Oficerski Trybunał Orzekający

Oficerski Trybunał Orzekający (OTO) – trybunał Wojska Polskiego II RP.

Historia OTO

Oficerski Trybunał Orzekający został ustanowiony dekretem L. N.D. 1305 Naczelnego Wodza Wojsk Polskich Józefa Piłsudskiego z 25 września 1919 roku.

Do zakresu działania Trybunału należały sprawy

  1. oficerów Wojska Polskiego, wobec których zostały sformułowane zarzuty o czyny nieetyczne popełnione w czasie służby przed wstąpieniem do Wojska Polskiego polegające na nieprzyznawaniu się do narodowości polskiej, wrogim odnoszeniu się do Narodu Polskiego lub wrogim występowaniu przeciwko idei Państwa Polskiego itp.,
  2. oficerów Państw zaborczych ubiegających się o przyjęcie do Wojska Polskiego, wobec których zostały sformułowane zarzuty określone w pkt 1, a ponadto „zgłoszenia się zamiast do Wojsk lub formacji polskich - do Wojsk lub formacji obcych”,
  3. oficerów Wojska Polskiego oskarżonych o zachowania niehonorowe, przekazane Trybynałowi do rozpatrzenia przez Ministra Spraw Wojskowych,
  4. przyjęcia do Wojska Polskiego lub zatrzymania w Wojsku Polskim oficerów niebędących Polakami oraz „orzekanie w sprawach pod tym względem wątpliwych”.

Trybunał składał się z ośmiu członków i ośmiu zastępców. Sekretarza Trybunału wyznaczał szef Departamentu IV Personalnego Ministerstwa Spraw Wojskowych. Zebrania Trybunału zwoływał i przewodniczył im przewodniczący bądź jego zastępca. W przypadku niemożności przybycia na zebrania członków Trybunału, w ich miejsce byli powoływani ich zastępcy.

Trybunał podejmował uchwały zwykłą większością głosów w obecności co najmniej pięciu członków lub ich zastępców. Przewodniczący nie brał udziału w głosowaniu, lecz miał głos rozstrzygający w razie równej ilości głosów. Przewodniczący, po zbadaniu sprawy przez Trybunał, przedstawiał orzeczenie wraz z pisemnym uzasadnieniem Ministrowi Spraw Wojskowych. Minister mógł zatwierdzić orzeczenie Trybunału i przedstawić je Naczelnemu Wodzowi z wnioskiem o usunięcie oficera, ewentualnie mógł nie zatwierdzić orzeczenia i zwrócić je Trybunałowi celem ponownego rozpatrzenia sprawy. Zwrot sprawy do ponownego rozpatrzenia wymagał sporządzenia przez Ministra pisemnego uasadnienia. Minister rozstrzygał wszystkie wątpliwości wynikające ze stosowania dekretu. Akta Trybunału były przechowywane w Departamencie IV Personalnym Ministerstwa Spraw Wojskowych.

Tym samym dekretem Naczelny Wódz mianował wszystkich członków trybunału i ich zastępców, a spośród nich przewodniczącego i jego zastępcę:

Usunięcie oficera oznaczało „pozbawienie [go] stopnia oficerskiego na mocy orzeczenia Oficerskiego Trybunału Orzekającego”. Decyzję podejmował Naczelny Wódz. Decyzja miała postać dekretu, który był ogłaszany w Dzienniku Personalnym Ministerstwa Spraw Wojskowych.

Dekretem L. 8423/V.P.B. z 28 marca 1922 roku Naczelny Wódz pozbawił stopnia oficerskiego kapitana rezerwy Oskara Sheybala z 17 Pułku Piechoty i podporucznika Piotra Daszuka z 8 Pułku Piechoty Legionów[2].

Dekretem L. 10964/V.P.B. z 9 kwietnia 1922 roku Naczelny Wódz pozbawił stopnia oficerskiego kapitana lekarza Lejzora Prybulskiego na mocy orzeczenia OTO z 26 lipca 1921 roku.

Dekretem L. 14096/V.P.B. z 9 kwietnia 1922 roku Naczelny Wódz pozbawił stopnia oficerskiego:

Po zakończeniu wojny z bolszewikami i przejściu wojska na organizację pokojową Trybunał został umieszczony w strukturze Departamentu IX Sprawiedliwości Ministerstwa Spraw Wojskowych. Departament IX miał swoją siedzibę na Placu Saskim 5 w Warszawie, a Trybunał na Krakowskim Przedmieściu 64 w Warszawie. Trybunał był traktowany jako „instytucja przejściowa Ministerstwa Spraw Wojskowych”. Zakładano, że po rozpoznaniu wszystkich spraw, zostanie zlikwidowany. Przewidywania nie sprawdziły się. Trybunał funkcjonował do września 1939 roku[4].

31 marca 1927 roku Minister Spraw Wojskowych powołał 13 nowych członków Trybunału[5].

24 marca 1928 roku Minister Spraw Wojskowych, marszałek Polski Józef Piłsudski zarządził przeniesienie Oficerskiego Trybunału Orzekającego z Warszawy do Modlina[6].

Członkowie Oficerskiego Trybunału Orzekającego

Przewodniczący trybunału

Zastępcy przewodniczącego trybunału

Członkowie trybunału

  • gen. ppor. Roman Kawecki (od 28 III 1922)
  • płk KS Bronisław Karol Sikorski (do 28 IV 1922)
  • ppłk KS Edmund Wełdycz (od 28 IV 1922[13])
  • mjr piech. Stanisław Jaster (do 1923)[14]
  • gen. bryg. Leon Pachucki (1 II 1924 - 15 IV 1925)
  • płk geogr. Jerzy Salecki (od IV 1924[15])
  • płk piech. Marian Sieleżyński (od 1 II 1925[16])
  • płk piech. Adolf Paqualen (od 16 II 1926[17])
  • płk piech. Włodzimierz Bokszczanin (od 31 III 1926)
  • płk piech. Henryk Weiss (od 31 III 1926)
  • płk piech. Franciszek Kristinus (od 31 III 1927)
  • płk piech. Stanisław Tarabanowicz (od 31 III 1926)
  • płk piech. Stanisław Wrzaliński (od 31 III 1926)
  • płk SG Euzebiusz Hauser (od 31 III 1926)
  • płk piech. Edmund Koczorowski (od 31 III 1926)
  • płk piech. Konstanty Oświeciński (od 31 III 1926)
  • ppłk SG Stanisław II Ostrowski (IV – X 1927)
  • płk kaw. Henryk Budkowski (od 31 III 1926)
  • płk kaw. Władysław Fibich (od 31 III 1926)
  • płk kaw. Stanisław Pomiankowski (od 31 III 1926)
  • płk art. Stanisław I Ostrowski (od 31 III 1927)
  • gen. bryg. Władysław Bejnar (od 1926)[18]
  • płk piech. Stanisław Jetel (VII 1927 – III 1929)
  • płk piech. Franciszek Stutzmann (VII 1927 - III 1929)
  • płk piech. Bolesław Piotrowski (1928)[19]
  • płk piech. Ryszard Waniczek (do 12 III 1929[20])
  • płk piech. Władysław Wojtkiewicz (od 12 III 1929)
  • płk kaw. Mikołaj Antoni Koiszewski (od 12 III 1929)
  • płk dypl. kaw. Mieczysław Pożerski (12 III 1929)
  • płk kaw. Cyprian Bystram (12 III 1929)[21]
  • płk kaw. inż. Zygmunt Podhorski (12 III 1929)
  • płk art. Bronisław Kuczewski (12 III 1929)
  • płk art. Franciszek Szczuka (12 III 1929[22])
  • ppłk piech. Wacław Zbrowski (od 12 III 1929[23])
  • płk piech. Stanisław Juszczacki (1932)[21]
  • płk dypl. kaw. Marian Słoniński (1 IX 1932[24] – †21 IV 1936)
  • płk kaw. Spirydion Koiszewski (IX 1932 – 30 VI 1934)
  • płk uzbr. Bolesław Paweł Sikorski (do 11 IV 1933 → zastępca przewodniczącego OTO)
  • płk dypl. piech. Mikołaj Freund-Krasicki (do IX 1939)
  • płk piech. Alfred Jan Vogel (od I 1928) [25])

Zastępcy członków

  • płk pd SG inż. Michał Bajer (do 25 IX 1924)
  • ppłk SG Bronisław Regulski (do 25 IX 1924)
  • ppłk SG Adam Koc (do 25 IX 1924)
  • ppłk SG Jan Ignacy Zakrzewski
  • ppłk piech. Romuald Żurakowski (do 25 IX 1924)
  • mjr piech. Stanisław Jaster (do 25 IX 1924)
  • płk KS Jerzy Dudrewicz (do 25 IX 1924[26])
  • ppłk uzbr. inz. Kazimierz Jakowski (do 25 IX 1924[26])

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Dziennik Rozkazów Wojskowych Nr 93 z 25 października 1919 roku, poz. 3572. Almanach oficerski na rok 1923/24', zeszyt 3, Wojskowy Instytut Naukowo-Wydawniczy, Warszawa 1923, s. 49.
  2. ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 9 z 14 kwietnia 1922 roku, s. 311.
  3. ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 11 z 6 maja 1922 roku, s. 346.
  4. ↑ Regina Czarnecka, Organizacja Ministerstwa Spraw Wojskowych (MSWojsk.) w latach 1918-1921, Biuletyn Wojskowej Służby Archiwalnej Nr 27, Centralne Archiwum Wojskowe, Warszawa 2005, s. 117. Almanach oficerski na rok 1923/24', zeszyt 2, Wojskowy Instytut Naukowo-Wydawniczy, Warszawa 1923, s. 29. Rocznik Oficerski 1923, Ministerstwo Spraw Wojskowych, Oddział V Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, Warszawa 1924, s. 1829. Rocznik Oficerski 1924, Ministerstwo Spraw Wojskowych, Oddział V Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, Warszawa 1924, s. 1673.
  5. ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 11 z 31 marca 1927 roku, s. 97.
  6. ↑ Dziennik Rozkazów Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 8 z 24 marca 1928 roku, poz. 97.
  7. ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 40 z 5 kwietnia 1925 roku, s. 190.
  8. ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 10 z 19 marca 1927 roku, s. 93.
  9. ↑ a b Ryszard Rybka, Kamil Stepan, Rocznik Oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939, Biblioteka Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego tom 29, Fundacja CDCN, Kraków 2006, ISBN 978-83-7188-899-1, s. 7, 432.
  10. ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 9 z 14 kwietnia 1922 roku, s. 306.
  11. ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 3 z 29 stycznia 1929 roku, s. 38.
  12. ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 11 z 7 czerwca 1934 roku, s. 149.
  13. ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 13 z 8 czerwca 1922 roku, s. 382.
  14. ↑ Wykaz Legionistów Polskich 1914–1918. Stanisław Jaster. Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. [dostęp 2015-03-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (4 marca 2016)].
  15. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 41 z 26 kwietnia 1924 roku, s. 236.
  16. ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 27 z 6 marca 1925 roku, s. 130.
  17. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 10 z 16 lutego 1926 roku, s. 59.
  18. ↑ Rozporządzenia Ministra Spraw Wojskowych. „Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych”, s. 172, Nr 22 z 5 czerwca 1926. Ministerstwo Spraw Wojskowych. 
  19. ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 115.
  20. ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 5 z 12 marca 1929 roku, s. 85.
  21. ↑ a b Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 432.
  22. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 5 z 12 marca 1929 roku, s. 89.
  23. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 5 z 12 marca 1929 roku, s. 91.
  24. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 13 z 9 grudnia 1932 roku, s. 407.
  25. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 3 z 28 stycznia 1928 roku, s. 24.
  26. ↑ a b Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 111 z 19 października 1924 roku, s. 618.

Bibliografia