Obwód Podhajce Armii Krajowej

Obwód Podhajce Armii Krajowej
Historia
Państwo	Polskie Państwo Podziemne
Sformowanie	1941
Rozformowanie	1944
Dowódcy
Ostatni	kpt. Roman Radnicki "Kemor"
Organizacja
Dyslokacja	Powiat podhajecki
Rodzaj wojsk	Partyzantka
Podległość	Inspektorat Brzeżany AK

Obwód Podhajce ZWZ – AK – terenowa struktura Inspektoratu Brzeżany Armii Krajowej^[1]. Kryptonimy: "Sobieski", ,,45", "Pustułka", "Pelikan"

Organizacje podziemne na terenie obwodu rozpoczęto organizować w 1941. Pod koniec 1943 obwód dysponował 822 ludźmi. Nie utworzono tu dyspozycyjnych oddziałów bojowych Kedywu.

Organizacja i obsada etatowa obwodu

Dowództwo

• Dowódcy obwodu:

podporucznik zawodowy (NN)

kpt. Marian Kollbek "Czop", "Wicek"

sierż. Behan

ppor. rez. Władysław Bajdak "Nalot"

kpt. rez. sł. san. Roman Radnicki "Kemor"

• Zastępcy komendanta obwodu:

podchorąży (NN) – 1942

kpr. sł. st .art. Zbigniew Lis "Zosik" – od wiosny 1943^[a]

• referent WSK – Józefa Dąbrowska "Jadwiga".
• szef wywiadu – Skórki
• szef kontrwywiadu – sierż. Władysław Wińczuk.
• szef łączność – sierż. Ludwik Dobrowolski "Szary"

Kompanie (rejony)

• 1 kompania (krypt. "Pirat") w Małowodach: kpr. pchor. Leon Zmora "Ster", "Ordon",
• 2 kompania (krypt."Rakieta") w Panowicach: chor. Paweł Rostkowski "Nałęcz",
• 3 kompania (krypt."Kormoran") w Bekersdorf (Bekerowo): pchor. (lub ppor.) Józef Wojciechowski "Robak",
• 4 kompania (krypt."Bocian") w Podhajcach: por(?). Kołakowski;
• 5 kompania (?) – plut. Wróblewski – obejmowała miejscowości nad Strypą.

W obwodzie działały też samodzielne plutony.

Działalność UPA w obwodzie

Zamachy rozpoczęły się w końcu 1943^[2]. W listopadzie zamordowano proboszcza w Bokowie. W nocy z 15 na 16 stycznia UPA napadła na wieś Markowa. Siekierami, bagnetami i strzałami z broni palnej zamordowano ponad 30 Polaków, w tym proboszcza ks. Mikołaja Ferenca. W lutym ponownie napadnięto na Boków, mordując 40 osób, w tym kobiety i dzieci. 10 (lub 13) lutego UPA uderzyła na Bieniawę. Zabito ponad 25 osób, w tym ks. Władysława Żygla^[2]. W nocy z 19 na 20 lutego uderzono na Sosnów. Mieszkańcy bronili się. Zginęło sześciu Polaków. 22 lutego napadnięto Złotniki i Burkanów. W napadzie uczestniczyło około 100 ludzi. Napastnicy przybyli na saniach ubrani w mundury niemieckie. W Burkanowie zginęło 15 Polaków, a w Złotnikach – 72. Z pogromu uratował się ks. Ignacy Tokarczuk, późniejszy arcybiskup przemyski. Mający swoją siedzibę oddział UPA w Uwsiu, uprowadził z Rosochowaćca 15 mężczyzn. Wszyscy po torturach zostali zamordowani^[b]. W marcu zamordowano dalszych kilkanaście osób^[2].

Uwagi

Przypisy

Bibliografia

• Jerzy Węgierski: Armia Krajowa w okręgach Stanisławów i Tarnopol. Kraków: Platan, 1996. ISBN 83-85222-85-5.
• Rafał Wnuk: Atlas polskiego podziemia niepodległościowego 1944-1956 = The atlas of the independence underground in Poland 1944-1956. Warszawa: Lublin: Instytut Pamięci Narodowej. Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, 2007. ISBN 978-83-60464-45-8.

Związek Walki Zbrojnej – Armia Krajowa

Komenda Główna	Biuro Finansów i Kontroli Biuro Informacji i Propagandy Biuro Inspekcji Kedyw Oddział I Oddział II Oddział III Oddział IV Oddział V Wojskowa Służba Kobiet Szefostwo Biur Wojskowych Szefostwo Komunikacji Wojskowych
Obszary	Białostocki Lwowski Warszawski Zachodni Południowy
Okręgi	Białystok Kraków Lublin Lwów Łódź Nowogródek Polesie Pomorze Poznań Radom-Kielce Stanisławów Śląsk Tarnopol Warszawa Wilno Wołyń
Korpusy	Kielecki Warszawski
Dywizje piechoty	2 DP 3 DP 5 DP 6 DP 7 DP 8 DP 9 DP 10 DP 11 DP 12 DP 21 DP 22 DP 24 DP 25 DP 26 DP 27 DP 28 DP 29 DP 30 DP 106 DP
Brygady	1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 12 13 23 24 36 Gozdawa Kielecka KBKZ Zagłębiowska
Pułki piechoty	1 pspodh. 2 pp Leg. 3 pp Leg. 4 pp Leg. 5 pspodh. 6 psp 7 pp Leg. 8 pp Leg. 9 pp Leg. 10 pp 12 pp 13 pp 15 pp 15 pp 16 pp 17 pp 18 pp 19 pp 21 pp 22 pp 23 pp 24 pp 26 pp 27 pp 28 pp 30 pp 31 pp 32 pp 33 pp 34 pp 35 pp 36 pp 38 pp 39 pp 40 pp 41 pp 42 pp 43 pp 45 pp 48 pp 49 pp 50 pp 51 pp 52 pp 53 pp 72 pp 74 pp 77 pp 78 pp 82 pp 84 pp 112 pp 116 pp 120 pp
Pułki kawalerii	1 pszw 7 puł 8 pal 8 puł 8 psk 10 pal 10 kpa 14 puł 19 puł 21 puł 23 puł 27 puł
Akcje i operacje	Akcja Antyk Akcja „Burza” Akcja Getto Akcja Góral Akcja w Lidzie Akcja N Akcja Nieszpory Akcja Pensjonat Akcja w Pińsku Akcja pod Arsenałem Akcja Taśma Akcja w Celestynowie Akcja Wilanów Akcja Wieniec Akcja Wiśnicz Operacja Hermann Operacja Memel Operacja Ostra Brama Powstanie iwienieckie Powstanie warszawskie Powstanie zamojskie Rozbicie więzienia w Kielcach
Dywersja i sabotaż	Akcja Bielany Akcja Bollwerk Akcja na tartak w Piaskach Królewskich Akcja Nieszpory Akcja Nowy Rok Akcja Wieniec Mały sabotaż Wysadzenie pociągu w Choszczówce (1943) Wysadzenie pociągu w Piasecznie (1943) Zatopienie statku Tannenberg Zamach bombowy na dworcu kolejowym Friedrichstraße w Berlinie Zamach bombowy na kolej S-Bahn w Berlinie
Zamachy	Akcja Braun Akcja Bürkl Akcja „C” Akcja Durrfeld Akcja Europejska Akcja Główki Akcja Komitet Ukraiński Akcja Koppe Akcja Kośba Akcja Kretschmann Akcja Krüger Akcja „Kutschera” Akcja Leitgeber Akcja Milke Akcja Panienka Akcja Rodewald Akcja Stamm Akcja Topiel Akcja Za Kotarą Likwidacja Heinricha Krafta Likwidacja Hugo Dietza Likwidacja Nadwywiadu Rządu Londyńskiego Zamach na Hansa Franka Zamach na Kurta Hoffmanna Zamach na Maksa Petersa
Bitwy i potyczki	Bitwa o Skalbmierz Bitwa o Surkonty Bitwa w Lasach Janowskich i Puszczy Solskiej (Bitwa na Porytowym Wzgórzu) Bitwa pod Jaksicami (1944) Bitwa pod Kałużówką Bitwa pod Lasowcami Bitwa pod Murowaną Oszmianką Bitwa pod Skorzowem Bitwa pod Wojdą Bój pod Pęcicami Potyczka pod Skroniowem Starcie pod Sucharami Starcie w Kamieniu Stołpeckim Wypad na Marianów Walki o Kowel i Włodzimierz Wołyński (1944) Wypad na Truskaw
Wywiad	Most I Most II Most III Operacja Synteza
Organizacje	AKO Cichociemni Polskie Państwo Podziemne Szare Szeregi ŚZŻ AK Grupy Szturmowe Republika Pińczowska Rzeczpospolita Iwonicka Rzeczpospolita Turgielska
Odznaczenia	Krzyż Armii Krajowej Odznaka „Krzyż Powstania Warszawskiego” Warszawski Krzyż Powstańczy