Odma urazowa opłucnej

Odma urazowa opłucnej (łac. pneumothorax traumaticus) – choroba opłucnej, będąca wynikiem przedostania się powietrza do jamy opłucnej, w wyniku urazu. Ze względu na panujące jamie opłucnej podciśnienie, powietrze wnika do jamy opłucnej rozszerzając ją, a płuco ulega zapadnięciu. Zniesienie ujemnego ciśnienia względnego w opłucnej uniemożliwia prawidłową wymianę oddechową w tym płucu.

Zależnie od połączenia jamy opłucnej z atmosferą, wyróżnia się trzy rodzaje odm:

1. odma zamknięta – oznacza obecność pewnej ilości powietrza w opłucnej, bez możliwości swobodnego przechodzenia do atmosfery i z powrotem. Podczas urazu powietrze wtargnęło do jamy opłucnej, a następnie rana tworząca wrota wejścia powietrza zamknęła się, nie dopuszczając do dalszego napływu powietrza. Jest to najłagodniejsza forma odmy.
2. odma otwarta – w wyniku urazu dochodzi do pełnej łączności jamy opłucnowej z atmosferą i powietrze swobodnie wpływa i wypływa z opłucnej przy każdym ruchu oddechowym.
3. odma zastawkowa – w wyniku urazu powstaje jednokierunkowa możliwość wlotu powietrza do opłucnej. Rana powłok lub pęknięcie tkanki płucnej tworzy zastawkę, przez którą powietrze wpływa do opłucnej i nie może się cofnąć. Ciśnienie w opłucnej wzrasta.

Trzepotanie śródpiersia

Polega na przesuwaniu się śródpiersia wskutek zmian ciśnienia wywołanych oddechem zdrowego płuca. Podczas wdechu, w zdrowej klatce piersiowej, ciśnienie w jamie opłucnej obniża się, a w czasie wydechu podnosi się równocześnie po obu stronach. W odmie otwartej, po urazie w zranionej opłucnej panuje stałe ciśnienie, a druga strona wykonuje gwałtowne ruchy oddechowe, ponieważ chory odczuwa duszność. Ciągłe zmiany ciśnienia przesuwają śródpiersie na boki.

Oddech opaczny

Inaczej oddech paradoksalny. Gdy ranny wykonuje wdech zdrowym płucem to zasysa powietrze nie tylko z tchawicy, ale również z płuca wyłączonego z oddychania. Podczas wydechu, analogicznie powietrze będzie wydychane przez tchawicę i do chorego płuca. Płuco w uszkodzonej części klatki piersiowej będzie wykonywało ruchy odwrotne do oddechowych. Zamiast wymiany gazowej, część powietrza wędruje z jednego płuca do drugiego pogarszając i tak już upośledzoną wentylację.

Zaburzenia tego typu mogą w krótkim czasie doprowadzić do zgonu chorego z powodu niewydolności oddechowej, jeżeli połączenie opłucnej z atmosferą nie zostanie zamknięte.

Zobacz też

• odma samoistna opłucnej
• odma lecznicza

Bibliografia

• Wojciech Noszczyk: Chirurgia repetytorium. Warszawa: PZWL, 2009. ISBN 978-83-200-3843-9.
• Jan Fibak (red.): Chirurgia. Warszawa: PZWL, 1996. ISBN 83-200-2012-3.