Oficer wachtowy

Oficer wachtowy (oow) – stanowisko oficerskie w dziale pokładowym na statkach handlowych i okrętach. Funkcję oficera wachtowego zalicza się do stanowisk na poziomie operacyjnym, stanowisko 1 oficera (Chief Officer, Watch Officer (WO), lub 1. Watch Officer (1WO)) zaliczane jest do poziomu zarządzania^[1]. Stanowiska te zalicza się do niezbędnych dla zapewnienia bezpieczeństwa żeglugi. Oficerowie odpowiadają za aktualizację map, ksiąg locji, spisów latarń oraz za stan techniczny przyrządów nawigacyjnych. Oficer odpowiedzialny jest przed kapitanem za opiekę nad statkiem, załogą i ładunkiem przez 8 godzin dziennie, każdego dnia^[2]. W morzu, oficer ma trzy podstawowe obowiązki: nawigowanie statkiem, bezpieczne omijanie niebezpieczeństw i odpowiedź na wszelkie nieprzewidziane sytuacje jakie mogą zaistnieć. Oficerowie z reguły prowadzą wachty ze starszymi marynarzami (chociaż nie jest to wymogiem)^[3].

Przepisy Międzynarodowej Organizacji Morskiej mówią jasno, iż oficer wachtowy powinien w sposób płynny mówić w języku angielskim^[4].

Kwalifikacje oficera wachtowego w żegludze wielkiej

Osoby zajmujące stanowisko oficera wachtowego muszą wykazać się odpowiednimi kwalifikacjami udokumentowanymi dyplomem wydanym przez urząd morski.

1. Do uzyskania dyplomu oficera wachtowego na statkach o pojemności 500 BRT i powyżej wymagane jest posiadanie świadectw: przeszkoleń w zakresie: wykorzystania radaru i ARPA (Radarowego Automatycznego Systemu Akwizycji i Śledzenia Ech) na poziomie operacyjnym, ratownika, ochrony przeciwpożarowej stopnia wyższego, pierwszej pomocy medycznej i co najmniej świadectwo ogólne operatora GMDSS (Światowego Morskiego Systemu Łączności Alarmowej i Bezpieczeństwa) oraz (opcjonalnie):
   • ukończenie uczelni morskiej na kierunku nawigacyjnym, odbycie 12-miesięcznej praktyki pływania w dziale pokładowym na statkach morskich w żegludze międzynarodowej, w tym co najmniej 6 miesięcy praktyki na statkach morskich o pojemności brutto 500 i powyżej, potwierdzonej w wydanym przez uczelnię zaświadczeniu z zaliczenia dziennika praktyk, oraz złożenie egzaminu na poziomie operacyjnym,
   • ukończenie nauki na kierunku nawigacyjnym w ośrodku szkoleniowym (policealne szkoły morskie) kształcącym co najmniej na poziomie operacyjnym, odbycie 12-miesięcznej praktyki pływania w dziale pokładowym na statkach morskich w żegludze międzynarodowej, w tym co najmniej 6 miesięcy praktyki pływania na statkach morskich o pojemności brutto 500 i powyżej, potwierdzonej w wydanym przez ośrodek zaświadczeniu z zaliczenia dziennika praktyk, oraz złożenie egzaminu na poziomie operacyjnym,
   • posiadanie dyplomu oficera wachtowego żeglugi przybrzeżnej oraz dodatkowej 6-miesięcznej praktyki pływania w żegludze międzynarodowej na statkach morskich o pojemności brutto 500 i powyżej w dziale pokładowym oraz ukończenie szkolenia w ośrodku szkoleniowym i złożenie egzaminu na poziomie operacyjnym,
   • posiadanie świadectwa starszego marynarza, dodatkowej 12-miesięcznej praktyki pływania w żegludze międzynarodowej na statkach morskich o pojemności 500 BRT i powyżej na stanowisku starszego marynarza oraz ukończenie kursu w ośrodku szkoleniowym i złożenie egzaminu na poziomie operacyjnym,
   • posiadanie dyplomu radiooficera, świadectwa marynarza wachtowego, dodatkowej 12-miesięcznej praktyki pływania w dziale pokładowym na morskich statkach handlowych o pojemności brutto 500 i powyżej w dziale pokładowym w żegludze międzynarodowej, ukończenie szkolenia w ośrodku szkoleniowym oraz złożenie egzaminu na poziomie operacyjnym,
   • posiadanie dyplomu oficera mechanika wachtowego lub oficera elektroautomatyka, świadectwa marynarza wachtowego, dodatkowej 12-miesięcznej praktyki pływania w dziale pokładowym na morskich statkach handlowych o pojemności brutto 500 i powyżej w żegludze międzynarodowej, ukończenie szkolenia w ośrodku szkoleniowym i złożenie egzaminu na poziomie operacyjnym,
   • posiadanie świadectwa marynarza wachtowego, dodatkowej 36-miesięcznej praktyki pływania na statkach morskich w żegludze międzynarodowej w dziale pokładowym, w tym co najmniej 12 miesięcy praktyki pływania na morskich statkach handlowych o pojemności 500 BRT i powyżej oraz ukończenie kursu w ośrodku szkoleniowym i złożenie egzaminu na poziomie operacyjnym.
2. Praktyka pływania, w przypadku absolwenta wyższej uczelni morskiej, powinna zawierać okres pełnienia obowiązków wachtowych na mostku pod nadzorem kapitana albo oficera wachtowego przez co najmniej 6 miesięcy, udokumentowany w zaświadczeniu o pełnieniu wachty nawigacyjnej.
3. Za równorzędny z egzaminem na poziomie operacyjnym uznaje się egzamin dyplomowy złożony w uczelni morskiej na kierunku nawigacyjnym.

Kwalifikacje oficera wachtowego w żegludze przybrzeżnej

1. Do uzyskania dyplomu oficera wachtowego żeglugi przybrzeżnej wymagane jest posiadanie świadectw: przeszkolenia w zakresie wykorzystania radaru i ARPA na poziomie operacyjnym, ratownika, ochrony przeciwpożarowej stopnia wyższego, pierwszej pomocy medycznej, odpowiednie świadectwo operatora urządzeń radiowych w służbie radiokomunikacyjnej morskiej oraz (opcjonalnie):
   • ukończenie uczelni morskiej na kierunku nawigacyjnym, odbycie 12-miesięcznej praktyki pływania w dziale pokładowym na statkach morskich w żegludze międzynarodowej, potwierdzonej w wydanym przez uczelnię zaświadczeniu z zaliczenia dziennika praktyk, oraz złożenie egzaminu na poziomie operacyjnym w żegludze bałtyckiej,
   • ukończenie nauki na kierunku nawigacyjnym w ośrodku szkoleniowym (policealne szkoły morskie) kształcącym co najmniej na poziomie operacyjnym, odbycie 12-miesięcznej praktyki pływania w dziale pokładowym na statkach morskich w żegludze międzynarodowej, potwierdzonej w wydanym przez ośrodek zaświadczeniu z zaliczenia dziennika praktyk, oraz złożenie egzaminu na poziomie operacyjnym w żegludze przybrzeżnej,
   • posiadanie dyplomu szypra 1 klasy żeglugi krajowej oraz ukończenie szkolenia w ośrodku szkoleniowym i złożenie egzaminu na poziomie operacyjnym w żegludze przybrzeżnej,
   • posiadanie świadectwa starszego marynarza, dodatkowej 12-miesięcznej praktyki pływania na statkach morskich w dziale pokładowym w żegludze międzynarodowej oraz ukończenie kursu w ośrodku szkoleniowym i złożenie egzaminu na poziomie operacyjnym w żegludze przybrzeżnej.
2. Za równorzędny z egzaminem na poziomie operacyjnym w żegludze przybrzeżnej uznaje się egzamin dyplomowy złożony w uczelni morskiej na kierunku nawigacyjnym.

Przypisy

Bibliografia

• Rozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 7 sierpnia 2013 r. w sprawie wyszkolenia i kwalifikacji członków załóg statków morskich (Dz.U. z 2013 r. poz. 937, ze zm.) (zastąpione przez rozporządzenie Ministra Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej z dnia 23 kwietnia 2018 r. w sprawie wyszkolenia i kwalifikacji członków załóg statków morskich (Dz.U. z 2018 r. poz. 802))