Obwód karski

Mapa obwodu karskiego
Herb obwodu karskiego

Obwód karski – jednostka administracyjna Imperium Rosyjskiego na Kaukazie Południowym, utworzony w 1878 na części ziem uzyskanych przez Rosję od Imperium Osmańskiego traktatem w San Stefano i traktatem berlińskim po wojnie rosyjsko-tureckiej. Stolicą obwodu był Kars. Istniał do 1918.

Obwód był położony w zachodniej części Kaukazu Południowego. Graniczył od północy z gubernią tyfliską, od północnego zachodu z gubernią kutaiską (1883 – 1903), do 1883 i od 1903 z obwodem batumskim, na południu i południowym zachodzie z Imperium Osmańskim (wilajet Erzurum), na wschodzie z gubernią erywańską.

Powierzchnia obwodu wynosiła w 1897 – 18 646,6 km² (16 473 wiorst²). Obwód w początkach XX wieku był podzielony na 4 okręgi.

Demografia

Ludność, według spisu powszechnego 1897 – 290 654 osób – Ormian (25,3%), Turków (21,9%), Kurdów (14,8%), Greków (11,2%), Azerów- Karapapachów (10,3%), Rosjan (7,7%), Turkmenów (2,9%), Ukraińców (1,8%), Polaków (1,1%).

Ludność w okręgach według deklarowanego języka ojczystego 1897[1]

OkręgOrmianieTurcyKurdowieGrecyAzerowie
(Karapapachowie)
RosjanieTurkmeniUkraińcyPolacyAzerowie
Obwód łącznie25,3%21,9%14,8%11,2%10,3%7,7%2,9%1,8%1,1%
Ardahański2,9%42,6%19,1%11,9%12,0%3,0%6,6%
Kagizmański36,5%8,7%29,9%12,2%4,4%1,1%2,4%1,5%1,5%
Karski34,8%7,9%6,8%11,0%16,4%12,6%1,8%2,5%1,6%1,1%
Oltyński9,9%62,6%11,1%8,6%2,8%3,2%

Losy terytorium obwodu

Po przewrocie bolszewickim w Rosji i rozpędzeniu Konstytuanty Rosji przez bolszewików, Sejm Zakaukaski proklamował 10 lutego 1918 powstanie Zakaukaskiej Demokratycznej Republiki Federacyjnej w której skład wszedł obwód karski. 3 marca 1918 w traktacie brzeskim RFSRR zrzekła się na rzecz Imperium Osmańskiego okręgów Kars, Ardahan i Batumi (uzyskanych po wojnie rosyjsko-tureckiej 1878). Od 26 maja 1918 w składzie Demokratycznej Republiki Armenii i Demokratycznej Republiki Gruzji (część północno-wschodnia). We wrześniu 1920 terytorium obwodu zostało zajęte przez wojska Turcji kemalistowskiej (wojna armeńsko-turecka). Po okupacji Demokratycznej Republiki Armenii przez Armię Czerwoną (listopad 1920) terytorium obwodu zostało przez RFSRR przekazane Turcji traktatem moskiewskim (16 marca 1921), cesja została potwierdzona 13 października 1921 traktatem w Karsie pomiędzy Turcją a RFSRR, Gruzińską Socjalistyczną Republiką Radziecką, Armeńską Socjalistyczną Republiką Radziecką i Azerbejdżańską Socjalistyczną Republiką Radziecką. Współcześnie część Republiki Tureckiej.

Przypisy

Bibliografia

Media użyte na tej stronie

Coat of Arms of Russian Empire.svg
Central element of the Russian imperial coat of arms.
Kars Oblast.jpg
Map of Kars Oblast (Russian Empire)
Coat of arms of Kars Oblast 1881.svg
Coat of arms of Kars Oblast 1881