Oenanthe (ptak)

Oenanthe[1]
Vieillot, 1816[2]
Ilustracja
Przedstawiciel rodzaju – białorzytka zwyczajna (O. oenanthe)
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ptaki

Infragromada

ptaki neognatyczne

Rząd

wróblowe

Podrząd

śpiewające

Rodzina

muchołówkowate

Podrodzina

kląskawki

Rodzaj

Oenanthe

Typ nomenklatoryczny

Turdus leucurus J.F. Gmelin, 1789

Synonimy
Gatunki

zobacz opis w tekście

Oenanthe – rodzaj ptaka z podrodziny kląskawek (Saxicolinae) w rodzinie muchołówkowatych (Muscicapidae).

Zasięg występowania

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Afryce, Eurazji i Ameryce Północnej[5][6].

Morfologia

Długość ciała 13–17 cm; masa ciała 12–44 g[5].

Systematyka

Etymologia

  • Oenanthe: epitet gatunkowy Motacilla oenanthe Linnaeus, 1758; łacińskie oenanthe „białorzytka”, od gr. οινανθη oinanthē „niezidentyfikowany ptak” wspomniany przez Arystotelesa, jego pojawienie zwiastowało sezonowe winobranie, od οινη oinē „wino”; ανθος anthos „kwiat”; powiązany później z białorzytką przez wielu autorów[7].
  • Pentholaea: gr. πενθος penthos „żałoba” (tj. czarny); λαιος laios „drozd”[8]. Gatunek typowy: Saxicola frontalis Swainson, 1837.
  • Cercomela: gr. κερκος kerkos „ogon”; μελας melas, μελανος melanos „czarny”[9]. Gatunek typowy: Cercomela asthenia Bonaparte, 1856 (= Saxicola melanura Temminck, 1824).

Podział systematyczny

Do rodzaju należą następujące gatunki[10]:

  • Oenanthe oenanthe (Linnaeus, 1758) – białorzytka zwyczajna
  • Oenanthe pileata (J.F. Gmelin, 1789) – białorzytka obrożna
  • Oenanthe bottae (Bonaparte, 1854) – białorzytka czarnoucha
  • Oenanthe heuglinii (von Heuglin, 1869) – białorzytka brunatna
  • Oenanthe isabellina (Temminck, 1829) – białorzytka płowa
  • Oenanthe deserti (Temminck, 1825) – białorzytka pustynna
  • Oenanthe monacha (Temminck, 1825) – białorzytka arabska
  • Oenanthe hispanica (Linnaeus, 1758) – białorzytka rdzawa
  • Oenanthe pleschanka (Lepechin, 1770) – białorzytka pstra
  • Oenanthe melanoleuca (Güldenstädt, 1775) – białorzytka maskowa
  • Oenanthe cypriaca (von Homeyer, 1884) – białorzytka cypryjska
  • Oenanthe albifrons (Rüppell, 1837) – białorzytka białoczelna
  • Oenanthe phillipsi (Shelley, 1885) – białorzytka szarogrzbieta
  • Oenanthe moesta (M.H.C. Lichtenstein, 1823) – rudorzytka
  • Oenanthe melanura (Temminck, 1824) – białorzytka czarnosterna
  • Oenanthe familiaris (Wilkes, 1817) – białorzytka rdzawosterna
  • Oenanthe dubia (Blundell & Lovat, 1899) – białorzytka uboga
  • Oenanthe scotocerca (von Heuglin, 1873) – białorzytka jednobarwna
  • Oenanthe fusca (Blyth, 1851) – białorzytka piargowa
  • Oenanthe melaena (Rüppell, 1837) – białorzytka smolista
  • Oenanthe picata (Blyth, 1847) – białorzytka zmienna
  • Oenanthe leucura (J.F. Gmelin, 1789) – białorzytka żałobna
  • Oenanthe albonigra (Hume, 1872) – białorzytka czarnogłowa
  • Oenanthe leucopyga (C.L. Brehm, 1855) – białorzytka saharyjska
  • Oenanthe lugubris (Rüppell, 1837) – białorzytka etiopska
  • Oenanthe finschii (von Heuglin, 1869) – białorzytka białogrzbieta
  • Oenanthe lugens (M.H.C. Lichtenstein, 1823) – białorzytka srokata
  • Oenanthe chrysopygia (Defilippi, 1863) – złotorzytka perska
  • Oenanthe xanthoprymna (Hemprich & Ehrenberg, 1833) – złotorzytka rdzawosterna

Przypisy

  1. ↑ Oenanthe, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
  2. ↑ L.J.P. Vieillot: Analyse d’une nouvelle ornithologie élémentaire. Paris: Deteville, libraire, rue Hautefeuille, 1817, s. 43. (fr.).
  3. ↑ J. Cabanis: Museum Heineanum: Verzeichniss der ornithologischen Sammlung des Oberamtmann Ferdinand Heine, auf Gut St. Burchard vor Halberstadt. Cz. 1. Halberstadt: In Commission bei R. Frantz, 1850–1851, s. 40. (niem.).
  4. ↑ Ch.L. Bonaparte. Espèces nouvelles et Oiseaux d'Asie et d'Amérique, et tableaux paralléliques des Pélagiens ou Gaviæ. „Comptes Rendus Hebdomadaires des Séances de l'Académie des Sciences”. 42, s. 766, 1856. (fr.). 
  5. ↑ a b N. Collar: Family Turdidae (Thrushes). W: J. del Hoyo, A. Elliott & D.A. Christie: Handbook of the Birds of the World. Cz. 10: Cuckoo-shrikes to Thrushes. Barcelona: Lynx Edicions, 2005, s. 726, 789–793, 795–799, 801–805. ISBN 84-87334-72-5. (ang.).
  6. ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Chats, Old World flycatchers. IOC World Bird List (v11.1). [dostęp 2021-02-02]. (ang.).
  7. ↑ Oenanthe, [w:] The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-01-18] (ang.).
  8. ↑ Pentholaea, [w:] The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-01-18] (ang.).
  9. ↑ Cercomela, [w:] The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-01-18] (ang.).
  10. ↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Saxicolinae Vigors, 1825 - kląskawki (wersja: 2019-10-12). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-02-02].

Media użyte na tej stronie

Wikispecies-logo.svg
Autor: (of code) -xfi-, Licencja: CC BY-SA 3.0
The Wikispecies logo created by Zephram Stark based on a concept design by Jeremykemp.
Oenanthe oenanthe Norway.jpg
Autor: Bjørn Christian Tørrissen, Licencja: CC BY-SA 3.0
A Northern Wheatear, Oenanthe oenanthe, photographed in Northern Norway in June. Normally quite shy, during this time it can come close to you, if it believes that in doing so it will distract you from discovering its nest.