Obuch

Głowica huculskiego obuszka (z podwiniętym dziobem)

Obuch, obuszek lub obuszysko – rodzaj broni białej, bardzo podobny do nadziaka, różniący się jednak od niego zawiniętym w dół dziobem, po jego przeciwległej stronie miał młotek. Stosowany od XVI do XVIII wieku przez szlachtę polską, często posiadał drzewce długości 80–100 cm i był noszony w formie laski. Była to broń często wykorzystywana w pojedynkach i burdach. Miał być bezpieczniejszy od nadziaka, z którego powstał, ale różnica nie była wielka, stąd obowiązywał zakaz wnoszenia tego typu broni na sejmiki, a także do niektórych kościołów.

W dawnej Polsce noszenie obuszków było tak powszechne, że powstało nawet rymowane powiedzenie:

"Bez karabeli ani z pościeli, bez obuszka ani od łóżka."

W Polsce przyjęło się rozróżniać tego typu broń wedle rodzaju zakończenia: jeśli ma ostry, prostopadły dziób, jest to nadziak; jeśli dziób jest podwinięty w dół, to obuch; jeśli ma formę toporka, to czekan. Najczęściej po przeciwległej stronie ostrza znajdował się młotek.

Bibliografia

• Zdzisław Żygulski (junior): Broń w dawnej Polsce na tle uzbrojenia Europy i Bliskiego Wschodu. Warszawa: PWN, 1982. ISBN 83-01-02512-8.