Odznaka „Znak Pancerny”

„Znak Pancerny”

Awers
Ustanowiono	3 listopada 1932
Wielkość	40 × 35,3 mm

Znak na mundurze galowym

„Znak Pancerny” – odznaka żołnierzy broni pancernych II RP, w tym także żołnierzy broni pancernych Polskich Sił Zbrojnych.

Historia

3 listopada 1932 roku Minister Spraw Wojskowych, marszałek Polski Józef Piłsudski zatwierdził „wzór i regulamin «znaku pancernego» jako odznaki dla żołnierzy formacji pancernych”. Jednocześnie „zamknął nadawanie odznaki oficera czołgów”^[1].

Odznakę stanowi uskrzydlona ręka w pancerzu, z mieczem w dłoni, umieszczona w kole zębatym. Odznaka została wykonana w srebrze przez Wiktora Gontarczyka, w srebrzonym tombaku dla podoficerów i szeregowych wykonywał również Stanisław Reising z Warszawy. Rewers gładki, z wybitymi inicjałami grawera „W. G.” oraz puncą srebra; gwint gruby, calowy. Znak ten noszono również w Polskich Siłach Zbrojnych na Zachodzie i tam produkowali firma Kirkwood and Son z Edenburga oraz firmę Steinhauer z Ludenschein.

Znak Pancerny nadawał Minister Spraw Wojskowych na wniosek dowódcy broni pancernych. W latach 30. XX wieku nadania znaków były ogłaszane w Dzienniku Personalnym Ministerstwa Spraw Wojskowych:

• Nr 4 z 19 marca 1933 roku (znaki nr 1-242)^[2],
• Nr 13 z 11 listopada 1933 roku (znaki 243-602 oraz 17 odznak honorowych nadanych polskim żołnierzom i obywatelom)^[3],
• Nr 13 z 11 listopada 1934 roku (znaki nr 645-792 oraz 50 odznak honorowych nadanych 13 polskim żołnierzom i obywatelom oraz 37 oficerom Armii Rumuńskiej)^[4],
• Nr 12 z 11 listopada 1935 roku (znaki nr 793-931 oraz 22 odznaki honorowe nadane oficerom, pracownikom cywilnym i osobom cywilnym)^[5],
• Nr 2 z 11 listopada 1936 roku (znaki nr 934-1008 oraz 4 odznaki honorowe nadane polskim inżynierom)^[6].

Znak noszony był na mundurze, na środku lewej piersi, jeden centymetr nad linią pierwszego guzika. Znak był też umieszczany na sztandarach wojskowych zamiast cyfry Pułku, proporcach strzeleckich i proporcach nagrodowych oraz odznakach pamiątkowych oddziałów broni pancernej.

Odznaka przysługiwała wszystkim żołnierzom formacji pancernych, którzy w okresie od dnia 11 listopada 1918 roku do 31 października 1920 roku przesłużyli minimum 6 miesięcy na froncie albo 12 miesięcy w czasie wojny, jak również tym, którzy ukończyli kurs czołgów, samochodów pancernych, pociągów pancernych bądź szkołę podoficerską formacji pancernych, a wreszcie wybitnie zasłużonym dla wojsk pancernych żołnierzom tych formacji. Odznakę honorowo mogli otrzymać polscy lub cudzoziemscy żołnierze, osoby cywilne oraz jednostki szczególnie zasłużone dla broni pancernych^[7].

Znaku pozbawiano na podstawie dyskwalifikacji przez Oficerski Sąd Honorowy, względnie wskutek zasądzenia przez sąd wojskowy lub cywilny za czyny hańbiące^[8].

Odznaczeni „Znakiem Pancernym”

Żołnierze uhonorowani Znakiem Pancernym. W nawiasie podano numer odznaki. Stopnie wojskowe są aktualne w chwili nadania odznaki:

Odznaki honorowe otrzymali:

Przypisy

Bibliografia

• Janusz Turlejski: Odznaki Wojsk Technicznych. Pruszków: Ajaks. ISBN 83-88773-33-X.