Obwód Kozienice Armii Krajowej

Obwód Kozienice
Armii Krajowej

Historia
Państwo	Polskie Państwo Podziemne
Sformowanie	1942
Rozformowanie	1944
Nazwa wyróżniająca	Kozienice
Dowódcy
Pierwszy	kpt. Roman Bielawski ps. "Adam"
Ostatni	mjr Władysław Komorek ps. "Lucjan"
Organizacja
Kryptonim	„Puszcza” „Krzaki” „Jeżyny” „Bławatek” „Ludwik"
Rodzaj sił zbrojnych	lądowe
Rodzaj wojsk	partyzantka
Podległość	Inspektorat Radom AK

Obwód Kozienice – jednostka terytorialna Związku Walki Zbrojnej, a następnie Armii Krajowej.

Operowała na terenie powiatu Kozienice i nosiła kryptonimy „Puszcza” „Krzaki” „Jeżyny” „Bławatek” „Ludwik”^[1]. Wraz z Obwodem Radom wchodził w skład Inspektoratu A Radom Okręgu Radom-Kielce ZWZ-AK^[2] („Jodła”).

Wszystkie placówki na terenie Obwodu posiadały własne grupy dywersyjne i patrole likwidacyjne. 31 grudnia 1943 Obwód Kozienice miał zorganizowanych 96 plutonów i liczył 6120 żołnierzy.

Komendanci

Komendantami Obwodu Kozienice ZWZ-AK byli:

• kpt. Roman Bielawski ps. „Adam” 15 stycznia 1940 - 12 lipca 1942 (rozstrzelany);
• kpt. Józef Pawlak ps. „Bartosz”, "Brzoza" 12 lipca 1942 - 22 sierpnia 1944;
• mjr Władysław Komórek ps. „Lucjan” 22 sierpnia 1944 - styczeń 1945.

Zastępcami komendanta Obwodu Kozienice ZWZ-AK byli:

• kpt. Józef Pawlak ps. "Bartosz", "Brzoza" 15 stycznia 1940 - 12 lipca 1942
• kpt. Władysław Komórek ps. "Lucjan" 12 lipca 1942 - sierpień 1944
• por. Jan Tabeau wrzesień 1944 - styczeń 1945

Struktura

• Referat I (Organizacyjny)
  • por. Łukasz Kumor ps. "Łukasz" 15 stycznia 1940 - 22 lipca 1942
  • ppor. Stanisław Rojek ps. "Andrzej" sierpień 1942 - 17 maja 1944
  • por. Władysław Molenda ps. "Grab"
• Referat II (Wywiad)
  • ppor. Stanisław Ruman ps. "Staszek" 15 stycznia 1940 - 22 lipca 1942
  • ppor. Jerzy Dąbkowski ps. "Longin" 22 lipca 1942 - sierpień 1943
  • Mirosław Kowalski ps. "Oskard"
• Referat III (Operacyjno-Szkoleniowy)
  • kpt. Józef Pawlak ps. "Bartosz", "Brzoza" 15 stycznia 1940 - 12 lipca 1942
  • kpt. Władysław Komórek ps. "Lucjan" 12 lipca 1942 - sierpień 1944
  • por. Jan Tabeau wrzesień 1944 - styczeń 1945
• Referat IV (Kwatermistrzostwo)
  • p.o. por. Czesław Sudlitz ps. "Hofman", "Paw" 1940 - 1942
  • Stanisław Morawiecki ps. "Sosna" lipiec 1942 - styczeń 1945
• Referat V i VI (Łączność i BIP)
  • ppor. Stanisław Jańczak ps. "Józef" 15 stycznia 1940 - 2 lipca 1942
  • pchor. Antoni Szewczyk ps. "Wiesław" lipiec 1942 - styczeń 1945
• Kedyw
  • pchor. Jan Molenda ps. "Sewer" 15 stycznia 1940 - 12 lipca 1942 (rozstrzelany)
  • ppor. Jerzy Dąbkowski ps. "Longin" lipiec 1942 - ??
  • por. Władysław Molenda ps. "Grab" 1 maja 1944 - styczeń 1945
• Referat Lotniczy
  • st. sierż. pil. Władysław Węgrzynek styczeń 1940 - styczeń 1945
• Referat Przerzutów Powietrznych
  • ppor. Ignacy Pisarski ps. "Maria" 1943 - 1 kwietnia 1944
  • pchor. Zygmunt Bogacz ps. "Maruda" kwiecień 1944 - styczeń 1945
• Referat Wojskowej Służby Kobiet (WSK)
  • b.d.
• Referat Wojskowej Służby Ochrony Powstania (WSOP)
  • Stanisław Borowiecki ps. "Rachuj"
• oficer Obwodu ds. artylerii
  • kpt. Władysław Szymański ps. "Korwin" 15 stycznia 1940 - 19 czerwca 1944 (rozstrzelany)
• oficer Obwodu ds. saperów
  • ppor. Zygmunt Czyż ps. "Skiba" 15 stycznia 1940 - lipiec 1942
  • por. NN ps. "Deska" lipiec 1942 - styczeń 1945
• oficer Obwodu ds. zleceń
  • por. Julian Szczuka "Zenon"

Podobwody (rejony)

Obwód Kozienice AK liczył 5 podobwodów (rejonów):

• Podobwód I „Południe” (Puławy, Góra Puławska) - zlikwidowany w lipcu 1942 albo październiku 1943
  • komendant por. Jan Zawadzki ps. „Gerwazy” do lipca 1942
    • Placówka nr 1
    • Placówka nr 2 (Góra Puławska)
    • Placówka nr 3
    • Placówka nr 4
    • Placówka nr 5
• Podobwód IA - powołany po likwidacji Rejonu I w 1942 albo 1943
• Podobwód II „Wschód” (Gniewoszów, Sieciechów)
  • komendant kpt. Franciszek Polkowski ps. "Grab", "Jastrząb" styczeń 1940 - 20 lipca 1942
  • komendant ppor. Franciszek Rechowicz ps. "Styr" lipiec 1942 - styczeń 1945
    • Placówka nr 6
    • Placówka nr 7 (Sieciechów) - ppor. Franciszek Rechowicz ps. "Styr" lipiec 1942 - styczeń 1945
    • Placówka nr 8
    • Placówka nr 9
    • Placówka nr 10
• Podobwód III „Zachód” (Mąkosy)
  • komendant - inż. Czesław Sudlitz ps. "Hofman", "Paw"
    • Placówka nr 11
    • Placówka nr 12
    • Placówka nr 13
    • Placówka nr 14 (Brzeźnica) - pchor. Bolesław Krakowiak ps. "Bilof" styczeń 1940 - czerwiec 1942
    • Placówka nr 15
• Podobwód IV „Centrum” (Pionki, Garbatka)
  • komendant ppor. Zygmunt Czyż ps. "Skiba"
  • komendant por. Stanisław Grabowski ps. "Bonifacy"
    • Placówka nr 21
    • Placówka nr 22
    • Placówka nr 23
    • Placówka nr 24
    • Placówka nr 25
• Podobwód V „Północ” (Głowaczów, Grabów nad Pilicą, Magnuszew)
  • komendant Stefan Mika ps. „Bażant” (od stycznia 1940 do czerwca 1942; potem przeniesiony do dyspozycji obwodu)
  • komendant kpt. Roman Siwek ps. „Helena” (od lipca 1942 do 1944; zginął podczas Akcji Burza)
  • p.o. komendanta Stefan Banaszkiewicz (przejął obowiązki po śmierci „Heleny” do stycznia 1945; wcześniej z-ca komendanta)
  • komendant mjr Władysław Komórek ps. „Lucjan”
    • Placówka nr 16
    • Placówka nr 17
    • Placówka nr 18 (Głowaczów)
    • Placówka nr 19
    • Placówka nr 20 (Magnuszew, Trzebień)
    • Placówka Brzóza

Przypisy

Bibliografia

• Struktura Organizacyjna Armii Krajowej, Marek Ney-Krwawicz w: Mówią wieki nr 9/1986.
• Wojciech Borzobohaty: „Jodła” Okręg Radomsko–Kielecki ZWZ–AK 1939-1945. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Pax”, 1988. ISBN 83-211-0901-2.
• Rafał Wnuk: Atlas polskiego podziemia niepodległościowego 1944-1956 = The atlas of the independence underground in Poland 1944-1956. Warszawa: Lublin: Instytut Pamięci Narodowej. Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, 2007. ISBN 978-83-60464-45-8.

Związek Walki Zbrojnej – Armia Krajowa

Komenda Główna	Biuro Finansów i Kontroli Biuro Informacji i Propagandy Biuro Inspekcji Kedyw Oddział I Oddział II Oddział III Oddział IV Oddział V Wojskowa Służba Kobiet Szefostwo Biur Wojskowych Szefostwo Komunikacji Wojskowych
Obszary	Białostocki Lwowski Warszawski Zachodni Południowy
Okręgi	Białystok Kraków Lublin Lwów Łódź Nowogródek Polesie Pomorze Poznań Radom-Kielce Stanisławów Śląsk Tarnopol Warszawa Wilno Wołyń
Korpusy	Kielecki Warszawski
Dywizje piechoty	2 DP 3 DP 5 DP 6 DP 7 DP 8 DP 9 DP 10 DP 11 DP 12 DP 21 DP 22 DP 24 DP 25 DP 26 DP 27 DP 28 DP 29 DP 30 DP 106 DP
Brygady	1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 12 13 23 24 36 Gozdawa Kielecka KBKZ Zagłębiowska
Pułki piechoty	1 pspodh. 2 pp Leg. 3 pp Leg. 4 pp Leg. 5 pspodh. 6 psp 7 pp Leg. 8 pp Leg. 9 pp Leg. 10 pp 12 pp 13 pp 15 pp 15 pp 16 pp 17 pp 18 pp 19 pp 21 pp 22 pp 23 pp 24 pp 26 pp 27 pp 28 pp 30 pp 31 pp 32 pp 33 pp 34 pp 35 pp 36 pp 38 pp 39 pp 40 pp 41 pp 42 pp 43 pp 45 pp 48 pp 49 pp 50 pp 51 pp 52 pp 53 pp 72 pp 74 pp 77 pp 78 pp 82 pp 84 pp 112 pp 116 pp 120 pp
Pułki kawalerii	1 pszw 7 puł 8 pal 8 puł 8 psk 10 pal 10 kpa 14 puł 19 puł 21 puł 23 puł 27 puł
Akcje i operacje	Akcja Antyk Akcja „Burza” Akcja Getto Akcja Góral Akcja w Lidzie Akcja N Akcja Nieszpory Akcja Pensjonat Akcja w Pińsku Akcja pod Arsenałem Akcja Taśma Akcja w Końskich Akcja w Celestynowie Akcja Wilanów Akcja Wieniec Akcja Wiśnicz Operacja Hermann Operacja Memel Operacja Ostra Brama Powstanie iwienieckie Powstanie warszawskie Powstanie zamojskie Rozbicie więzienia w Kielcach Rozbicie więzienia w Pułtusku
Dywersja i sabotaż	Akcja Bielany Akcja Bollwerk Akcja na tartak w Piaskach Królewskich Akcja Nieszpory Akcja Nowy Rok Akcja Wieniec Mały sabotaż Wysadzenie pociągu w Choszczówce (1943) Wysadzenie pociągu w Piasecznie (1943) Zatopienie statku Tannenberg Zamach bombowy na dworcu kolejowym Friedrichstraße w Berlinie Zamach bombowy na kolej S-Bahn w Berlinie
Zamachy	Akcja Braun Akcja Bürkl Akcja „C” Akcja Durrfeld Akcja Europejska Akcja Główki Akcja Komitet Ukraiński Akcja Koppe Akcja Kośba Akcja Kretschmann Akcja Krüger Akcja „Kutschera” Akcja Leitgeber Akcja Milke Akcja Panienka Akcja Rodewald Akcja Stamm Akcja Topiel Akcja Za Kotarą Likwidacja Heinricha Krafta Likwidacja Hugo Dietza Likwidacja Nadwywiadu Rządu Londyńskiego Zamach na Hansa Franka Zamach na Kurta Hoffmanna Zamach na Maksa Petersa
Bitwy i potyczki	Bitwa o Skalbmierz Bitwa o Surkonty Bitwa w Lasach Janowskich i Puszczy Solskiej Bitwa na Porytowym Wzgórzu Bitwa pod Jaksicami (1944) Bitwa pod Kałużówką Bitwa pod Lasowcami Bitwa pod Murowaną Oszmianką Bitwa pod Skorzowem Bitwa pod Wojdą Bój pod Pęcicami Potyczka pod Skroniowem Starcie pod Sucharami Starcie w Kamieniu Stołpeckim Wypad na Marianów Walki o Kowel i Włodzimierz Wołyński (1944) Wypad na Truskaw
Wywiad	Most I Most II Most III Operacja Synteza
Organizacje	AKO Cichociemni Polskie Państwo Podziemne Szare Szeregi ŚZŻ AK Grupy Szturmowe Republika Pińczowska Rzeczpospolita Iwonicka Rzeczpospolita Turgielska
Odznaczenia	Krzyż Armii Krajowej Odznaka „Krzyż Powstania Warszawskiego” Warszawski Krzyż Powstańczy