Obwód zakarpacki

Obwód zakarpacki

Закарпатська область

Obwód
Użhorod, pomnik Tarasa Szewczenki i siedziba władz obwodu
Herb Flaga
Państwo	Ukraina
Siedziba	Użhorod
Kod ISO 3166-2	UA-21
Gubernator	Anatolij Połoskow
Powierzchnia	12 777 km²
Populacja (2021) • liczba ludności	1 250 129[1]
• gęstość	97,8 os./km²
Tablice rejestracyjne	AO
Szczegółowy podział administracyjny
Liczba rejonów	6
Położenie na mapie
Strona internetowa
Portal Ukraina

Obwód zakarpacki (ukr. Закарпатська область) – jeden z 24 obwodów Ukrainy. Leży w zachodniej części Ukrainy, na obszarze historycznego Zakarpacia. Graniczy z Polską, Słowacją, Węgrami i Rumunią. Stolicą obwodu jest Użhorod. Obwód został utworzony 22 stycznia 1946 roku.

Obwód zakarpacki graniczy od północy z polskim województwem podkarpackim oraz z obwodami lwowskim i iwanofrankowskim, od południa – z rumuńskimi okręgami Marmarosz i Satu Mare, od południowego zachodu – z węgierskim komitatem Szabolcs-Szatmár-Bereg, od zachodu – ze słowackimi krajami preszowskim i koszyckim (historyczny region Zemplín). Jest jedynym obwodem Ukrainy który graniczy bezpośrednio z czterema państwami.

Gospodarka

W obwodzie rozwinął się przemysł drzewno-papierniczy, spożywczy oraz lekki^[2].

W regionie wydobywa się węgiel brunatny oraz sól kamienną^[2].

W obwodzie zakarpackim uprawia się zboże, tytoń, drzewa owocowe, winorośl oraz hoduje się bydło, trzodę chlewną, owce^[2].

Historia

Obwód zakarpacki został utworzony 22 stycznia 1946 r. dekretem Prezydium Rady Najwyższej ZSRR^[3]. Jak nazwa wskazuje, jest jedyną częścią Ukrainy leżącą po południowej stronie Karpat. Dzisiejszy obwód zakarpacki zajmuje ziemie historycznej Rusi Zakarpackiej, Marmaroszu oraz dwa skrawki historycznie należące wcześniej do Czechosłowacji – pas przy granicy ze Słowacją i z Polską na zachód i północny zachód od doliny Użu oraz pas przy granicy ze Słowacją i z Węgrami, na południe od Użhorodu, z miastem Czop.

Obszar dzisiejszego obwodu włączono do ZSRR w 1945, przedtem należał do Węgier (1938/1939–1945), Czechosłowacji (1918–1939) i Austro-Węgier (do 1918). Za panowania węgierskiego obszar dzisiejszego obwodu należał do komitatów Ung, Bereg, Ugocsa i Máramaros. Dzisiejsza północna granica obwodu do 1945 stanowiła granicę państwową: Polski i Węgier (1938–1939), Polski i Czechosłowacji (1918–1939), austriackiej Galicji i Węgier (1867–1918), a przed 1772 – Rzeczypospolitej Obojga Narodów (województwa ruskiego) i Królestwa Węgier.

Podział administracyjny na rejony

Podział obwodu na rejony

Obecny podział obwodu na rejony

Podział obwodu na rejony do 17 lipca 2020 r.

Do 17 lipca 2020 roku obwód zakarpacki dzielił się na 13 rejonów: berehowski, chuściański, irszawski, miżhirski, mukaczewski, pereczyński, rachowski, swalawski, tiacziwski, użhorodzki, wielkoberezneński, wołowiecki, wynohradiwski oraz 5 miast wydzielonych: Berehowo, Chust, Czop, Mukaczewo, Użhorod.

W wyniku reformy podziału administracyjnego zmniejszono z 490 do 136 liczbę rejonów na Ukrainie^[4]. Od 17 lipca 2020 roku obwód zakarpacki dzieli się na 6 rejonów^[5]:

• Rejon berehowski
• Rejon chuściański
• Rejon mukaczewski
• Rejon rachowski
• Rejon tiacziwski
• Rejon użhorodzki

Ludność

Struktura etniczna

Obwód zakarpacki jest wielonarodowościowy. Wśród jego mieszkańców Ukraińcy stanowią 80,5%, Węgrzy – 12,1%, Rumuni – 2,6%, Rosjanie – 2,5%, Cyganie – 1,1%, Słowacy – 0,5%, Niemcy – 0,3%^[6].

Na Zakarpaciu urodzili się

• Robert Maxwell, Slatinské Dôly (obecnie Sołotwyno)

Największe miejscowości

Zobacz też

• Tymczasowy Rząd Republiki Rusi Podkarpackiej (30 maja 1993 – sierpień 1994)

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Zakarpacie, strona multijęzyczna. all.zakarpattya.net. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-02-22)].
• Watykan, Stolica Apostolska: możliwe uznanie Rusinów (zakarpackich) jako grupy etnicznej, ale nie narodowej, 06.12.2006. risu.org.ua. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-09-27)].