Ochłodzenie w latach 535–536

Ochłodzenie w latach 535–536 – jedno z najbardziej dotkliwych zakłóceń klimatu na północnej półkuli ziemskiego globu w ciągu ostatnich dwóch tysięcy lat. Jakkolwiek dokładna przyczyna tej klimatycznej aberracji nie jest znana, to przypuszcza się (m.in. na podstawie badań[1]), że było ono skutkiem zimy wulkanicznej, podobnie jak tzw. „rok bez lata” w 1816, który był skutkiem wyrzucenia w kwietniu poprzedniego roku w wysokie warstwy atmosfery znacznej ilości popiołów i gazów wulkanicznych przez wulkan Tambora.

Kronikarz bizantyjski Prokopiusz z Cezarei w swoich zapiskach z wojny z Wandalami zanotował, że blask Słońca w roku 535 był bardzo słaby, jak podczas zaćmienia, i że była to bardzo zła przepowiednia. Gaelickie kroniki irlandzkie z wczesnego średniowiecza[2] zarejestrowały „brak chleba w roku 535”[3], a nawet „brak chleba od 535 do 539”[4]. W Chinach zanotowano opady śniegu w sierpniu i opóźnione zbiory[5], „gęste suche mgły” w Europie, na Bliskim Wschodzie i w Chinach[5], suszę w Peru, która dotknęła kulturę Mochica[5].

W artykule w „Nature” w roku 1984 R.B. Stothers przedstawił przypuszczenie[6], że ochłodzenie z 535–536 było skutkiem wybuchu wulkanu Tavurvur, znajdującego się niegdyś nieopodal dzisiejszego miasta Rabaul (Nowa Brytania Wschodnia, Papua-Nowa Gwinea). Z kolei Ken Wohletz z Los Alamos National Laboratory wysunął podejrzenie – w swojej pracy pt. „Czy wieki ciemne były skutkiem zmian klimatycznych w VI stuleciu wywołanych przez wulkan?”[7] – że przyczyną tego wydarzenia był inny wulkan, Krakatau (ten sam, którego katastrofalny wybuch kilkanaście stuleci później – w 1883 – również spowodował globalne zjawiska atmosferyczne), którego erupcję, mającą miejsce w połowie I tysiąclecia naszej ery zapisaną w kronikach jawajskich datowano do tej pory na rok 416 według kalendarza europejskiego.

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ New ice core evidence for a volcanic cause of the A.D. 536 dust veil
  2. ↑ Gaelic Irish Annals
  3. ↑ w The Annals of Ulster AD 431–1201
  4. ↑ w Annals of Inisfallen
  5. ↑ a b c George Ochoa, Jennifer Hoffman, Tina Tin, „Climate” (publikacja książkowa w Rodale Books International, 2005), str. 71
  6. ↑ Mystery cloud of AD 536
  7. ↑ Were the Dark Ages Triggered by Volcano-Related Climate Changes in the 6th Century?