Odznaka Skarbu Narodowego Rzeczypospolitej Polskiej
 Baretka odznaki | |
| Ustanowiono | |
|---|---|
| Wycofano | |
| Dewiza | ZA SZCZEGÓLNE ZASŁUGI DLA SKARBU NARODOWEGO R.P. 1950–X–1960 |
| Wielkość | ∅ 38 mm |
| Kruszec | brąz patynowany, |
| Powyżej | |
Odznaka Skarbu Narodowego Rzeczypospolitej Polskiej, skr. Odznaka Skarbu Narodowego R. P.[1], w literaturze Medal Skarbu Narodowego[2][3] – polskie resortowe odznaczenie cywilne w formie odznaki, nadawanej przez Komisję Główną Skarbu Narodowego RP za szczególne zasługi w zakresie świadczeń i pracy na rzecz Skarbu Narodowego RP.
Ustanowienie i zasady nadawania
Odznaka ustanowiona została dekretem Prezydenta RP na obczyźnie Augusta Zaleskiego z dnia 4 lutego 1959 o Skarbie Narodowym Rzeczypospolitej Polskiej[4] i wprowadzona w 1967 w celach propagandowych – dla odznaczania stałych płatników Skarbu Narodowego[3]. Mogła być nadawana zarówno osobom fizycznym, jak i instytucjom i stowarzyszeniom za działalność w charakterze zbiorowego płatnika, ofiarodawcy lub działacza Skarbu Narodowego. Mogła być również nadawana pośmiertnie. Odznaczony otrzymywał dyplom, natomiast medale odznaki wydawane były na jego koszt. Odznakę nosiło się po polskich odznaczeniach państwowych, najpierw złotą, później srebrną, a po niej brązową, a przed odznaczeniami zagranicznymi[5]. Odznaka mogła być nadawana przez Komisję Główną Skarbu Narodowego RP z własnej inicjatywy lub na wniosek właściwej komisji, komitetu lub delegata tegoż[1].
Odznaka formalnie nigdy nie została zniesiona, jednakże dekretem Prezydenta RP na obczyźnie Ryszarda Kaczorowskiego z dnia 20 grudnia 1990 zlikwidowany został Skarb Narodowy[6].
Opis odznaki
Odznaka miała kształt medalu o średnicy 38 mm, wykonanego z brązu patynowanego, posrebrzanego lub pozłacanego w zależności od stopnia[2]. W otoku umieszczono napis SKARB NARODOWY, a w środku medalu litery RP. Poniżej liter RP grawerowano wiązkę liści laurowych. Na stronie odwrotnej medalu znajdował się napis w poziomych liniach ZA SZCZEGÓLNE ZASŁUGI DLA SKARBU NARODOWEGO R.P., w otoku prawej i lewej stronie napisu – po jednej gałązce laurowej, a pod nimi w otoku 1950–X–1960. Odznaka była zawieszana na wstążce z jedwabnej mory szerokości 32 mm z paskami na przemian siedmioma czerwonymi o szerokości 2 mm, i sześcioma białymi o szerokości 3 mm. Kolejne nadawania oznaczane były poprzecznymi metalowymi okuciami[1].
Podział odznaczenia
Odznaka nadawana była w trzech rangach[1]:
- brązowa – za świadczenie na Skarb Narodowy przez łączny okres co najmniej trzech lat,
- srebrna – za świadczenie przez kolejne pięć lat,
- złota – za świadczenie przez kolejne pięć lat.
Okresy te skracane były do połowy za działalność w strukturach Skarbu Narodowego. Złota odznaka mogła być nadawana wielokrotnie po dalszych okresach trzyletnich. Nadto osobom, które przyczyniły się do rozwoju Skarbu Narodowego pracą organizacyjną lub świadczyły jednorazowo kwotę o równowartości co najmniej 500 dolarów, można było nadać odznakę złotą z pominięciem ww. okresów, a także nadać odznakę wielokrotnie[1].
Odznaczeni
Przypisy
- ↑ a b c d e Regulamin Odznaki Skarbu Narodowego Rzeczypospolitej Polskiej. W: Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej [on-line]. Dziennik Ustaw RP na Uchodźstwie, 1967-05-19. s. 12-13. [dostęp 2016-12-09].
- ↑ a b Stefan Oberleitner: Polskie ordery, odznaczenia i niektóre wyróżnienia zaszczytne 1705–1990. T. I. Zielona Góra: Kanion, 1992, s. 420-422, 429.
- ↑ a b Kierownictwo obozu niepodległościowego na obczyźnie 1945–1990. Londyn: PTNnO, 1996, s. 374, seria: Materiały do dziejów polskiego uchodźstwa niepodległościowego. T. 3.
- ↑ Dekret Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 4 lutego 1959 r. o Skarbie Narodowym Rzeczypospolitej Polskiej. W: Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej [on-line]. Dziennik Ustaw RP na Uchodźstwie, 1959-04-08. s. 5. [dostęp 2016-12-09].
- ↑ Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 10 maja 1960 r. o kolejności noszenia odznaki Skarbu Narodowego Rzeczypospolitej Polskiej. W: Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej [on-line]. Dziennik Ustaw RP na Uchodźstwie, 1960-05-25. s. 2. [dostęp 2016-12-09].
- ↑ Dekret Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 20 grudnia 1990 w sprawie zakończenia działalności Skarbu Narodowego. W: Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej [on-line]. Dziennik Ustaw RP na Uchodźstwie, 1990-12-22. s. 106. [dostęp 2016-12-09].
- Zobacz też: II Rzeczpospolita
- Rząd II RP na obczyźnie
| Rodzaj odznaczenia | |
|---|---|
| Elementy insygniów | |
| Formy zredukowane |
|
| Lista odznaczeń w | |
| Lista baretek w | |
| Prawo | |
| System odznaczeń w Polsce |
Media użyte na tej stronie
Baretka Odznaki Skarbu Narodowego Rzeczypospolitej Polskiej, wykonana w programie Inkscape na podstawie opisu w regulaminie odznaki (Regulamin Odznaki Skarbu Narodowego Rzeczypospolitej Polskiej. W: Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej [on-line]. Dziennik Ustaw RP na Uchodźstwie, 1967-05-19. [dostęp 09-12-2016]. s. 12-13.)
Godło Rzeczypospolitej Polskiej ustalone Rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach (Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980)