Ogólnopolska Wystawa Młodej Plastyki „Przeciw wojnie – przeciw faszyzmowi”

Getto - obraz Izaaka Celnikiera

Ogólnopolska Wystawa Młodej Plastyki „Przeciw wojnie – przeciw faszyzmowi”, zwana też Arsenałem – ekspozycja zorganizowana w 1955 roku w warszawskim Arsenale stanowiąca przełomowe wydarzenie dla polskiej sztuki po II wojnie światowej.

Opis

Wystawa odbyła się w ramach V Światowego Festiwalu Młodzieży i Studentów. Była otwarta od 21 lipca do września i obejmowała takie dziedziny sztuki jak malarstwo, rzeźba i grafika. Zaprezentowano łącznie 486 prac 244 artystów. Inicjatorami wydarzenia byli Jan Dziędziora, Jacek Sienicki, Janina Jasińska i Marek Oberländer[1].Po kilku dniach do grupy dołączyli Elżbieta Grabska i Aleksander Wallis.

Największym osiągnięciem wystawy było jawne i niezależne wystąpienie przeciwko stylistyce socrealizmu i koloryzmu. Zaprezentowane zostały m.in. ekspresyjne prace o tematyce wojennej. Artyści sięgali po deformacje, uproszczenia, silne kontrasty barw i żywą fakturę. Spotkało się to z krytyką kolorystów, którzy zarzucali młodym twórcom prymitywizm. Artur Nacht-Samborski miał skomentować ekspozycję słowami: świetna wystawa złych obrazów[2].

Badacze polskiej sztuki awangardowej tamtych czasów, jak Maryla Sitkowska, Jolanta Chrzanowska-Pieńkos i Andrzej Pieńkos, zwrócili uwagę na szczególny rodzaj postawy twórczej u osób uczestniczących w Arsenale, mającej polegać na stawianiu etyki ponad zagadnieniami formalnymi dzieła sztuki[2].

Wśród eksponowanych dzieł wyróżniały się m.in. wystawione pośmiertnie i nagrodzone przez jury prace Waldemara Cwenarskiego[3]. W wystawie wzięło udział wielu twórców będących potem wybitnymi artystami, jak chociażby: Andrzej Wróblewski, Witold Damasiewicz, Stefan Gierowski, Hilary Krzysztofiak, Jan Lebenstein, Jan Lenica, Jan Tarasin, Franciszek Starowieyski, Jerzy Tchórzewski, Alina Szapocznikow, Mikołaj Wołkowycki, Rajmund Ziemski, Maria Pinińska-Bereś, Jacek Sempoliński.

W 1977 zaczęła powstawać kolekcja muzealna poświęcona artystom uczestniczącym w wystawie. Galeria Krąg Arsenału została otwarta w 1989 roku w ówczesnym Muzeum Okręgowym (obecnie Muzeum Lubuskim) w Gorzowie Wielkopolskim[4].

W 2019 roku w Gorzowie Wlkp. została powołana do życia Fundacja "ARSENAŁ 55" nawiązująca do legendarnej wystawy. Fundatorami był Wojciech Luterek, który był bliskim przyjacielem czterech inicjatorów wystawy oraz Muzeum Lubuskie w Gorzowie Wlkp.. http://www.arsenal55.pl

Wybrane dzieła

Marek Oberländer, Napiętnowani;
Izaak Celnikier, Getto, tempera
Waldemar Cwenarski, Pożoga;
Hilary Krzysztofiak, Szczęka;
Jan Dziędziora, Posiłek, 1955, olej
Przemysław Brykalski, Akt;
Bartłomiej Kurka, An Lungenentzündung gestorben (z niem. Zgon z powodu zapalenia płuc);

Przypisy

  1. ↑ Marek Oberländer w serwisie Culture.pl
  2. ↑ a b Zieliński Jacek Antoni, Od warszawskiego Arsenału do gorzowskiego spichlerza, Galeria „Krąg Arsenału”, [w:] Sztuka „zaangażowana” – mity i szanse. Materiały seminaryjne, Gorzów Wlkp.–Gościkowo/Paradyż 2003, Galeria In Spe – Biblioteka (dostęp: 4 października 2008).
  3. ↑ Waldemar Cwenarski w serwisie Culture.pl
  4. ↑ Muzeum Lubuskie: wystawa Krąg Arsenału 55

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Izaak Celnikier, Getto (1949).jpg
Autor: Meo Hav, Licencja: CC0
Painting by Izaak Celnikier, Polish-Jewish artist and survivor of the getto in Białystok, from the collection of the regional museum in Gorzów Wielkopolski.