Oj, maluśki, maluśki

Oj, maluśki, maluśki – polska pastorałka anonimowego autorstwa, odnotowana w rękopisach franciszkańskich z Krakowa już w XVIII wieku. Pastorałka zbudowana jest w znacznej mierze na poetyce paradoksu, wyrażającego swego rodzaju zadziwienie nad losem małego Jezusa. Tekst zawiera elementy typowe dla dialektu małopolskiego – w szczególności dla gwary podhalańskiej, a także liczne elementy dialektalnych form mazurzących oraz archaicznej leksyki^[1].

Historia

Pochodzenie utworu jest trudne do ustalenia ze względu na dużą liczbę wariantów tekstu. Tekst pojawia się w XVIII-wiecznych rękopisach z klasztorów franciszkanek z Krakowa. Początkowy tekst niedrukowany liczy 6 strof^[2]. Tekst pastorałki znajduje się w rękopisie franciszkańskim Kolęda, czyli zbiór pieśni na Boże Narodzenie dla wygody i nabożeństwa Ich Mość P. P. Franciszkanek klasztoru św. Jędrzeja^[3]. Rękopis ten pochodzi z 1808 roku i został spisany w Krakowie^[4].

Tekst drukowany w śpiewniku Pastorałki i kolędy, czyli, Piosenki wesołe ludu: Piosenki do Kościelnego użytku Michała Mioduszewskiego z 1843 prawie nie różni się od współcześnie wykonywanej kolędy^[5].

Refren jest późniejszym dodatkiem^[6]. Tekst ma różne warianty realizacyjne^[1]. Wyróżniane są dwie wersje: onomatopeiczna (Lili Lili Lili La) – typowa dla kołysanki – i słowna (Śpiewajmy i grajmy Mu, małemu, małemu) – typowa dla pastorałki^[7].

Tekst

Podstawowy tekst pieśni z 1808 roku^[8]:

_¹ Oj Maluśki, Maluśki, Maluśki
jako rękawicka,
Alboli tez jakoby, jakoby
kawałecek smycka.

_⁵ Cy nie lepiej Tobie by, Tobie by
siedzieć było w niebie,
Wsak Twój Tatuś kochany, kochany
nie wyganiał Ciebie.
Tam wciurnasa wygoda, wygoda,

_¹⁰ a tu bieda wsędzie;
Ta Ci teraz dokuca, dokuca,
ta i potem będzie.
Tam Ty miałeś pościółkę, pościółkę
i miękkie piernatki;

_¹⁵ Tu na to Twej nie stanie, nie stanie
ubożuchnej Matki.
Tam kukiełki jadałeś, jadałeś
z czarnuszką i z miodem;
Tu się tylko zasilać, zasilać

_²⁰ musis samym głodem.
Tam pijałeś ceć jakie, ceć jakie
słodkie małmazyje;
Tu się Twoja gębusia, gębusia
łez gorzkich napije.

_²⁵ Tam Ci zawsze służyły, służyły
prześliczne janioły;
A tu lezys Sam jeden, Sam jeden,
jako palec goły.
Hej, co się więc takiego, takiego

_³⁰ Tobie, Panie, stało,
Żeć się na ten kiepski świat, kiepski świat
przychodzić zechciało?
Oj! gdybych ja jako Ty, jako Ty
tam królował sobie,

_³⁵ Nie chciałbym ja przenigdy, przenigdy
w tym spoczywać żłobie.
Chociażby za pańszczyznę, pańszczyznę
i chociażby pono
Talar jeden i drugi, i drugi

_⁴⁰ na rękę kładziono.
Albo się więc mój Panie, mój Panie
wróć do Twej dziedziny,
Albo się zanieść pozwól, zanieść pozwól
do mej chałupiny.

_⁴⁵ Będziesz się tam miał z pyszna, miał z pyszna,
jako miałeś w niebie.
Mam ja mleka słodkiego, słodkiego
garnuszek dla Ciebie.

Wykonania

Kolęda znajduje się w repertuarze wielu polskich wokalistów, którzy wydali ją na swoich albumach z muzyką świąteczną.

Zobacz też

• kolęda
• Kolędy polskie

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Nuty kolędy w formacie PDF
• Oj Maluśki, Maluśki... w serwisie Wolne Lektury
• Oj maluśki maluśki w serwisie Koledypolskie.pl (tekst kolędy i historia jej powstania)