Odolany

Odolany
obszar MSI Warszawy
Ilustracja
Nowa zabudowa mieszkaniowa w północnej części Odolan, ul. Hubalczyków przy ul. Jana Kazimierza
Państwo

 Polska

Województwo

 mazowieckie

Miasto

Warszawa

Dzielnica

Wola

W granicach Warszawy

15 maja 1951

Położenie na mapie dzielnicy
Położenie na mapie
Portal Polska
Ulica Jana Kazimierza
Bocznica kolejowa przy ul. Gniewkowskiej, po lewej widoczne budynki Lokomotywowni Warszawa Odolany

Odolany – obszar Miejskiego Systemu Informacji[1] w dzielnicy Wola w Warszawie.

Opis

Odolany leżą w południowo-zachodniej części dzielnicy Wola. Według Miejskiego Systemu Informacji granice Odolan wyznaczają[2]:

Historia

Dawna wieś szlachecka położona wzdłuż drogi do Błonia (obecnie ul. Połczyńska), od 1431 własność dziekanów kolegiaty warszawskiej św. Jana[3][4]. W 1528 Odolany miały 5 łanów (ok. 85 ha)[3]. W 1580 wieś duchowna znajdująca się w powiecie warszawskim ziemi warszawskiej województwa mazowieckiego[5]. W 1789 znajdowało się tam 18 gospodarstw[3]. Odtworzenie historii wsi utrudnia zniszczenie w 1944 akt kapituły warszawskiej[4].

Nazwa dawnej wsi Odolany pochodziła od nazwy osobowej Odolan, a forma liczby mnogiej wskazuje, że była nazwą rodową, tj. oznaczającą własność potomków Odolana[6]. Imię Odolan w XV wieku nie było już używane[7].

W latach 1886–1890 w rejonie obecnych ulic Gniewkowskiej i Potrzebnej zbudowano fort Odolany, będący elementem pierścienia wewnętrznego Twierdzy Warszawa[8].

W 1901–1903 przez Odolany przeprowadzono tory linii warszawsko-kaliskiej[3].

W czasie rozszerzenia w 1916 znaczna część obszaru Odolan znalazła się w granicach Warszawy[9]. Zachodnią część (gromadę Odolany – obszar leżący w przybliżeniu na zachód od dzisiejszej ul. Przyce) przyłączono do miasta w 1951[10].

W latach 1922–1929 przy południowej granicy Odolan powstała stacja postojowa Warszawa Szczęśliwice, a początku lat 30. XX wieku zbudowano tam stację rozrządową Włochy[3].

16 października 1942 w odwecie za akcję „Wieniec” Niemcy powiesili obok przejazdu kolejowo-drogowego w ciągu ul. Mszczonowskiej 10 więźniów Pawiaka[11]. W 1964 miejsce mordu zostało upamiętnione tablicą Tchorka[12].

Po 1945 przy ul. Jana Kazimierza − głównej ulicy Odolan[13] − powstała jedna z dwóch lokalizacji Warszawskich Zakładów Maszyn Budowlanych im. Ludwika Waryńskiego (tzw. Zakłady Waryński 2), pomiędzy ulicami Ordona, Marcina Kasprzaka i obecnej al. Prymasa Tysiąclecia działała Fabryka Wyrobów Precyzyjnych im. gen. Świerczewskiego, a przy ul. Ordona centralna stacja rozdziałowa[14].

Dużą część Odolan (część środkowa i południowa) zajmują torowiska i bocznice, a także budynki techniczne, administracyjne i mieszkalne należące do PKP (m.in. Lokomotywownia Warszawa Odolany i PKP Cargo – Zakład Centralny Spółki ). Część terenów pozostaje niezagospodarowana. Stacja jest wykorzystywana głównie do transportu do Warszawy kruszyw i materiałów budowlanych[15]. W rejonie ulic Jana Kazimierza i Ordona, na terenach należących do spółek VIS i Bumar-Waryński, zrealizowano wiele inwestycji mieszkaniowych[15].

Inne informacje

Po włączeniu Szczecina do Polski Odolany użyczyły nazwy jednemu z tamtejszych osiedli, położonemu w dzielnicy Warszewo[16].

Przypisy

  1. Obszary MSI. Dzielnica Wola. [w:] Zarząd Dróg Miejskich w Warszawie [on-line]. zdm.waw.pl. [dostęp 2022-11-24].
  2. Miejski System Informacji. Obszary MSI. Dzielnica Wola. [w:] Zarząd Dróg Miejskich w Warszawie [on-line]. zdm.waw.pl. [dostęp 2018-07-28].
  3. a b c d e Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 565. ISBN 83-01-08836-2.
  4. a b Adam Wolff: Wola w czasach książąt mazowieckich [w:] Dzieje Woli. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1974, s. 44.
  5. Adolf Pawiński, Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym. T. 5: Mazowsze, Warszawa 1895, s. 270.
  6. Kwiryna Handke: Dzieje Warszawy nazwami pisane. Warszawa: Muzeum Historyczne m.st. Warszawy, 2011, s. 299. ISBN 978-83-62189-08-3.
  7. Adam Wolff: Wola w czasach książąt mazowieckich [w:] Dzieje Woli. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1974, s. 45.
  8. Stanisław Łagowski: Cytadela Warszawska. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Ajaks”, 2010, s. 99–100. ISBN 978-83-62046-23-2.
  9. Warszawa historyczna. [w:] Serwis mapowy m.st. Warszawy [on-line]. Urząd m.st. Warszawy. [dostęp 2012-12-27].
  10. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 5 maja 1951 r. w sprawie zmiany granic miasta stołecznego Warszawy, Dz.U. z 1951 r. nr 27, poz. 199.
  11. Władysław Bartoszewski: 1859 dni Warszawy. Kraków: Wydawnictwo Znak, 2008, s. 387. ISBN 978-83-240-1057-8.
  12. Stanisław Ciepłowski: Wpisane w kamień i spiż. Inskrypcje pamiątkowe w Warszawie XVII–XX w.. Warszawa: Argraf, 2004, s. 184. ISBN 83-912463-4-5.
  13. Michał Wojtczuk. Główna ulica Odolan zmieni się nie do poznania. „Gazeta Stołeczna”, s. 4, 26 września 2022. 
  14. Michał Krasucki: Warszawskie dziedzictwo postindustrialne. Warszawa: Fundacja Hereditas, 2011, s. 240, 260, 277. ISBN 978-83-931723-5-1.
  15. a b Michał Radkowski. Odolany za wieloma torami. „Gazeta Stołeczna”, s. 12, 27 lipca 2018. 
  16. Encyklopedia Szczecina, Tadeusz Białecki (red.), Szczecin: Szczecińskie Towarzystwo Kultury, [2015], s. 644, ISBN 978-83-942725-0-0, OCLC 924941684.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

PL warszawa wola plan odolany.svg
Autor: Hiuppo, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Podział administracyjny dzielnicy Wola - Odolany
Warszawa, ul. Jana Kazimierza.jpg
Autor: Tommmek, Licencja: CC BY-SA 4.0
Jana Kazimierza street, Warsaw, Poland
Bocznica kolejowa przy ul. Gniewkowskiej w Warszawie.jpg
Autor: Adrian Grycuk, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Bocznica kolejowa przy ul. Gniewkowskiej w Warszawie
Ulica Hubalczyków przy Jana Kazimierza w Warszawie.jpg
Autor: Adrian Grycuk, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Ulica Hubalczyków przy Jana Kazimierza w Warszawie