Ogniomistrz Kaleń

Ogniomistrz Kaleń – polski wojenny film fabularny z 1961 roku w reżyserii Ewy i Czesława Petelskich zrealizowany na podstawie powieści Łuny w Bieszczadach Jana Gerharda.

Obsada

• Wiesław Gołas – ogniomistrz Hipolit Kaleń
• Janusz Kłosiński – major Żubryd, dowódca oddziału organizacji Wolność i Niezawisłość
• Leon Niemczyk – kurinny Saszko „Bir”, dowódca oddziału Ukraińskiej Powstańczej Armii
• Aleksander Fogiel – karczmarz Szponderski
• Józef Kostecki – kapitan Wierzbicki
• Wacław Kowalski – plutonowy Kolanowski, komendant strażnicy
• Zofia Słaboszowska – Maria, kobieta „Bira”
• Józef Łodyński – porucznik Matula, szef służby samochodowej, dowódca Kalenia
• Zdzisław Karczewski – pułkownik Tomaszewski
• Tadeusz Teodorczyk – zastępca Żubryda
• Janusz Strachocki – Dwernicki, stary ziemianin
• Sylwester Przedwojewski – porucznik Daszewski
• Tadeusz Somogi – sierżant „Zawieja”, członek oddziału Żubryda
• Henryk Hunko – „Piorun”, członek oddziału Żubryda
• Adolf Chronicki – kierowca Kotlak
• Ferdynand Matysik – porucznik Rafałowski
• Alina Jurkowska – dziewczyna (rzekomo zgwałcona przez Kalenia)
• Irena Netto – stara kobieta w strażnicy Kolanowskiego
• Leopold René Nowak – żołnierz
• Adam Perzyk – Alojzy Rączka, kolega Kalenia
• Sławomir Zemło – szeregowiec uciekający z Kaleniem, zastrzelony przez Żubryda
• Ryszard Filipski – żołnierz w Baligrodzie wskazujący Wierzbickiemu drogę do kasyna
• Eugeniusz Korczarowski – polski żołnierz
• Zygmunt Malawski – milicjant w strażnicy Kolanowskiego
• Czesław Piaskowski – członek oddziału „Bira”

Zarys fabuły

Scenariusz filmu zrealizowano na podstawie znanej wówczas powieści Łuny w Bieszczadach^[1] Jana Gerharda – dowódcy 34 Pułku Piechoty. Akcja filmu rozgrywa się w okresie walk Ludowego Wojska Polskiego i aparatu bezpieczeństwa ze zbrojnymi oddziałami ukraińskimi oraz z polskim podziemiem antykomunistycznym, i toczy się w plenerach Baligrodu, Zagórza oraz Smolnika. Sięga do wydarzeń z lat 1944–1947, działań oddziałów Ukraińskiej Powstańczej Armii w południowo-wschodniej Polsce (potocznie nazywanej „Bieszczadami”), naznaczonych licznymi zbrodniami wojennymi, zakończonych ich ostatecznym rozbiciem przez polskie oddziały Wojsk Ochrony Pogranicza, Korpusu Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Milicji Obywatelskiej i Ochotniczej Rezerwy Milicji Obywatelskiej^[2].

Tytułowy bohater – doświadczony żołnierz, spryciarz i zawadiaka, usiłuje znaleźć się w tych brutalnych warunkach i ocalić przed kolejnymi zagrożeniami, jakich nie szczędzi życie codzienne na krwawiącym pograniczu. Tragizm sytuacji ogólnej łagodzi miejscami humor sytuacyjny wynikający z nonszalanckiej postawy i beztroskiego charakteru głównego bohatera oraz z jego perypetii, w jakie wciąż pechowo popada^[2].

Plenery: Baligród, Muszyna, Smolnik nad Osławą, Zagórz, Kielczawa i Rezerwat przyrody Sine Wiry^[3].

Muzyka

W filmie zostały wykonane utwory „Chryzantemy złociste” (muz. i sł. Zbigniew Maciejowski) oraz „Spoza gór i rzek” (Marsz I Korpusu) (sł. Adam Ważyk, muz. Aleksander Barchacz)^[4].

Nagrody

• Nagroda Ministra Kultury i Sztuki II stopnia (rok 1962)^[3].

Zobacz też

• Wilcze echa

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Ogniomistrz Kaleń w bazie filmpolski.pl
• Ogniomistrz Kaleń w bazie IMDb (ang.)
• Ogniomistrz Kaleń w bazie Filmweb
• Zdjęcia z filmu Ogniomistrz Kaleń w bazie Filmoteki Narodowej „Fototeka”