Odwilż posewastopolska

Aleksander II Romanow
Oblężenie Sewastopola

Odwilż posewastopolska – określenie okresu w historii Rosji, który nastąpił po klęsce wojsk rosyjskich w wojnie krymskiej, toczonej z Imperium Osmańskim. Nazwa pochodzi od miasta Sewastopol, które było głównym teatrem walk i symbolem klęski. Okres odwilży przypada na lata 1860-1881.

Atmosferę reform wspierała zmiana na tronie Imperium Carskiego. Nowym władcą został Aleksander II Romanow, który zdawał sobie sprawę z narastającego niezadowolenia społecznego. W wyniku wprowadzonych przemian w ustroju, m.in. zniesiono w lutym 1861 roku poddaństwo chłopów, którzy liczyli 20 milionów ludzi, wprowadzając możliwość wykupienia ziemi, możliwość kształcenia, pracy poza rolnictwem i wyjmując spod jurysdykcji sądowej pana. Reforma ta jednak nie objęła Polski. W 1864 wprowadzono samorządy gubernialne i powiatowe, tzw. ziemstwa, uzależnione od rządu i gubernatorów, pomagające w zarządzaniu oświatą, budową dróg i gospodarką komunalną.

Ponadto skrócono do 6 lat służbę wojskową (do 3 lat dla ludzi wykształconych), zakazano tortur podczas przesłuchań, wprowadzono prawo do obrońcy, niezawisłość i nieusuwalność sędziów, złagodzono kary dla zesłańców, cenzurę i ograniczono działalność policji politycznej.

Nienaruszona pozostała natomiast idea monarchii absolutnej i samowładztwa cara. Pomimo zachowania podstaw ustroju nasiliła się aktywność stowarzyszeń demokratycznych i liberalnych, proponujących dalsze reformy ustrojowe. Lata pięćdziesiąte i sześćdziesiąte XIX wieku były także okresem masowych wystąpień chłopskich, szczególnie w 1861 roku.

Pomimo zwycięskiej wojny przeciw Turcji w 1878 r. organizacje demokratyczne oraz socjalistyczne nie odstąpiły od polityki propagowania reform. Rozwijał się także ruch spiskowców. W marcu 1881 roku działacz Narodnej Woli, Ignacy Hryniewiecki dokonał udanego zamachu na cara. Nowym władcą został Aleksander III Romanow, który powrócił do polityki despotyzmu cofając większość reform demokratycznych ojca.

Zobacz też

Bibliografia

Media użyte na tej stronie