Office of Strategic Services

Biuro Służb Strategicznych
OSS
Office of Strategic Services
Ilustracja
Emblemat naramienny OSS
Państwo

 Stany Zjednoczone

Data utworzenia

1942

Data likwidacji

1946

brak współrzędnych
William Donovan, szef OSS

Office of Strategic Services (OSS), ang. Biuro Służb Strategicznych – agencja wywiadowcza Stanów Zjednoczonych działająca w latach 1942–1946. Poprzednik CIA.

Utworzenie OSS

13 czerwca 1942 roku prezydent Franklin Delano Roosevelt postanowił zlikwidować działającą dotychczas (od 11 lipca 1941) organizację Koordynatora Informacji (Coordinator of Information – COI) i na jej miejsce utworzyć nową agencję wywiadowczą nazwaną Biuro Służb Strategicznych (Office of Strategic Services – OSS), podlegającą Połączonemu Komitetowi Szefów Sztabów – JCS. Departamenty COI zostały przydzielone do innych instytucji wywiadowczych – Służby Propagandowe zostały przydzielone do także nowo utworzonego Biura Informacji Wojennej, a pozostałość zlikwidowanej COI do Biura Służb Strategicznych – OSS.

Zadania OSS

Zadaniem nowej agencji było m.in. gromadzenie i analiza materiału strategicznego dla Komitetu Połączonych Szefów Sztabów (Joint Chiefs of Staff – JCS) oraz planowanie operacji specjalnych potrzebnych JCS i kierowanie ich realizacją.

Personel OSS

Personel Biura Służb Strategicznych składał się z oddelegowanych przedstawicieli wszystkich rodzajów sił zbrojnych, armii, lotnictwa działającego jeszcze wtedy jako U.S. Army Air Corps, piechoty morskiej, marynarki wojennej, dlatego też OSS podlegało pod Kolegium Połączonych Szefów Sztabów. Kierownictwo nad Biurem Służb Strategicznych sprawował William J. Donovan.

Organizacja OSS

Office of Strategic Services (OSS) zorganizowany był na wzór Kierownictwa Operacji Specjalnych – (Special Operations ExecutiveSOE), agencji wywiadowczej utworzonej w Wielkiej Brytanii w czerwcu 1940 roku, głównie do prowadzenia sabotażu i wspierania ruchu oporu w okupowanej Europie.

Struktura organizacyjna Biura Służb Strategicznych

Office of Strategic Services składał się z pięciu wydziałów:

  • SI – Secret Intelligence (lub SI/B) – (Tajny Wywiad) – gromadzenie informacji wywiadowczych i szpiegostwo.
  • SO – Secret Operations (lub SO/G) (Tajne Operacje) – sabotaż, działania partyzancko-wywrotowe.
  • R&A – Research and Analysis (tzw. korpus hotelowy), (Badania i Analizy) – analizy operacji konwencjonalnych i specjalnych, m.in. ocena bombardowań alianckich w Europie.
  • MO – Morale Operations (tzw. Czarna Propaganda) – operacje psychologiczne, czarna propaganda.
  • X-2Kontrwywiad – ochrona działań wywiadu amerykańskiego.

Współpraca polsko - amerykańska: Project Eagle

Powstała w 1942 sekcja polska OSS w Londynie, pod koniec II wojny światowej, przeprowadziła szereg tajnych operacji w ramach „Project Eagle” (pol. Projekt Orzeł). Jego istotą było, za zgodą rządu gen. Władysława Sikorskiego, przeszkolenie oraz zrzucenie ze spadochronem na teren Niemiec, jako agentów OSS, wybranych żołnierzy Samodzielnej Kompanii Grenadierów. Wybrano 32 Polaków ze Śląska, Pomorza oraz Poznańskiego, znakomicie mówiących po niemiecku. Zostali zrzuceni ze spadochronem w 16 dwuosobowych grupach (wywiadowca oraz radiotelegrafista), w celu pozyskania strategicznie istotnych informacji. Przez Amerykanów nazywani byli Joes (w amerykańskim żargonie wojskowym Joe oznacza agenta zrzuconego na teren wroga). Oprócz dwóch, wszyscy Polacy powrócili po wykonaniu zadania, większość została odznaczona przez Amerykanów[1] [2].

Polscy spadochroniarze OSS

Od marca do kwietnia 1945 w ramach „Project Eagle” zrzucono na teren Niemiec 32 polskich spadochroniarzy. Dane pochodzą z odtajnionego w 1984, przekazanego do Narodowego Archiwum w Waszyngtonie, przez William’a Casey’a, dyrektora CIA, zbioru dokumentów OSS London: Special Operations Branch and Secret Intelligence Branch War Diaries [1][2]:

  • 11/12-03-1945 misja Singapore Sling - szer. Jan Dumka vel Prądzyński, szer. Ernest Mucioł vel Grimmel
  • 18-03-1945 misja Sidecar - szer. Józef Gawor, kpr. Gerhard Nowicki
  • 18/19-03-1945 misja Martini - sierż. Leon Adrian, st. szer. Józef Bartoszek
  • 21-03-1945 misja Daiquiri - st. szer. Józef Matuszowicz, st. szer. Wilhelm Zagórski
  • 23-03-1945 misja Alexander - st. szer. Jan Czogala vel Czogowski, st. szer. Jan Masłowski vel Józef Pająk
  • 23-03-1945 misja Highball - kpr. Wiktor Szuli vel Czarnecki, kpr. Antoni Markotny
  • 23/24-03-1945 misja Eggnog - kpr. Edmund Czapliński, st. szer. Zbigniew Gołąb
  • 25-03-1945 misja Old Fashioned - szer Aleksander Banaszkiewicz vel Bogdanowicz, szer Zygfryd Kowalski vel Julian Sobiechowski
  • 30-03-1945 misja Pink Lady - szer. Wacław Kujawski vel Chojnicki, st. szer. Zygmunt Tydda vel Orłowicz
  • 31-03-1945 misja Zombie - szer. Władysław Wolny vel Piotrowski, st., szer Władysław Gatnar vel Turzecki
  • 1/2-04-1945 misja Cuba Libra - szer. Józef Parlich vel Jankowski, szer Józef Kowalski vel Jasiak
  • 7-04-1945 misja Manhattan - szer. Rene de Gaston, st. szer. Edmund Barski
  • 9-04-1945 misjaOrange Blossom - st. szer. Władysław Kocur vel Leszko - Sokołowski, szer. Józef Herzyk vel Talarek
  • 9-04-1945 misja Planter's Punch - st. szer. Jan Prochowski vel Leon Górski, st. szer. Bolesław Wiśniewski vel Bronisław Gajewski
  • 10-04-1945 misjaTom Collins - st. szer. Fryderyk Jarosz vel Franciszek Synowiec, kpr. Józef Piecha vel Celer
  • 11/12-04-1945 misja Hot Punch - kpr. Zbigniew Paprzycki vel Strzeliński, st. szer. Tadeusz Hahn vel Rawski

Likwidacja OSS

Pod koniec wojny szef OSS, William J. Donovan, przedstawił prezydentowi Rooseveltowi propozycję utworzenia wzorowanej na OSS agencji wywiadowczej, przystosowanej do działań w czasie pokoju. Do realizacji nowego pomysłu Donovana nie doszło, gdyż prezydent Roosevelt zmarł nagle 12 kwietnia 1945. Jego następca, Harry Truman, rozwiązał Biuro Służb Strategicznych 1 października 1945. Mimo to OSS prowadziło swą działalność jeszcze do 12 stycznia 1946. Część pracowników cywilnych i wojskowych OSS, liczącą 1362 osoby, przeniesiono do Tymczasowej Służby Badań i Wywiadu podległej Departamentowi Stanu, resztę personelu – 9028 osób, zatrudniono w nowo utworzonej Jednostce Służby Strategicznej – (Strategic Service Unit – SSU), która następnie przekształcona została w Centralną Agencję Wywiadowczą.

Bibliografia

  • Norman Polmar and Thomas B. Allen – Spy Book: The Encyclopedia of Espionage, 1997
  • William F. Dogan – William J. Donovan and OSS, NY 1983
  • Nathan Miller – Spying for America: The Hidden History of US. Intelligence, 1989, 1997
  • Bogusław Wołoszański – Tajna Wojna Churchilla, Sensacje XX wieku 2002

Przypisy

  1. a b John S. Micgiel, Project agle. Polscy wywiadowcy w raportach i dokumentach wojennych amerykańskiego Biura Służb Strategicznych, Kraków: Universitas, 2019, ISBN 97883-242-3549-0.
  2. a b Nie tylko Cichociemni... » Cichociemni elita dywersji, Cichociemni elita dywersji [dostęp 2022-09-23] (pol.).

Media użyte na tej stronie

Flag of the United States (1912-1959).svg
US Flag with 48 stars. In use for 47 years from July 4, 1912, to July 3, 1959.
William Donovan.jpg
Picture of William J. Donovan
Seal of the United States Department of Homeland Security.svg
Seal of the United States Department of Homeland Security. A graphically styled American eagle appears in a circular blue field. The eagle's outstretched wings break through an inner red ring into an outer white ring that contains a circular placement of the words "U.S. DEPARTMENT OF" in the top half and "HOMELAND SECURITY" in the bottom half. The outer white ring has a silvery gray border. As in The Great Seal, the eagle’s left claw holds an olive branch with 13 leaves and 13 seeds while the right claw grasps 13 arrows. Centered on the eagle's breast is a shield divided into three sections containing elements that represent the homeland "from sea to shining sea." The top element, a dark blue sky, contains 22 stars representing the original 22 agencies and bureaus that have come together to form the department. The left shield element contains white mountains behind a green plain underneath a light blue sky. The right shield element contains four wave shapes representing the oceans, lakes and waterways alternating light and dark blue separated by white lines.
US-DeptOfJustice-Seal.svg

Seal of the United States Department of Justice.

The origins of the seal are unknown; it was first used in the 19th century as the seal for the Office of the Attorney General (prior to the formation of the Department of Justice) but the exact date is unknown. Even the translation of the Latin motto is murky, a matter of debate between Latin scholars. The Department's currently accepted translation is who prosecutes on behalf of Lady Justice, referring to the Attorney General. The motto is an allusion to the wording of the writ in a qui tam action: qui tam pro domino rege quam pro se ipso sequitur ("he who sues on behalf of our lord the King as well as for himself." The current-day seal dates from 1934, when some (though not all) of the heraldic mistakes on the original were corrected. More information here.
US-DeptOfTheTreasury-Pre1968Seal.jpg

Old version of the seal of the United States Department of the Treasury, prior to the design being simplified in 1968.

According to Treasury records, the original seal was probably designed in 1778 by Francis Hopkinson for the Board of Treasury during the period of the Articles of Confederation, meaning the seal predates the Federal Government and the Department of the Treasury itself. The earliest documented usage of the seal was in 1782. The Treasury seal has been printed on U.S. paper currency since 1862.

The Latin inscription is an abbreviation for the phrase Thesauri Americae Septentrionalis Sigillum, which means "The Seal of the Treasury of North America." The arms depicts balancing scales (to represent justice), a key (the emblem of official authority) and a chevron with thirteen stars (to represent the original states).

The design of the seal was simplified in 1968; the major elements remained but the Latin inscription was replaced by "Department of the Treasury", and the year of the Department of the Treasury's creation (1789) was added to the bottom. Paper money started using the new design with the 1969 series of bills.

For more information, see here, here, and here.