Obwód odeski

Obwód odeski
Одеська область
	Obwód
Herb	Flaga
Państwo	Ukraina
Siedziba	Odessa
Kod ISO 3166-2	UA-51
Gubernator	Maksym Marczenko
Powierzchnia	33 310 km²
Populacja (2021); • liczba ludności	; 2 368 107
Numer kierunkowy	+380-48
Kod pocztowy	65000-68999
Tablice rejestracyjne	BH НН
	Adres urzędu:65032 Odessa, Prospekt Szewczenki 4
	Szczegółowy podział administracyjny
Liczba rejonów	7
	Położenie na mapie Ukrainy;
	Portal Ukraina

Tyras

Obwód odeski (ukr. Одеська область) – jeden z 24 obwodów Ukrainy. Leży w południowej części Ukrainy, na zachodzie i południowym zachodzie graniczy z Mołdawią i Rumunią, na północy z obwodem winnickim i obwodem kirowohradzkim, na wschodzie z obwodem mikołajowskim.

Obwód leży na terenie zachodniego Jedysanu, Budziaku i na południowo-wschodnich krańcach Podola. Stolicą obwodu jest Odessa.

W starożytności mieściły się tu greckie kolonie Tyras, Nikonion, Isiaka i Istrian (obie ostatnie na terenie dzisiejszej Odessy). Północne ziemie obwodu (historyczne Pobereże) leżały w granicach Polski do II rozbioru w 1793 roku.

Administracja

30 maja 2015 roku gubernatorem został były prezydent Gruzji Micheil Saakaszwili, naturalizowany na Ukraińca przez Petro Poroszenkę, prezydenta Ukrainy^[2].

Demografia

Skład narodowościowy obwodu w 2001 roku^[3]:

Ukraińcy: 1542,3 tys. (62,8%)
Rosjanie: 508,5 tys. (20,7%)
Bułgarzy: 150,7 tys. (6,1%)
Mołdawianie: 123,8 tys. (5,0%)
Gagauzi: 27,6 tys. (1,1%)
Żydzi: 13,4 tys. (0,6%)
Białorusini: 12,8 tys. (0,5%)
Ormianie: 7,4 tys. (0,3%)
Romowie: 4,0 tys. (0,2%)
Polacy: 3,2 tys. (0,1%)
Niemcy: 2,9 tys. (0,1%)
Gruzini: 2,8 tys. (0,1%)
Azerowie: 2,8 tys. (0,1%)
Tatarzy: 2,6 tys. (0,1%)

Większość spośród żyjących w obwodzie Polaków mieszka w Odessie (2,1 tys.).

Rozmieszczenie mniejszości narodowych
Bułgarzy
Gagauzi
Mołdawianie
Rosjanie

Największe miasta

Odessa

Izmaił

Lista największych miast obwodu oraz ich skład narodowościowy w 2001 roku (dane ze spisu powszechnego):

	miasto	populacja (2016)^[4]	region historyczny	najliczniejsze narodowości
1.	Odessa	1 010 848	Jedysan	Ukraińcy (61,6%), Rosjanie (29%), Bułgarzy (1,3%)
2.	Izmaił	72 178	Budziak	Rosjanie (43,7%), Ukraińcy (38%), Bułgarzy (10%)
3.	Czarnomorsk	59 825	Jedysan	Ukraińcy (66,5%), Rosjanie (28,5%), Białorusini (1,1%)
4.	Białogród nad Dniestrem	50 131	Budziak	Ukraińcy (62,9%), Rosjanie (28,2%), Bułgarzy (3,7%)
5.	Podilśk	40 582	Jedysan	Ukraińcy (82,2%), Rosjanie (10,3%), Mołdawianie (5,1%)
6.	Jużne	32 154	Jedysan	Ukraińcy (65,9%), Rosjanie (29%), Białorusini (1,1%)
7.	Kilia	20 060	Budziak	Ukraińcy (48,6%), Rosjanie (35,4%), Mołdawianie (9,8%)
8.	Reni	18 965	Budziak	Mołdawianie (50%), Ukraińcy (17,5%), Rosjanie (15,5%)
9.	Bałta	18 955	Jedysan/Podole	Ukraińcy (86%), Rosjanie (10%), Mołdawianie (2%)
10.	Rozdilna	18 015	Jedysan
11.	Bołgrad	15 423	Budziak
12.	Arcyz	14 859	Budziak
13.	Wełykodołynśke^[a]	13 543	Jedysan
14.	Owidiopol^[a]	11 950	Jedysan
15.	Bielajewka	11 873	Jedysan

W czasach panowania polskiego Bałta (wówczas Józefgród) i Sawrań były prywatnymi miastami szlacheckimi Lubomirskich. Miasto Bołgrad zostało założone przez Bułgarów i pozostaje ich głównym ośrodkiem w regionie.

Bałta w latach 1924–1928 i Podilśk (wówczas Birzuła) w latach 1928–1929 były stolicami Mołdawskiej ASRR.

Zabytki

Pozostałości starożytnych greckich miast Tyras i Nikonion
Zabytki Odessy
Twierdza Akerman (Białogród nad Dniestrem)
Kościoły polskie: kościół św. Stanisława w Bałcie, kościół św. Piotra i katedra Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Odessie
Kościół ormiański w Białogrodzie nad Dniestrem z XIV w.

Pałac Beliny-Brzozowskiego w Odessie
Pałac Szydłowskiego w Odessie
Twierdza Akerman
The image created by © Yuriy Kvach, CC BY-SA 3.0
Katedra Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Odessie
Kościół ormiański w Białogrodzie nad Dniestrem

Zobacz też

Romanofonia

Uwagi

↑ ^a ^b Osiedle typu miejskiego.

Przypisy

↑ Чисельність наявного населення України на 1 січня 2021 року [dostęp 2021-07-31] (ukr.).
↑ Saakaszwili oficjalnie szefem administracji obwodu odeskiego. www.tvn24.pl, 2015-05-30. [dostęp 2015-06-01].
↑ Всеукраїнський перепис населення 2001 | English version | Results | General results of the census | National composition of population | Odesa region, 2001.ukrcensus.gov.ua [dostęp 2017-11-25] .
↑ http://ukrstat.gov.ua/druk/publicat/kat_u/2016/zb/06/zb_chnnu2016pdf.zip.

[otm-5] Osiedle typu miejskiego.

[1] Чисельність наявного населення України на 1 січня 2021 року [dostęp 2021-07-31] (ukr.).

[2] Saakaszwili oficjalnie szefem administracji obwodu odeskiego. www.tvn24.pl, 2015-05-30. [dostęp 2015-06-01].

[3] Всеукраїнський перепис населення 2001 | English version | Results | General results of the census | National composition of population | Odesa region, 2001.ukrcensus.gov.ua [dostęp 2017-11-25] .

[4] ttp://ukrstat.gov.ua/druk/publicat/kat_u/2016/zb/06/zb_chnnu2016pdf.zip.

[krym-6] Sewastopol i Republika Autonomiczna Krymu zostały jednostronnie inkorporowane do Rosji; na arenie międzynarodowej są uznawane za część Ukrainy.

[1]

[2]

[3]

[4]

[a]

[A]

Obwody	charkowski chersoński chmielnicki czerkaski czernihowski czerniowiecki dniepropetrowski doniecki iwanofrankiwski kijowski kirowohradzki lwowski ługański mikołajowski odeski połtawski rówieński sumski tarnopolski winnicki wołyński zakarpacki zaporoski żytomierski
Republika autonomiczna	Autonomiczna Republika Krymu^[A]
Miasta wydzielone	Kijów Sewastopol^[A]
Miasta obwodowe	Charków Chersoń Chmielnicki Czerkasy Czernihów Czerniowce Dniepr Donieck Iwano-Frankiwsk Kijów Kropywnycki Lwów Ługańsk Mikołajów Odessa Połtawa Równe Sumy Tarnopol Winnica Łuck Użhorod Zaporoże Żytomierz Symferopol^[A]

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne