Ocean Indyjski
 | |
| Kontynent | |
|---|---|
| Państwa |
|
| Terytoria |
|
| Powierzchnia | 68 556 000[1] km² |
| Średnia głębokość | 3890 m |
| Największa głębia | Rów Sundajski, 7258[1] m |
| Objętość | 264 000 000[2] km³ |
| Zasolenie | 34,8‰ |
| Części morza | Morze Andamańskie |
| Wyspy | |
Ocean Indyjski (Indyk[3]) – trzeci pod względem wielkości zbiornik wodny na świecie, zajmujący około 20% powierzchni Wszechoceanu. Oficjalna polska nazwa tego oceanu, zatwierdzona przez Komisję Standaryzacji Nazw Geograficznych brzmi Ocean Indyjski[4].
Położenie i obszar
Ocean od północy ograniczony jest przez Azję, od zachodu przez Półwysep Arabski i Afrykę, od wschodu przez Półwysep Malajski, Wyspy Sundajskie oraz Australię, a od południa przez Antarktydę (Ocean Południowy). Umownymi granicami są południki: 20° i 147° długości geograficznej wschodniej.
Ocean ten ma powierzchnię 73 556 000 km² (włączając Morze Czerwone i Zatokę Perską); przybliżona objętość wynosi 292 130 000 km³. Rozciągłość południkowa i równoleżnikowa dochodzi do 10 000 km. Średnia głębokość 3890 m, maksymalna 7258 m (Rów Sundajski)[1]. Linia brzegowa o długości 66 526 km jest słabo rozwinięta. Ocean Indyjski jest bardzo ciepły, w północnej części temperatura wód powierzchniowych rzadko spada poniżej 25 °C, natomiast w pobliżu Antarktydy obniża się do ok. 0 °C, co daje średnią na poziomie 17 °C. Zasolenie wynosi 34,8 promila.
Morza układu oceanicznego – Ocean Indyjski[5][6]
Wyspy i archipelagi
Większe wyspy i archipelagi:
- Madagaskar
- Komory
- Seszele
- Sokotra
- Malediwy
- Mauritius
- Cejlon
- Zanzibar
- Andamany i Nikobary
- oraz część Indonezji
Ukształtowanie dna
Ocean Indyjski podzielony jest przez grzbiety śródoceaniczne na kilka mniejszych części – basenów oceanicznych[7].
Grzbiety śródoceaniczne
Przez środek Oceanu Indyjskiego biegną grzbiety śródoceaniczne, będące fragmentem globalnej sieci grzbietów. Są to: Grzbiet Adeński, Arabsko-Indyjski, Środkowoindyjski, Afrykańsko-Antarktyczny, Zachodnioindyjski, Zachodnioaustralijski, Australijsko-Antarktyczny.
Baseny oceaniczne
Na Oceanie Indyjskim znajdują się następujące baseny oceaniczne: Basen Arabski, Somalijski, Madagaskarski, Maskareński, Mozambicki, Crozeta, Środkowoindyjski, Kokosowy, Zachodnioaustralijski, Północnoaustralijski i Południowoaustralijski. W obrębie basenów widoczne są oceaniczne strefy spękań, leżące na przedłużeniu uskoków transformacyjnych.
Wiek skorupy ziemskiej
Wiek najstarszej skorupy oceanicznej na Oceanie Indyjskim określono jako jurajski. Występuje ona w dwóch rejonach: na krańcu wschodnim, między Australią a Indonezją oraz w części zachodniej – pomiędzy Afryką a Madagaskarem (pod Basenem Mozambickim, Madagaskarskim i Kanałem Mozambickim).
Wiek pozostałej skorupy ziemskiej jest kredowy i kenozoiczny, przy czym im bliżej szczeliny ryftowej, tym jest młodszy. Większość grzbietów śródoceanicznych pochodzi z ery kenozoicznej.
Klimat
Warunki klimatyczne Oceanu Indyjskiego kształtują się pod wpływem wzajemnego oddziaływania kontynentu i oceanu. Silne, północno-wschodnie wiatry wieją od października do kwietnia; od maja do października dominują wiatry południowe i wschodnie. Na półkuli południowej wiatry są raczej łagodniejsze, ale letnie sztormy w pobliżu Mauritiusa mogą być niebezpieczne. Cyklony występują u wybrzeży Morza Arabskiego i Zatoki Bengalskiej w miesiącach wymiany monsunów zimowego i letniego.
Prądy oceaniczne
Prądy powierzchniowe
W części północnej oceanu prądy morskie są zależne od monsunów i mają charakter sezonowy (Prąd Somalijski, Monsunowy i Równikowy Wsteczny). Ciepłe prądy stałe to: Prąd Południoworównikowy, Prąd Madagaskarski, Prąd Mozambicki, natomiast zimne: Prąd Zachodnioaustralijski oraz Prąd Wiatrów Zachodnich.
Gospodarka
Ocean Indyjski jest ważną drogą łączącą Bliski Wschód, Afrykę, południową Azję i Australię. Jest szlakiem przewozu ropy naftowej oraz produktów ropopochodnych pochodzących z rejonu Zatoki Perskiej i Indonezji. Rybołówstwo jest dość słabo rozwinięte i zaspokaja głównie potrzeby lokalne. Poławia się przeważnie tuńczyki i krewetki.
Zobacz też
Przypisy
- ↑ a b c CIA World Factbook. 2011-11-15. [dostęp 2013-03-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-05-09)].
- ↑ B.W. Eakins, G.F. Sharman: Volumes of the World’s Oceans from ETOPO1. Boulder, CO: NOAA National Geophysical Data Center, 2010. [dostęp 2013-03-05].
- ↑ Indyjski Ocean – WIEM, darmowa encyklopedia.
- ↑ Komisja Standaryzacji Nazw Geograficznych poza Granicami RP: Nazewnictwo Geograficzne Świata. T. Zeszyt 10: Morza i oceany. Warszawa: Główny Geodeta Kraju, 2008, s. 17. ISBN 978-83-254-0462-8.
- ↑ Komisja Standaryzacji Nazw Geograficznych poza Granicami RP: Nazewnictwo Geograficzne Świata. T. Zeszyt 10: Morza i oceany. Warszawa: Główny Geodeta Kraju, 2008, s. 32. ISBN 978-83-254-0462-8.
- ↑ Trzeciak Stefan: Meteorologia morska z oceanografią. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2009, s. 175–179. ISBN 978-83-01-14160-8.
- ↑ Indyjski, Ocean, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2022-05-02].
Linki zewnętrzne
- Strona edukacyjna – wirtualny podręcznik do oceanografii. Źródło informacji o środowisku mórz i oceanów [dostęp 2010-05-24] (ang.)
Media użyte na tej stronie
Flag of Israel. Shows a Magen David (“Shield of David”) between two stripes. The Shield of David is a traditional Jewish symbol. The stripes symbolize a Jewish prayer shawl (tallit).
The Flag of India. The colours are saffron, white and green. The navy blue wheel in the center of the flag has a diameter approximately the width of the white band and is called Ashoka's Dharma Chakra, with 24 spokes (after Ashoka, the Great). Each spoke depicts one hour of the day, portraying the prevalence of righteousness all 24 hours of it.
Flag of Maldives. The colours used are Pantone 186 C for red and Pantone 348 C for green.
The national flag of Kingdom of Thailand since September 2017; there are total of 3 colours:
- Red represents the blood spilt to protect Thailand’s independence and often more simply described as representing the nation.
- White represents the religion of Buddhism, the predominant religion of the nation
- Blue represents the monarchy of the nation, which is recognised as the centre of Thai hearts.
bendera Indonesia
.svg)
_Islands.svg)
Flago de la Kokosinsuloj, uzo ne oficiala
Mapa oceanu Indyjskiego.
Flag of the en:French Southern and Antarctic Lands, official since 23 February 2007