Obwód kubański

Obwód kubański

Кубанская область

Herb
Państwo	Imperium Rosyjskie
Siedziba	Jekaterynodar
Populacja (1897) • liczba ludności	1 918 881[1]
Szczegółowy podział administracyjny
Liczba oddziałów	7
Położenie na mapie Obwód kubański 1916
Portal Rosja

Obwód kubański (ros. Кубанская область) – jednostka administracyjno-terytorialna Imperium Rosyjskiego, terytorium Kozackiego Wojska Kubańskiego. Istniał w latach 1860–1918. Obwód był mieszany etnicznie, według spisu 1897 zamieszkiwało go 1 918 881 osób, w tym 908 818 (47,4%) Ukraińców i 816 734 (42,6%) Rosjan^[2]. Od 1905 wchodził w skład Namiestnictwa Kaukaskiego.

Historia

Obwód kubański został utworzony 8 lutego 1860 roku w ramach reform administracyjnych przeprowadzanych przez cesarza Aleksandra II^[3]. 19 listopada 1860 Rosyjskie Ministerstwo Wojny powołało do życia oddziały Kozaków kubańskich, które powstały z przekształcenia wojsk Kozaków Wojska Czarnomorskiego^[3]. Ich stolicą uczyniono Jekaterynodar^[3]. Od zachodu granice obwodu ustalało Morze Azowskie, Cieśnina Kerczeńska i skrawek wybrzeża Morza Czarnego^[4]. Od południa obwód graniczył z gubernią czarnomorską i gubernią kutaiską, od wschodu z obwodem terskim, a od północy z Obwodem Wojska Dońskiego^[4]. 30 grudnia 1869 roku wprowadzono nowy podział administracyjny obwodu^[5]. Został podzielony na pięć oddziałów: batałpaszyński, jejski, jekaterynodarski, majkopski i temriucki^[5]. W 1888 roku oddziałów było już osiem, oprócz wymienionych pięciu utworzono jeszcze kaukaski i łabiński, a w późniejszych latach nazwę temriuckiego zmieniono na tamański^[5]. Pod koniec XIX wieku Kozacy byli właścicielami 73,6% areału ziemi w regionie^[6]. Od 1861 do 1901 roku liczba ludności w obwodzie zwiększyła się o ponad milion^[6]. Druga połowa XIX wieku to także dynamiczny rozwój ekonomiczny regionu, czemu sprzyjało utworzenie pierwszych linii kolejowych^[6]. W 1900 roku oddano do użytku linię kolejową z Jekaterinodaru do Stawropola^[6]. Zaczął się także rozwijać przemysł naftowy^[6].

Obwód kubański załamał się w wyniku klęski rosyjskiej w czasie I wojny światowej, a następnie dwóch rewolucji i wojny domowej. W 1917 roku Kozacy utworzyli na tym obszarze Kubańska Republikę Ludową, a w 1918 roku powstała Kubańska Republika Radziecka^[7]. Także w 1918 roku ziemie te weszły w skład Kubańsko-Czarnomorskiej Republiki Radzieckiej, a następnie Północnokaukaskiej Republiki Radzieckiej^[7]. Po wojnie domowej w granicach RFSRR. Obecnie terytoria dawnego obwodu kubańskiego wchodzą w skład: większości Kraju Krasnodarskiego, Adygei, większości Karaczajo-Czerkiesji, południowo-zachodnich krańców Kraju Stawropolskiego i południowej części obwodu rostowskiego^[4].

Demografia

W 1897 roku obwód kubański zamieszkiwało 1 918 881 mieszkańców^[1], z czego 908 818 Ukraińców i 816 734 Rosjan^[2].

Podział narodowościowy mieszkańców obwodu według spisu 1897 w oddziałach według zadeklarowanego języka ojczystego^[8] :

Mapa etnograficzna obwodu kubańskiego według danych spisu 1897

Ludność w miastach obwodu, licząca 113 874 osób, składała się z następujących narodowości (według kryterium językowego):

• Rosjanie – 129 855, Ukraińcy – 72 560, Białorusini – 1311, Polacy – 1300, Niemcy – 1984, Żydzi – 1260, Grecy – 1905, Ormianie – 7578, Persowie – 120^[9].

Liczba mężczyzn w miastach wyniosła 113 874, a liczba kobiet 107 334

Podział według wyznania wyglądał następująco:

• prawosławni – 1 747 319
• staroobrzędowcy i mniejsze odłamy prawosławne – 24 943
• Apostolski Kościół Ormiański – 14 650
• Kościół katolicki obrządku ormiańskiego – 143
• katolicy – 7534
• luteranie – 16 741
• ewangelicy – 834
• baptyści – 76
• mennonici – 1147
• Inne wyznania chrześcijańskie – 14
• Karaimi – 91
• Żydzi – 2105
• muzułmanie – 102 920
• buddyści – 355
• inni – 9
• Razem – 1 918 881^[10].

Na początku XX wieku liczba mieszkańców wynosiła 2 731 100^[11].

Podział administracyjny

Obwód kubański podzielony był początkowo na pięć oddziałów, których liczba w wyniku kolejnych reform administracyjnych i przekształceń wzrosła do siedmiu^[5]. Na początku XX wieku podział administracyjny obwodu kubańskiego wyglądał następująco:

Władze obwodu kubańskiego

Naczelnicy obwodu

Gubernatorzy obwodu

Terytorium obwodu w większości obejmuje utworzony 13 września 1937 Kraj Krasnodarski w składzie RFSRR, a współcześnie Rosji.

Zobacz też

• Kozacy kubańscy
• Kubań

Przypisy