Obwód Mokotów Armii Krajowej

Obwód V Mokotów – kryptonimy: "Dziewiętnastka", "19" (w ramach SZP), "45" (w ramach ZWZ/AK), "XXV" (od 15 czerwca 1944), "V" (od 9 sierpnia 1944)^[1] – terytorialna jednostka organizacyjna Okręgu Warszawskiego Armii Krajowej, działającego w konspiracji w okresie okupacji niemieckiej w Polsce oraz walczącego w powstaniu warszawskim.

Komenda Obwodu

Komendą obwodu kierowali kolejno:

• kpt./mjr Janusz Szlaski "Prawdzic" (do 1942);
• ppłk kaw. Aleksander Hrynkiewicz "Przegonia" (od 1942 do 6 sierpnia 1944 – choć formalnie do 18 sierpnia);
• p.o. ppłk Stanisław Kamiński "Daniel" (5 – 18 sierpnia 1944);
• ppłk Józef Rokicki "Karol" (od 19 sierpnia do 26 września 1944)^[2].
• p.o. mjr Kazimierz Szternal "Zryw" (26 – 27 września 1944).

Struktura Obwodu 1 sierpnia

Komenda obwodu

• Komendant – ppłk. kaw. Aleksander Hrynkiewicz "Przegonia","Marek";
• Zastępca komendanta – ppłk. Tadeusz Bandoła "Wirtuoz";
• Szef sztabu – mjr st. spocz. Tadeusz Jan Halik "Wolfram";
• Oficer organizacyjny – NN
• Oficer informacyjny – por. Stanisław Topór "Wróbel";
• Oficer kontrwywiadu – NN
• Oficer wyszkolenia – NN
• Kwatermistrz – rtm. rez. Mieczysław Czychiryn "Brzozowski";
• Oficer gospodarczy – ppor. rez. Jan Doliński "Lech";
• Oficer broni – NN
• Lekarz – ppłk. lek. Klemens Gerner;
• Oficer łączności – por. Jan Baranowski "Roger";
• Referat prasowy – ppor. rez. Aleksander Płaczkowski "Paweł";
• Oficer saperów – por. rez. sap. Mieczysław Szenfeld "Mączka";
• Dywersja bojowa – por. rez. art. Tadeusz Jaegerman "Klimek";
• Inspektor WSOP – por. rez. Tadeusz Juliusz Olszewski "Wojtek";
• Komendantka Wojskowej Służby Kobiet – Antonina Kon "Jadwiga";
• Oddział osłony sztabu "OS-V" – por. rez. Michał Bylina "Michał".

Struktury obwodu

• Rejon 1 (ul. Podchorązych, Szwoleżerów) kryptonim "XXV-51" – dowódca rtm. Stefan Smolicz "Wrak";
  • I Zgrupowanie – 1 Pułk Szwoleżerów AK – dowódca rtm. Stefan Smolicz "Wrak";
  • II Zgrupowanie "1703" – l Dywizjon Artylerii Konnej im. gen. J. Bema – dowódca kpt. art. Wiktor Olszewski "Olcha";

• Rejon 2 (Sielce, Siekierki) kryptonim "XXV-52" – dowódca kpt.Ryszard Degórski "Brzoza";
  • I Zgrupowanie (I Batalion OW PPS) – dowódca ppor. Wacław Kossowicz "Jarząbek"; (Plutony: 523, 524, 525, 526, 527, 558)
  • II Zgrupowanie – dowódca kpt. piech. Czesław Szymanowski "Korwin";
    • 1 Kompania – dowódca por. Mieczysław Nałęcz-Dobrowslki "Waga" (plutony 531, 535, 536);
    • 2 kompania – dowódca pro. rez. Czesław Zawadzki "Legun" (plutony: 537, 538, 539);

• Rejon 3 (pl. Unii Lubelskiej ul. Bagatela) kryptonim "XXV-53" – dowódca kpt. Leon Światopełk-Mirski "Tomasz Łucznik";
  • 1 Kompania – dowódca por. rez. mar. woj. Kazimierz Niewęgłowski "Borowy" (plutony 540, 541, 542);
  • 2 Kompania – dowódca por. rez. Wojciech Ochalski "Wojciech" (plutony 543, 544, 545);
  • 3 Kompania – dowódca NN (plutony 546, 547);

• Rejon 4 (Pole Mokotowskie) kryptonim "XXV-54"- kpt. Zygmunt Karol Peitler "Zygmunt";
  • I Zgrupowanie (cztery kompanie)
  • II Zgrupowanie (II Batalion Szturmowy „Odwet”) – dowódca – ppor. Juliusz Sobolewski "Roman";
  • Grupa artyleryjska ,,548" – "Granat" – dowódca kpt. art. Józef Szyszko "Bachmat";

• Rejon 5 (Sadyba i wieś Czerniaków) "Oaza" – dowódca por. Melchior Czesław Szczubełek "Jaszczur";
  • Zgrupowanie (Batalion "Oaza") – rtm. st. spocz. Emil Alfons Vacqueret

• Rejon 6 (południowa część Górnego Mokotowa z Rakowcem, Służewcem i Ursynowem) – dowódca ppłk. Stanisław Kamiński "Daniel".
  • Pułk "Baszta"

Przypisy

Bibliografia

• Matusak P. (pod red.), Powstanie warszawskie 1944. Wybór dokumentów, T. 2, cz. I, Warszawa 2001. ISBN 83-88185-39-X.

Linki zewnętrzne

Baszta : pismo żołnierskie - pismo wydawane przez zgrupowanie podczas powstania

Związek Walki Zbrojnej – Armia Krajowa

Komenda Główna	Biuro Finansów i Kontroli Biuro Informacji i Propagandy Biuro Inspekcji Kedyw Oddział I Oddział II Oddział III Oddział IV Oddział V Wojskowa Służba Kobiet Szefostwo Biur Wojskowych Szefostwo Komunikacji Wojskowych
Obszary	Białostocki Lwowski Warszawski Zachodni Południowy
Okręgi	Białystok Kraków Lublin Lwów Łódź Nowogródek Polesie Pomorze Poznań Radom-Kielce Stanisławów Śląsk Tarnopol Warszawa Wilno Wołyń
Korpusy	Kielecki Warszawski
Dywizje piechoty	2 DP 3 DP 5 DP 6 DP 7 DP 8 DP 9 DP 10 DP 11 DP 12 DP 21 DP 22 DP 24 DP 25 DP 26 DP 27 DP 28 DP 29 DP 30 DP 106 DP
Brygady	1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 12 13 23 24 36 Gozdawa Kielecka KBKZ Zagłębiowska
Pułki piechoty	1 pspodh. 2 pp Leg. 3 pp Leg. 4 pp Leg. 5 pspodh. 6 psp 7 pp Leg. 8 pp Leg. 9 pp Leg. 10 pp 12 pp 13 pp 15 pp 15 pp 16 pp 17 pp 18 pp 19 pp 21 pp 22 pp 23 pp 24 pp 26 pp 27 pp 28 pp 30 pp 31 pp 32 pp 33 pp 34 pp 35 pp 36 pp 38 pp 39 pp 40 pp 41 pp 42 pp 43 pp 45 pp 48 pp 49 pp 50 pp 51 pp 52 pp 53 pp 72 pp 74 pp 77 pp 78 pp 82 pp 84 pp 112 pp 116 pp 120 pp
Pułki kawalerii	1 pszw 7 puł 8 pal 8 puł 8 psk 10 pal 10 kpa 14 puł 19 puł 21 puł 23 puł 27 puł
Akcje i operacje	Akcja Antyk Akcja „Burza” Akcja Getto Akcja Góral Akcja w Lidzie Akcja N Akcja Nieszpory Akcja Pensjonat Akcja w Pińsku Akcja pod Arsenałem Akcja Taśma Akcja w Celestynowie Akcja Wilanów Akcja Wieniec Akcja Wiśnicz Operacja Hermann Operacja Memel Operacja Ostra Brama Powstanie iwienieckie Powstanie warszawskie Powstanie zamojskie Rozbicie więzienia w Kielcach
Dywersja i sabotaż	Akcja Bielany Akcja Bollwerk Akcja na tartak w Piaskach Królewskich Akcja Nieszpory Akcja Nowy Rok Akcja Wieniec Mały sabotaż Wysadzenie pociągu w Choszczówce (1943) Wysadzenie pociągu w Piasecznie (1943) Zatopienie statku Tannenberg Zamach bombowy na dworcu kolejowym Friedrichstraße w Berlinie Zamach bombowy na kolej S-Bahn w Berlinie
Zamachy	Akcja Braun Akcja Bürkl Akcja „C” Akcja Durrfeld Akcja Europejska Akcja Główki Akcja Komitet Ukraiński Akcja Koppe Akcja Kośba Akcja Kretschmann Akcja Krüger Akcja „Kutschera” Akcja Leitgeber Akcja Milke Akcja Panienka Akcja Rodewald Akcja Stamm Akcja Topiel Akcja Za Kotarą Likwidacja Heinricha Krafta Likwidacja Hugo Dietza Likwidacja Nadwywiadu Rządu Londyńskiego Zamach na Hansa Franka Zamach na Kurta Hoffmanna Zamach na Maksa Petersa
Bitwy i potyczki	Bitwa o Skalbmierz Bitwa o Surkonty Bitwa w Lasach Janowskich i Puszczy Solskiej (Bitwa na Porytowym Wzgórzu) Bitwa pod Jaksicami (1944) Bitwa pod Kałużówką Bitwa pod Lasowcami Bitwa pod Murowaną Oszmianką Bitwa pod Skorzowem Bitwa pod Wojdą Bój pod Pęcicami Potyczka pod Skroniowem Starcie pod Sucharami Starcie w Kamieniu Stołpeckim Wypad na Marianów Walki o Kowel i Włodzimierz Wołyński (1944) Wypad na Truskaw
Wywiad	Most I Most II Most III Operacja Synteza
Organizacje	AKO Cichociemni Polskie Państwo Podziemne Szare Szeregi ŚZŻ AK Grupy Szturmowe Republika Pińczowska Rzeczpospolita Iwonicka Rzeczpospolita Turgielska
Odznaczenia	Krzyż Armii Krajowej Odznaka „Krzyż Powstania Warszawskiego” Warszawski Krzyż Powstańczy