Ochotnica Górna
| Artykuł | 49°30′37″N 20°14′39″E |
|---|---|
| - błąd | 39 m |
| WD | 49°31'N, 20°15'E |
| - błąd | 2335 m |
| Odległość | 873 m |
| wieś | |
 Widok wsi ze Studzionek | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2011[1][2]) | ok. 2160 |
| Strefa numeracyjna | 18 |
| Kod pocztowy | 34-453[3] |
| Tablice rejestracyjne | KNT |
| SIMC | 0457900 |
Położenie na mapie gminy Ochotnica Dolna _location_map.png "Mapa lokalizacyjna gminy Ochotnica Dolna") | |
Położenie na mapie Polski  (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu nowotarskiego  | |
 49°30′37″N 20°14′39″E/49,510278 20,244167 | |
Ochotnica Górna – wieś w Polsce, położona w województwie małopolskim, w powiecie nowotarskim, w gminie Ochotnica Dolna[4][5].
W latach 1975–1998 wieś administracyjnie należała do województwa nowosądeckiego.
Przez miejscowość przebiega Droga Knurowska (zobacz Knurowska Przełęcz) od Ochotnicy Dolnej do Harklowej.
Ochotnica Górna wraz z Ochotnicą Dolną – do czasu podziału administracyjnego w 1910 roku – tworzyły najdłuższą wieś w Polsce (Ochotnicę), która liczyła niespełna 25 kilometrów[6]. Aktualnie (2018) tytuł ten należy do wsi Zawoja położonej w powiecie suskim.
Miejscowość położona jest na bardzo zróżnicowanej wysokości. Zabudowania Ochotnicy Górnej sięgają od 550 m n.p.m. (na granicy z Ochotnicą Dolną) do nawet 1030 m n.p.m. (osiedle Skałka, jedno z najwyżej położonych w Polsce)[7].
Integralne części wsi
| przysiółki | Bartoszówka, Forendówki, Furcówka, Jamne, Jaszcze, Jaszcze Duże, Jaszcze Małe, Skałka, Stalmachy |
| części wsi | Bartorzówka, Białówka, Bielskie, Błaszczaki, Bukowinka, Czajki, Czepiele, Czuby, Gabrysie, Gronie, Groniówka, Holina, Hubiaki, Iwanki, Jędraczki, Jurkowski Potok, Kołodziejówka, Kopcówka, Kusówka, Lemierz, Majdówka, Marchewki, Marciny, Mostkowe, Na Karolkę, Piszczkówka, Polaki, Posadowskie, Puchry, Sikory, Sołtyska, Stalmachy, Stasichy, Stolce, Studzionki, Szlagi, Szlagówka, Szpuntówka, Ustrzyk, Zawady |
Historia
Początkowo Ochotnica Dolna i Ochotnica Górna stanowiły jedną wieś, której dokument lokacyjny w 1416 r. wydał Władysław Jagiełło. Jej pierwszym sołtysem był Dawid Wołoch. Wieś nosiła wtedy nazwę Ochodnicza i składała się z dwóch osad, polskiej i wołoskiej i ruskiej. Pierwsza nazwa Ochotnicy (Ochodnicza) wywodzi się z tego, że stanowiła ścieżkę umożliwiającą obejście dla kupców z Nowego Targu wędrujących na Sądecczyznę. Nazwa wsi w obecnej postaci występuje od połowy XVI w., kiedy w dolinie Ochotnicy powstała wieś Babieniec (obecnie Ochotnica Górna). Nazwa ta w języku serbskim oznacza halę wypasową, co sugeruje, że było to wcześniej miejsce wypasu używane przez pasterzy wołoskich. W XVIII w. z powodu napływu osadników polskich Wołosi i Rusini stanowili już w Ochotnicy mniejszość. W 1910 r. powstała druga parafia i Ochotnica została formalnie podzielona na Górną i Dolną.
Podczas okupacji hitlerowskiej, w październiku 1944 r. doszło do bitwy ochotnickiej pomiędzy oddziałami niemieckimi a IV batalionem 1. Pułku Strzelców Podhalańskich AK oraz partyzantami radzieckimi. Starcia toczyły się w rejonie Gorca, nad potokami Jamne i Jaszcze, oraz koło przysiółka Skała. W grudniu 1944 r. w odwecie za zabicie przez partyzantów sowieckich oficera SS, Niemcy przeprowadzili pacyfikację Ochotnicy Dolnej, znaną jako Krwawa Wigilia. Spalono ok. 50 gospodarstw, zginęło 56 osób. Męczeństwo wsi upamiętnia pomnik projektu Henryka Burzca, wzniesiony w 1964 r. w centrum Ochotnicy Dolnej.
Związani z Ochotnicą
29 listopada 1859 urodził się w Ochotnicy Wiktor Grzesicki, oficer Legionów Polskich i generał major Cesarskiej Armii.
Zabytki
Najstarszym zabytkiem Ochotnicy Górnej jest drewniana Kurnytowa Koliba z 1839 r. – duży szałas pasterski, który znajduje się na polanie powyżej przysiółka Forendówki.
Stary drewniany jednonawowy kościół wybudowany w 1909 r. został rozebrany w 2003, a w jego sąsiedztwie powstał nowy według projektu Zenona Trzupka.
Turystyka
Ochotnica Górna jest malowniczo położoną miejscowością u podnóży Gorców w wąskiej i długiej kotlinie rzeki Ochotnica oraz jej dopływów: Jaszcze, Jamne, Błaszczki, Majdowski, Furcówka, Potok Ciepielowski, Mostkowy Potok, Groniowski Potok, Jurkowski Potok. Od zachodniej i północnej strony tereny wsi podchodzą aż pod Knurowską Przełęcz (846 m n.p.m.) i wierzchołki głównego gorczańskiego grzbietu biegnącego od Gorca po Jaworzynę Kamienicką, od południa wciskają się w kotliny długiego Pasma Lubania. Nad osiedlem Jamne znajdowało się schronisko Gorczańska Chata (d. Hawiarska Koliba), które spłonęło 29 października 2022[8]. Liczne pensjonaty i gospodarstwa agroturystyczne. Bezpośrednie połączenie prywatnymi busami z Nowym Targiem i Nowym Sączem.
Warto także przespacerować się ścieżką edukacyjną, która biegnie przez potok Jaszcze na Pańską Przehybkę, do miejsca katastrofy amerykańskiego bombowca B-24 „Liberator” w grudniu 1944 r. i zejść przez Holinę na Forendówki.
Idąc od Kościoła w stronę Ustrzyka, skręcając w lewo można dojść do dwóch jezior: Iwankowskiego i Zawadowskiego (niestety teraz już coraz rzadziej występujących).
Na przysiółku Studzionki znajduje się prywatny skansen etnograficzny, w skład którego wchodzą dom–muzeum, drewniana góralska kaplica oraz kuźnia. Skansen można zwiedzać po uprzednim umówieniu się z właścicielem.
Szlaki turystyczne
– żółty na Polanę Przysłop na grzbiecie Pasma Gorca.- z Ochotnicy Górnej, praktycznie z każdego miejsca, można dojść na Gorc, Lubań albo Turbacz.
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Wieś Ochotnica Górna w liczbach, Polska w liczbach [dostęp 2020-03-24] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
- ↑ GUS: Ludność – struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r..
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 842 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ a b TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-11-18].
- ↑ SOŁECTWO OCHOTNICA DOLNA. ochotnica.pl, 2015-10-09. [dostęp 2018-09-16]. (pol.).
- ↑ ImapLite, mapy.geoportal.gov.pl [dostęp 2020-05-23].
- ↑ Pożar w schronisku studenckim w Ochotnicy Górnej w Gorcach (Małopolska). tvn24.pl, 2022-10-30. [dostęp 2022-10-30]. (pol.).
Bibliografia
- Gorce. Przewodnik, Marek Cieszkowski, Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Rewasz”, 2004, ISBN 83-89188-19-8, OCLC 831131677.
Linki zewnętrzne
- Strona gminy Ochotnica Dolna
- Strona Oddziału Związku Podhalan. zwiazek.podhalan.w.interia.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-06-07)].
- Strona skansenu na Studzionkach
- Rozszerzony opis wsi Ochotnica
- Siedziba gminy: Ochotnica Dolna
| Wsie | |
|---|---|
| Osada | |
| Integralne części wsi |
|
Media użyte na tej stronie
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Poland
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Lesser Poland Voivodeship, Poland. Geographic limits of the map:
- N: 50.59 N
- S: 49.07 N
- W: 18.92 E
- E: 21.55 E
Żółty szlak turystyczny.
Autor: Jerzy Opioła, Licencja: CC BY-SA 4.0
Kapliczka Jasińskich na Zoniowskim (Ochotnica Górna)
Potok Jamne. Ochotnica Górna
Autor: Jerzy Opioła, Licencja: CC BY-SA 3.0
Ochotnica Górna. Widok z doliny potoku Jamne na pasmo Lubania i Tatry
Autor: Jerzy Opioła, Licencja: CC BY-SA 3.0
Ochotnica Górna. Widok ze Studzianek
Kościół Wniebowzięcia N.M.P. w Ochotnicy Górnej (1979-89)