Obrona ratusza w Kargowej
| II rozbiór Polski | |||
Ratusz w Kargowej z XVII w., przebudowany w 1856 roku | |||
| Czas | 27 stycznia 1793 | ||
|---|---|---|---|
| Miejsce | Kargowa | ||
| Terytorium | Rzeczpospolita Obojga Narodów | ||
| Wynik | zwycięstwo Prusaków | ||
| Strony konfliktu | |||
| |||
| Dowódcy | |||
| |||
| Siły | |||
| |||
| Straty | |||
| |||
Położenie na mapie Kargowej  | |||
Położenie na mapie Polski  | |||
Położenie na mapie województwa lubuskiego  | |||
Położenie na mapie powiatu zielonogórskiego  | |||
Położenie na mapie gminy Kargowa _location_map.png "Mapa lokalizacyjna gminy Kargowa") | |||
 52°04′15,70″N 15°51′41,53″E/52,071028 15,861536 | |||
Obrona ratusza w Kargowej – incydent zbrojny mający miejsce 27 stycznia 1793 w Kargowej pomiędzy wojskiem Rzeczypospolitej a wojskami pruskimi, zakończony porażką niesubordynowanych żołnierzy polskich[1].
Przebieg walk
Po ogłoszeniu rozbioru władze polskie wydały oddziałom znajdującym się na utraconych terenach rozkaz wycofania się. Oddziały z Wielkopolski miały wycofać się do Łowicza. Liczący około 40[1] lub 60 żołnierzy[2] garnizon z Kargowej, dowodzony przez kapitana Kazimierza Więckowskiego nie wykonał jednak rozkazu odwrotu, lecz dowódca nakazał przygotować do obrony miejscowy ratusz[1].
27 stycznia 1793 do Kargowej wkroczyły 600-osobowe siły pruskie majora von Milkau. Prusacy zażądali złożenia broni i wydania odwachu. W czasie rozmowy z Prusakami kpt. Więckowski upadł od ciosów szabel i bagnetów – jego zachowanie omyłkowo wzięto za próbę ataku na pruskiego dowódcę[1]. Sporna jest kwestia śmierci Więckowskiego. Według najczęściej spotykanej wersji zdarzeń Więckowski w chwili rozmów z pruskim dowódcą zginął, jednak część źródeł wojskowych wymienia go później jako uczestnika powstania kościuszkowskiego, a źródła genealogiczne podają 1820 rok jako datę śmierci[3]. Według pierwszej wersji, po śmierci swojego dowódcy Polacy otworzyli do Prusaków ogień. Siły pruskie otoczyły ratusz i, wykorzystując przewagę ognia, przeprowadziły szturm budynku[1].
Walka w budynku zakończyła się porażką obrońców, rannych dobito i zebrano łupy. Nieliczni ocalali polscy jeńcy zostali poprowadzeni w triumfalnym wkroczeniu oddziałów gen. Friedricha von der Trencka do Poznania (31 stycznia)[1].
Upamiętnienie
Pamięć o obrońcach ratusza przetrwała wśród mieszkańców miasta. Przez wiele lat ludność broniła ratusza przed remontem, który mógłby usunąć ze ścian ślady po kulach[1] – były one widoczne do ok. 1830 roku[2]. Obecnie na ratuszu znajduje się tablica pamiątkowa[1].
Drugim miejscem upamiętnienia jest kościół parafialny p.w. Najświętszej Marii Panny w Kopanicy, gdzie umieszczona jest na lewej ścianie nawy głównej tablica marmurowa o wymiarach 60x50 cm z nazwiskami obrońców[4].
Przypisy
- ↑ a b c d e f g h i j Obrona ratusza w Kargowej (pol.). W: Region Wielkopolska [on-line]. Urząd Marszałkowski Województwa Wielkopolskiego. [dostęp 2013-04-17].
- ↑ a b 220 rocznica bitwy kargowskiej i obrony granic Polski ku chwale oręża polskiego przez oddział kpt. Kazimierza Więckowskiego (pol.). Portal Kargowej. [dostęp 2013-04-17].
- ↑ Fotografie Unruhstadt. (pol.). [dostęp 2013-04-17].
- ↑ Zarchiwizowana kopia. [dostęp 2014-04-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-09-24)].
Dodatkowa literatura
- Alexander Kraushar: Katastrofa kargowska: epizod z historii drugiego rozbioru Polski (1793). Poznań 1900: Towarzystwo Przyjaciół Nauk Poznańskie.
Media użyte na tej stronie
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Relief location map of Lubusz Voivodeship. Geographic limits of the map:
- N: 53.18 N
- S: 51.33 N
- W: 14.40 E
- E: 16.60 E
Symbol miejsca bitwy do legendy mapy
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Zielona Góra County with urbanized area highlighted. Geographic limits of the map:
- N: 52.23 N
- S: 51.72 N
- W: 15.06 E
- E: 16.02 E
.jpg)
(c) Petroniusz / fotopolska.eu, CC BY-SA 3.0
Ratusz w Kargowej. Widok z kierunku północno-wschodniego. Po prawej stronie widać fragment pierzei południowej Rynku.