Obszar ochrony ścisłej „Pyszna, Tomanowa, Pisana”

Pyszna, Tomanowa, Pisana
obszar ochrony ścisłej
Państwo	Polska
Województwo	małopolskie
Mezoregion	Tatry Zachodnie
Data utworzenia	1948
Powierzchnia	1562,57 ha
Położenie na mapie gminy Kościelisko Pyszna, Tomanowa, Pisana
Położenie na mapie Polski Pyszna, Tomanowa, Pisana
Położenie na mapie województwa małopolskiego Pyszna, Tomanowa, Pisana
Położenie na mapie powiatu tatrzańskiego Pyszna, Tomanowa, Pisana
49°13′04″N 19°52′22″E/49,217778 19,872778

Widok z Ornaku na teren obszaru ochrony ścisłej

Południowa część obszaru „Pyszna, Tomanowa, Pisana”

Obszar ochrony ścisłej „Pyszna, Tomanowa, Pisana” – obszar ochrony ścisłej utworzony w 1948 r. w Tatrach Zachodnich jako ścisły rezerwat przyrody Tomanowa-Smreczyny, wówczas największy na terenie polskich Tatr. Rezerwat obejmował niemal cały obszar Doliny Pyszniańskiej i Doliny Tomanowej (górne odgałęzienia Doliny Kościeliskiej). Powierzchnia rezerwatu wynosiła ok. 800 ha. Powstał on jeszcze przed utworzeniem tutaj Tatrzańskiego Parku Narodowego. W 1975 r. został powiększony o obszar Hali Pisanej i ma powierzchnię 1562,57 ha. Po utworzeniu TPN zmienił się jego status z rezerwatu na obszar ochrony ścisłej.

Jest to największy w polskich Tatrach kompleks lasów świerkowych, będący ostoją dzikich zwierząt nie niepokojonych przez człowieka. Mają tutaj swoje mateczniki niedźwiedzie brunatne, jesienią odbywają rykowiska jelenie. Przyroda rządzi się tutaj swoimi prawami, człowiek nie ingeruje w jej funkcjonowanie. Obszar ten obejmuje górnoreglowe lasy świerkowe, piętro kosówki, hale górskie i piętro alpejskie. Na jego terenie znajdują się także jeziora tatrzańskie: Smreczyński Staw, Kosowinowe Oczko i Siwe Stawki oraz Wąwóz Kraków z bogatą florą naskalnych roślin wapieniolubnych.

Przed utworzeniem rezerwatu na jego obszarze prowadzono intensywny wypas, były to tereny pasterskie Hali Ornak, Hali Pysznej, Hali Smreczyny, Hali Tomanowej.

Większa część tego obszaru jest niedostępna turystycznie, również wznoszące się ponad Doliną Tomanową i Pyszniańską szczyty Suchy Wierch Tomanowy, Tomanowy Wierch Polski, Smreczyński Wierch i Kamienista nie są udostępnione turystycznie. Przez obszar dawnego rezerwatu Tomanowa-Smreczyny prowadzi jednak kilka szlaków turystycznych.

Bibliografia

• Józef Nyka: Tatry polskie. Przewodnik. Wyd. XIII. Latchorzew: Wyd. Trawers, 2003. ISBN 83-915859-1-3.
• Władysław Szafer: Tatrzański Park Narodowy. Zakład Ochrony Przyrody PAN, 1962.
• Tatry Zachodnie. Mapa turystyczna 1:20 000. Warszawa: Polskie Przedsiębiorstwo Wydawnictw Kartograficznych, 2005/06. ISBN 83-7329-645-X.