Oddział Kajetana Cieszkowskiego
Oddział Kajetana Cieszkowskiego „Ćwieka” – partia powstańcza okresu powstania styczniowego, operująca na Lubelszczyźnie i Podlasiu. Oddział ten potocznie nazywano ćwiekami – od pseudonimu dowódcy, Kajetana Cieszkowskiego.
Oddział był formowany w połowie 1863 (czerwiec i lipiec)[1][2]. Formalnie był to 5 oddział wojsk narodowych województwa lubelskiego[2].
Organizatorem i naczelnikiem oddziału „Ćwieka” był mjr. Adolf Amort[3]. Dowódcą oddziału był Kajetan Karol Cieszkowski ps. Ćwiek herbu Dołęga, aczkolwiek jako właściwy i faktyczny dowódca jest wymieniany mjr Amort[2] (tzw, duumwirat wynikał z formalnej nominacji dowódcy przez Rządu Narodowego oraz faktycznego dowodzenia i organizowania wojskowego nad jednostką[4]). Współorganizatorką oddziału była żona Kajetana Cieszkowskiego, Emilia[2].
W okresie początkowym oddział liczył 250 ludzi[2]. Żołnierze oddziału walczyli na Lubelszczyźnie i ziemi radomskiej. 2 września 1863 roku oddział walczył w bitwie pod Biłgorajem. Następnie dołączył do zgrupowania Marcina Lelewela Borelowskiego i 3 września 1863 uczestniczył w bitwie pod Panasówką. W tym czasie z uwagi na chorobę Cieszkowski zrezygnował z dowodzenia oddziałem, a jego miejsce zajął szef sztabu mjr Walery Kozłowski[5].
Kajetan Cieszkowski po zakończeniu powstania przebywał na emigracji we Francji. Został pochowany na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie.
W oddziale walczyli m.in. Józef Baranowski i Mikołaj Wasilewicz.
Przypisy
- ↑ Tadeusz Mencel. Piąty Oddział Województwa Lubelskiego Kajetana Cieszkowskiego-Ćwieka w powstaniu styczniowym. „Rocznik Lubelski”. Tom 6, s. 129, 1963.
- ↑ a b c d e Marek Kokosiński. Powstanie styczniowe na ziemi chełmskiej. „Pro Patria”. Nr 1 (85), s. 22, Kwiecień 2004.
- ↑ Nieco szczegółów biograficznych dotyczących uczestników organizacyi i partyzantki r. 1863/64. W: Józef Białynia Chołodecki: Księga pamiątkowa opracowana staraniem Komitetu Obywatelskiego w czterdziestą rocznicę powstania r. 1863/1864. Lwów: 1904, s. 29, 159.
- ↑ Karol Jadczyk: Dowódcy powstania styczniowego. Portret zbiorowy. Łódź: Księży Młyn Dom Wydawniczy, 2016, s. 16. ISBN 978-83-7729-312-6.
- ↑ Zbigniew Lubaszewski. Dowódcy oddziałów z okresu powstania styczniowego na Ziemi Chełmskiej. „Ad Rem”. Nr 1, s. 42, 2013. Lubelskie Samorządowe Centrum Kształcenia Nauczycieli. ISSN 1733-4187.
Bibliografia
- Stefan Kieniewicz, Powstanie styczniowe, Warszawa 1972; ISBN 83-01-03652-4.
- Stefan Kieniewicz, Andrzej Zahorski, Władysław Zajewski, Trzy powstania narodowe: kościuszkowskie, listopadowe i styczniowe, Warszawa 1994; ISBN 83-05-13443-1.
- Tadeusz Mencel. Piąty Oddział Województwa Lubelskiego Kajetana Cieszkowskiego-Ćwieka w powstaniu styczniowym. „Rocznik Lubelski”. Tom 6, s. 127-155, 1963.
| Korpusy |
|
|---|---|
| Dywizje |
|
| Pułki |
|
| Partie powstańcze |
|
Media użyte na tej stronie