Oddział PTTK „Ziemia Sanocka” w Sanoku

Oddział PTTK „Ziemia Sanocka”
w Sanoku
Państwo

 Polska

Siedziba

Sanok

Data założenia

1929 / 1951

Rodzaj stowarzyszenia

stowarzyszenie

Profil działalności

turystyka i krajoznawstwo

Zasięg

lokalny (oddział stowarzyszenia ogólnopolskiego)

Prezes

Stanisław Sieradzki

Nr KRS

0000047297

Data rejestracji

24 września 2001

Położenie na mapie Polski
Ziemia49°33′39″N 22°12′22″E/49,560889 22,206083
Strona internetowa
Siedziba PTTK w Sanoku
Konferencja i działacze PTTK w Sanoku (2011)

Oddział PTTK „Ziemia Sanocka” w Sanoku – terenowa jednostka Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego z siedzibą w Sanoku.

PTT

Oddział PTTK w Sanoku przejął tradycje założonego 16 maja 1929 Koła Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego, którego działalność w okresie II Rzeczypospolitej rozciągała się na obszar powiatów: sanockiego, brzozowskiego, krośnieńskiego i leskiego. Prezesem został wybrany hr. Jan Potocki, a funkcję sekretarza pełnił inicjator założenia koła, Jan Hrabar (prowadzący aptekę Apteki „Pod (Złotą) Gwiazdą”). W zarządzie zasiedli Władysław Dukiet, Karol Dziekanowski, Tadeusz Malawski i Antoni Szemelowski. Wśród założycieli byli Stanisław Augustyński, inż. Karol Barancewicz, dr Paweł Biedka, mjr Andrzej Bogacz, Stanisław Cebula, kpt. dr Stanisław Domański, dr Antoni Dorosz, Feliks Giela, Władysław Haduch, Marian Kawski, Jan Kilar, inż. Jan Kosina, Stefan Lewicki, hr. Stanisław Potocki, dr Jan Rajchel, Paweł Wiktor, ks. Antoni Wołek, dr Karol Zaleski. Łącznie u zarania działalności koło liczyło 30 członków, w 1931 już 61. Koło działało przez trzy lata. Reaktywacja nastąpiła 1 sierpnia 1936, a inicjatorem był ówczesny starosta sanocki Izydor Wagner. Prezesem koła został Ludwik Jasiński, wiceprezesem Stanisław Domański, a ponadto udzielali się: mjr Stanisław Stahlberger, kpt. Czesław Wawrosz, dr Edmund Słuszkiewicz, inż. Maksymilian Fingerchut, Sebastian Flizak, Jan Bezucha, ppłk Kazimierz Barancewicz, dr Samuel Herzig, dr Salomon Ramer. W 1936 oddział liczył 55 członków, w 1937 było 88 członków (w tym 30 w sekcji narciarskiej), w 1938 było 63 członków (w tym 60 w sekcji narciarskiej). W sanockim PTT działali m.in. urzędnicy, przedstawiciele władz miasta oraz wojskowi ze stacjonującego w Sanoku 2 Pułku Strzelców Podhalańskich.

Sanocki PTT brał udział w zorganizowanym w mieście w dniach 14-17 sierpnia 1936 Zjazdu Górskiego. Wówczas został wydany Przewodnik po Sanoku i Ziemi Sanockiej autorstwa Edmunda Słuszkiewicza[1][2]; wyd. II 1938[3]. W latach 30. były wyznaczane szlaki turystyczne. W 1937 otwarto schronisko w Łupkowie przy tunelu w Przełęczy Łupkowskiej[4].

W ramach sanockiego PTT działały sekcje turystyczna, letniskowa i propagandowo-gospodarcza. Ponadto w ramach oddziału była prowadzona Sekcja Narciarska „Sanoczanka”, której prezesem był mjr Marian Kowalski. W styczniu 1938 Sekcja Narciarska PTT w Sanoku została przyjęta do Polskiego Związku Narciarskiego[5].

Siedziba sanockiego oddział PTT mieściła się przy ulicy Tadeusza Kościuszki 2, zaś SN „Sanoczanka” działała przy ulicy Jana III Sobieskiego 5. W latach 30. PTT w Sanoku był przypisany do adresu ulicy Jagiellońskiej 12[6]. Oddział sanocki PTT działał do wybuchu II wojny światowej w 1939, a po 1945 nie wznowił działalności.

PTTK

Po wojnie i dokonanym w okresie PRL centralnym zjednoczeniu Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego i Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego oraz utworzeniu Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego, w 1951 powstał Oddział PTTK w Sanoku. Inicjatorami powstania byli Ludwik Jasiński, Władysław Szombara, Tomasz Tomasik, Stefan Stefański, Adam Bieniasz, Tadeusz Walciszewski[7]. Przez lata PRL funkcję prezesa pełnili: Władysław Szombara, Stefan Stefański, Bronisław Witwicki, Jan Tyłka, Ignacy Zatwarnicki (przełom lat 70. i 80.[8][9]), Mieczysława Czopor[10], Józef Szymbara, Stanisław Sieradzki, Krzysztof Prajzner. Działaczami sanockiego oddziału zostali Maria Szuber (ciotka Janusza)[11], Tadeusz Gołębiowski, Andrzej Bożydar Radwański[12].

W październiku 1961 zostało powołane koło przewodnicki w Sanoku, którego przewodniczącym został I. Zatwarnicki, wiceprzewodniczącym Karol Dziuban, a skarbnikiem S. Stefański[13].

W 1963 został wydany Sanok i okolice. Przewodnik turystyczny autorstwa Stefana Stefańskiego (1974, 1991[14]). W latach 60. oddział PTTK działał nadal przy ul. T. Kościuszki[15].

Wynikiem działań Komisji Opieki nad Zabytkami, powstałej przy oddziale PTTK w Sanoku, w 1978 umieszczono na fasadzie kilku budynków tablice informujące o zabytkowym charakterze tychże obiektów (inicjatorką akcji była Mieczysława Czopor, a za treść tablic odpowiadali Wojciech Salwa i Stefan Stefański)[16].

W 1990 oddział PTTK w Sanoku działał przy ulicy 22 Lipca 18 (późniejsza ulica 3 Maja)[17][18]. Do końca maja 1995 oddział PTTK w Sanoku działał w jednej z kamienic przy ulicy 3 Maja, której właścicielem został Shami Silberman[19]. W połowie 1995 zarząd miasta Sanoka przyznał oddziałowi w procedurze bezprzetargowej lokal w kamienicy przy ulicy 3 Maja 2[20], gdzie sanockie PTTK rozpoczęło działalność 1 września 1995[21][22].

6 marca 1999 została nowa nazwa: Oddział PTTK „Ziemia Sanocka” w Sanoku. 24 września 2001 Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze Oddział „Ziemia Sanocka” w Sanoku zostało wpisane do rejestru stowarzyszeń w Krajowym Rejestrze Sądowym[23].

W 2008 Oddział PTTK w Sanoku otrzymał Nagrodę Burmistrza Sanoka[24].

24 października 2009 na północnej fasadzie siedziby przy ulicy 3 Maja 2 została ustanowiona tablica pamiątkowa, na której inskrypcja głosi: 1929-2009. Założycielom działaczom oddziału Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego i Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego zasłużonym dla rozwoju sanockiej turystyki. 24 października 2009 Zarząd i członkowie O/PTTK Ziemia Sanocka w Sanoku[25]. Tego samego dnia oddziałowi PTTK „Ziemia Sanocka” wręczono Medal Grzegorza z Sanoka[26].

Do 18 marca 2017 prezesem oddziału był Mieczysław Krauze, a w jego miejsce został wówczas wybrany Stanisław Sieradzki[27].

Z dniem 1 kwietnia 2017 Oddział PTTK „Ziemia Sanocka” ustanowił odznakę „Korona Bieszczadów”, przyznawaną za zdobycie 15 najwyższych szczytów i grzbietów w polskiej części Bieszczadów[28].

Przypisy

  1. ↑ „Zjazd Górski” – Sanok 14-17 sierpnia 1936 roku. Największa impreza kulturalna w dziejach miasta w okresie II Rzeczpospolitej. „Co słychać?”, s. 11, Nr 3 (11) – marzec 2000. Polskie Towarzystwo Tatrzańskie. 
  2. ↑ Edward Zając: Szkice z dziejów Sanoka. Sanok: Miejska Biblioteka Publiczna im. Grzegorza z Sanoka w Sanoku, 1998, s. 234. ISBN 83-909787-0-9.
  3. ↑ Pierwszy przewodnik po Sanoku. „Tygodnik Sanocki”, s. 1, 4, Nr 32 (196) z 11 sierpnia 1995. 
  4. ↑ Starych wspomnień czar. „Nowiny”, s. 5, Nr 295 z 14 grudnia 1965. 
  5. ↑ Sekcje narciarskie PTT przyjęte do PZN. „Siedem Groszy”, s. 8, Nr 23 z 24 stycznia 1938. 
  6. ↑ Edmund Słuszkiewicz: Przewodnik po Sanoku i Ziemi Sanockiej. Sanok: Polskie Towarzystwo Tatrzańskie, 1938, s. 137.
  7. ↑ J. Czaja. W 20-ecie PTTK. Dorobek godny uznania. „Podkarpacie”. 2, s. 7, 8 października 1970. 
  8. ↑ Obradował XVIII Zjazd Sanockiego Oddziału PTTK. „Gazeta Sanocka – Autosan”, s. 2, Nr 5 (206) z 10-20 lutego 1981. Sanocka Fabryka Autobusów. 
  9. ↑ Izabela Wilk. Nowa kadencja – nowe zadania sanockiego oddziału PTTK. „Gazeta Sanocka – Autosan”, s. 5, Nr 7 (334) z 1-10 marca 1985. 
  10. ↑ Edmund Gajewski. Co za życie... bez wędrówek!. „Nowiny”, s. 3, Nr 223 z 24-25 września 1988. 
  11. ↑ Franciszek Oberc. Samorząd miejski Sanoka a wybitni sanoczanie. „Zeszyty Archiwum Ziemi Sanockiej”. Nr 11: Samorząd Gminy Miasta Sanoka 1990–2010, s. 548, 2014. Fundacja „Archiwum Ziemi Sanockiej”. ISSN 1731-870X. 
  12. ↑ Krzysztof Prajzner: Od PTT do PTTK – 75 lat oddziału w Sanoku. gosciniec.pttk.pl. [dostęp 2015-12-30].
  13. ↑ Państwowe egzaminy na przewodników znów odbywają się w Sanoku. „Tygodnik Sanocki”, s. 4, Nr 11 (123) z 18 marca 1994. 
  14. ↑ Stanisław Sieradzki. Kolejne wydanie. „Tygodnik Sanocki”, s. 7, Nr 24 z 30 października 1991. 
  15. ↑ Listy do redakcji. O porządek na lodowisku. „Nowiny”, s. 4, Nr 288 z 4 grudnia 1968. 
  16. ↑ Krzysztof Prajzner. Pamiątkowa tablica znów na fasadzie budynku. „Tygodnik Sanocki”. Nr 12 (1315), s. 4, 24 marca 2017. 
  17. ↑ Stanisław Kłos: Województwo rzeszowskie. Przewodnik. Warszawa: Wydawnictwo Sport i Turystyka, 1969, s. 341.
  18. ↑ Adam Sudoł: Wybór z Księgi Ogłoszeń Parafii Przemienienia Pańskiego w Sanoku (lata 1967–1995). Sanok: 2001, s. 320. ISBN 83-914224-7-X.
  19. ↑ PTTK pod namiot?. „Tygodnik Sanocki”, s. 9, Nr 19 (183) z 12 maja 1995. 
  20. ↑ Marek Pomykała. Miasto straci, ale... PTTK ma siedzibę. „Tygodnik Sanocki”, s. 3, Nr 27 (191) z 7 lipca 1995. 
  21. ↑ Od 1 września PTTK urzęduje w nowej siedzibie na skrzyżowaniu ul. 3 Maja i J. Grodka. „Tygodnik Sanocki”, s. 3, Nr 37 (201) z 15 września 1995. 
  22. ↑ Władysław Stachowicz. Samorząd terytorialny miasta Sanoka w latach 1990–2002 w relacjach lokalnej prasy. „Zeszyty Archiwum Ziemi Sanockiej”. Nr 11: Samorząd Gminy Miasta Sanoka 1990–2010, s. 160, 2014. Fundacja „Archiwum Ziemi Sanockiej”. ISSN 1731-870X. 
  23. ↑ Profil na stronie KRS. krs-online.com.pl. [dostęp 2015-07-02].
  24. ↑ Franciszek Oberc. Samorząd miejski Sanoka a wybitni sanoczanie. „Zeszyty Archiwum Ziemi Sanockiej”. Nr 11: Samorząd Gminy Miasta Sanoka 1990–2010, s. 558, 2014. Fundacja „Archiwum Ziemi Sanockiej”. ISSN 1731-870X. 
  25. ↑ Marian Struś. W dobrym Towarzystwie. „Tygodnik Sanocki”. Nr 44 (938), s. 6-7, 30 października 2008. 
  26. ↑ Marian Struś. W dobrym Towarzystwie. „Tygodnik Sanocki”. Nr 44 (938), s. 7, 30 października 2008. 
  27. ↑ Nowe władze PTTK. sanok.pl, 2017-03-27. [dostęp 2017-04-03].
  28. ↑ Odznaka „Korona Bieszczadów”. pttk.avx.pl. [dostęp 2018-05-03].

Bibliografia

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

00705, PTTK, Sanok 2011.jpg
Autor: Silar, Licencja: CC BY-SA 3.0
Category:PTTK, Sanok
2 3 Maja Street in Sanok (2015)2b.jpg
Autor: Lowdown, Licencja: CC BY-SA 3.0
Kamienica przy ul. 3 Maja 2 w Sanoku