał on stworzyć kopię obrazu Matki Boskiej Częstochowskiej będąc ślepym i prosząc Maryję o uzdrowienie. Nowo powstały wizerunek odesłano na wschód, gdzie umieszczono go najpierw w lepiance, a od XVI w. w świeżo wybudowanym kościele Dziewicy Maryi przy klasztorze bernardynów pod Sokalem[1].
Pierwszy udowodniony cud za wstawiennictwem Matki Bożej Sokalskiej pochodzi z 1591 roku, kiedy książę Stanisław Radziwiłł przyprowadził przed jej oblicze swoją córkę Elżbietę chorą na suchoty. Według źródeł kościelnych, dziewczyna natychmiast doznała uzdrowienia. Inna rozpowszechniana historia pochodzi z 1709 roku. Aniela Polanowska, cześnikowa Bełza jechała konno do Sokala, kiedy zwierzę przestraszywszy się czegoś zmyliło drogę i zamiast na most, wjechało prosto do Bugu. Cześnikowa wzywając Matkę Bożą Sokalską na pomoc dała radę wydostać się na drugi brzeg bez żadnego uszczerbku na zdrowiu.
Legenda głosi również, że w czasie powstania Chmielnickiego przybyli do Sokala Kozacy i Tatarzy zobaczyli na murach klasztornych zastępy wojsk anielskich wiedzione przez Matkę Bożą Sokalską i odstąpili od oblężenia. Wieść o cudzie rozniosła się po całym kraju i kilkuset przedstawicieli szlachty koronnej i litewskiej zażyczyło sobie w testamentach, żeby spocząć w katakumbach bernardyńskiego klasztoru w Zabużu pod Sokalem[2].
8 września 1724 roku łaskami słynący obraz Matki Bożej Sokalskiej został ukoronowany przez arcybiskupa lwowskiego Jana Skarbka. Był to czwarty obraz koronowany na prawie papieskim na ziemiach Rzeczypospolitej[1].
W 1843 roku oryginalny obraz spłonął w pożarze kościoła i zabudowań klasztornych. Lwowski artysta Jan Kumala w krótkim czasie wykonał jednak kopię, która od 1848 roku otoczona była przez miejscową ludność takim samym kultem. W dwusetną rocznicę koronacji oryginału, oficjalna sokalska kopia obrazu została koronowana przez arcybiskupa lwowskiego Bolesława Twardowskiego[2].
Kiedy w 1951 roku Zabuże znalazło się poza granicami Polski (Umowa o zmianie granic z 15 lutego 1951), obraz został nielegalnie przewieziony przez polską ludność do kościoła św. Bernardyna w Krakowie i umieszczony w małej kaplicy obok zakrystii. Początkowo pozostawał ukryty ze względu na panujący wówczas terror stalinowski. Od wydarzeń odwilży 1956 roku udostępniony do prywatnej adoracji i modlitwy. W 2001 roku, w 50. rocznicę Akcji H-T (wysiedlenia ludności polskiej z ziemi sokalskiej) obraz poddano konserwacji w pracowni Jerzego Kumali i udekorowano okolicznościowymi sukienkami oraz złotymi koronami autorstwa Tadeusza Rybskiego, a rok później przeniesiono do kościoła św. Stanisława Kostki w Hrubieszowie, który od tej pory nosi tytuł Sanktuarium Matki Bożej Sokalskiej[1][3][4]. Z tej okazji ks. Jan Twardowski napisał Modlitwę do Matki Bożej Pocieszenia z Sokala z okazji przywiezienia wizerunku z Krakowa do nowego Sanktuarium w Hrubieszowie[5][6].
Miejsce pierwotnego kultu obrazu MB Sokalskiej, opuszczony Kościół Matki Bożej Pocieszenia w Sokalu wraz z zabudowaniami klasztornymi po przejęciu terenu przez Sowietów został zamieniony w więzienie o zaostrzonym rygorze. Zakład karny utrzymano po odzyskaniu niepodległości przez Ukrainę w 1991 roku. W 2012 roku z niewyjaśnionych do dzisiaj przyczyn zabudowania spłonęły doszczętnie[7].
Współczesne miejsca kultu
Głównym ośrodkiem kultu Matki Bożej Sokalskiej jest Hrubieszów. Inne kopie wizerunku czczone są: w kościele św. Bernardyna w Krakowie, w kaplicy wewnątrz pobernardyńskiego kościoła św. Anny w Warszawie oraz w kościele Narodzenia NMP w Ustianowej. Ta ostatnia związana jest bezpośrednio z przesiedleńcami z Sokala i okolic, przeniesionymi w oddane Polsce tereny dzisiejszego powiatu bieszczadzkiego.
Kościół św. Stanisława Kostki w Hrubieszowie
- (c) I, Jakubhal, CC-BY-SA-3.0
Kościół św. Bernardyna i klasztor ojców bernardynów w Krakowie
Zobacz też
Przypisy
- ↑ a b c Historia Cudownego Obrazu oraz Sanktuarium Matki Bożej Sokalskiej. Sanktuarium MB Sokalskiej w Hrubieszowie. [dostęp 2021-11-02].
- ↑ a b Sanktuarium Matki Bożej Sokalskiej. Oficjalna strona Miasta Hrubieszów. [dostęp 2021-11-02].
- ↑ Bp Jan Śrutwa. Matka Boża Sokalska w Hrubieszowie. „Niedziela zamojsko-lubaczowska”. 14, 2002. [dostęp 2021-11-02].
- ↑ Historia Obrazu Matki Bożej Sokalskiej. hrubieszow.info. [dostęp 2021-11-02].
- ↑ Anna Dziemska: Matka Boża Sokalska w Warszawie i Hrubieszowie. Życie Zakonne, 13.10.2014. [dostęp 2021-11-02].
- ↑ Modlitwy do MB Sokalskiej. Sanktuarium MB Sokalskiej w Hrubieszowie. [dostęp 2021-11-02].
- ↑ Konstanty Czawaga. Spłonął jeden z najpiękniejszych klasztorów na Kresach. „Kurier Galicyjski”. nr 6(154), 30 marca – 12 kwietnia 2012.
Media użyte na tej stronie
Autor: Henryk Bielamowicz, Licencja: CC BY-SA 4.0
wieś Ustjanowa Górna
(c) I, Jakubhal, CC-BY-SA-3.0
Kościół św. Bernardyna w Krakowie
(c) kuba13 / fotopolska.eu, CC BY-SA 3.0
Kościół pw. św. Stanisława Kostki.
Autor: Temporary1900, Licencja: CC BY-SA 3.0
To jest zdjęcie miejsca lub budynku wpisanego do Państwowego Rejestru Zabytków Nieruchomych Ukrainy pod numerem: 46-248-0001
Autor: Alina Zienowicz Ala z, Licencja: CC BY-SA 3.0
Kościół św. Anny w Warszawie