Oda Dytrykówna

Oda Dytrykówna
księżna Polski
Okresod 978/980
do 992
Jako żonaMieszka I
PoprzedniczkaDobrawa Przemyślidka
NastępczyniEmnilda słowiańska
Dane biograficzne
DynastiaHaldensleben
Data urodzeniazap. ok. 955
Data śmierci1023
OjciecDytryk von Haldensleben
MążMieszko I
DzieciMieszko
Świętopełk
Lambert

Oda Dytrykówna (ur. zap. ok. 955, zm. 1023) – pierworodna córka Dytryka (Teodoryka), margrabiego Marchii Północnej z rodu Haldensleben, druga żona księcia Polski Mieszka I.

Wychowywała się w klasztorze pod wezwaniem Świętego Wawrzyńca w Kalbe (Milde) nad rzeką Mildą[1]. Między 978 a 980[2], prawdopodobnie w 979 lub 980[3], została żoną księcia polskiego Mieszka I. Według źródeł w wyniku zawarcia małżeństwa uwolniono jeńców wojennych. Nie określono natomiast, na skutek jakiej wojny ci jeńcy zostali wzięci do niewoli. Jeśli przyjąć 978 rok, to przypuszczalnie stało się to po wojnie domowej w Niemczech, którą Mieszko I wykorzystał, by poszerzyć swoje wpływy na Połabiu. W 978 roku Otton II pokonał Czechy i rozpoczął przygotowania do wyprawy włoskiej. Aby ustanowić pokój na wschodzie, musiał pozyskać Mieszka I. W tym celu mógł pójść na ustępstwa: pozwolić mu na rozpoczęcie polityki w kierunku odebrania Czechom Małopolski i Śląska oraz umocnienia wpływów Polski na Połabiu. Datę 980 przyjmuje się na podstawie jedynej wzmianki w Gesta episcoporum cameracensium o wyprawie Ottona II na Słowian w 979 roku. Mieszko I wyszedł zwycięską ręką z tego najazdu, co doprowadziło do ugody polsko-niemieckiej, przypieczętowanej małżeństwem Ody i księcia polskiego[4].

Małżeństwo spotkało się z potępieniem ze strony biskupa Hildiwarda i innych dostojników kościelnych[5]. Związek Mieszka I z margrabianką przyniósł jednak liczne korzyści. Zwiększyła się liczba wyznawców chrześcijaństwa oraz uwolniono jeńców wojennych.

Wraz z mężem i dwoma synami, Mieszkiem i Lambertem, wystąpiła na dokumencie Dagome iudex, w którym Mieszko oddał swe państwo pod opiekę papiestwu[6]. Po śmierci męża następcą Mieszka został pasierb margrabianki, Bolesław, zaś Oda objęła współrządy[7]. Mimo poparcia ze strony Odylena i Przybywoja Oda została wraz z synami wygnana z kraju. Zdaniem części badaczy do wygnania Ody z kraju doszło w 995, prawdopodobnie jednak doszło do niego wcześniej. Po powrocie do Niemiec przebywała w jednym z klasztorów kwedlinburskich[8], gdzie zmarła w 1023, zgodnie z przekazem Roczników kwedlinburskich.

Rodzina

Małżeństwo i potomstwo

Z małżeństwa Ody i Mieszka pochodziło troje dzieci:

  • Mieszko (ur. w okr. 978–984, zm. po 25 V 992), polski książę,
  • Świętopełk (ur. w okr. 979–985, zm. przed 27 V 992 (?)), polski książę, według jednej z hipotez protoplasta książąt pomorskich,
  • Lambert (ur. w okr. 981–986, zm. po 25 V 992 (1030?)), polski książę, biskup krakowski (?).

Genealogia

NN
ur. ?
zm. ?		NN
ur. ?
zm. ?		NN
ur. ?
zm. ?		NN
ur. ?
zm. ?
     
   
 Dytryk
ur. ?
zm. 985		NN
ur. ?
zm. ?
   
  

Mieszko I
ur. w okr. 922–945
zm. 25 V 992
OO   978–980		Oda Dytrykówna
(ur. zap. ok. 955, zm. 1023)
          
          
        
Lambert
 ur. w okr. 981–986
 zm. po 25 V 992 (1030?)
 		Świętopełk
 ur. w okr. 979–985
 zm. przed 27 V 992 (?)
 		Mieszko
 ur. w okr. 978–984
 zm. po 25 V 992
 

Przypisy

  1. ↑ Balzer 2005 ↓, s. 53.
  2. ↑ Jasiński 2004 ↓, s. 64.
  3. ↑ Balzer 2005 ↓, s. 54.
  4. ↑ Kazimierz Myśliński: Polska wobec Słowian połabskich do końca wieku XII. Wodzisław Śląski: 2011, s. 48. ISBN 978-83-932793-4-0.
  5. ↑ Kronika Thietmara, Kraków 2005, s. 83.
  6. ↑ Barański 2006 ↓, s. 58.
  7. ↑ Barański 2006 ↓, s. 61.
  8. ↑ Oswald Balzer sądził, że Oda została zakonnicą o owym klasztorze (Balzer 2005 ↓, s. 56). Stwierdzenie to opierało się na użyciu w zapisce o śmierci księżnej zwrotu religiossima, jednak zgodnie z ustaleniami Kazimierza Jasińskiego termin ten nie musi oznaczać zakonnicy, zob. Jasiński 2004 ↓, s. 65

Bibliografia

Źródła
  • Kronika Thietmara, Universitas, Kraków 2005, ​ISBN 83-242-0499-7​, s. 83–84.
Opracowania
  • Oswald Balzer: Genealogia Piastów. Wyd. 2. Kraków: Wydawnictwo Avalon, 2005, s. 53–56. ISBN 83-918497-0-8.
  • M.K. Barański: Dynastia Piastów w Polsce. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2006, s. 52–53, 58, 61. ISBN 83-01-14816-0.
  • K. Jasiński: Rodowód pierwszych Piastów. Poznań: Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, 2004, s. 64–65. ISBN 83-7063-409-5.