Okoń pospolity
| Perca fluviatilis[1] | |||||
| Linnaeus, 1758 | |||||
 Okoń w akwarium | |||||
| Systematyka | |||||
| Domena | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Królestwo | |||||
| Typ | |||||
| Podtyp | |||||
| Podgromada | |||||
| Rząd | |||||
| Podrząd | |||||
| Rodzina | |||||
| Rodzaj | |||||
| Gatunek | okoń pospolity | ||||
| |||||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |||||
 | |||||
| Zasięg występowania | |||||
 | |||||
Okoń pospolity[3], okoń[3] (Perca fluviatilis) – gatunek drapieżnej ryby z rodziny okoniowatych (Percidae).
Występowanie
Europa z wyjątkiem Półwyspu Iberyjskiego, północnej Szkocji, zachodniej Skandynawii, południowych i środkowych Włoch i zachodniej części Bałkanów oraz Azja aż do Kołymy. Aklimatyzowany m.in. na Irlandii i w Australii.
Występuje w wodach do 1000 m n.p.m., zarówno w płynących jak i stojących a także w słonawych wodach przybrzeżnych w estuarium rzek. Młodsze osobniki często tworzą ławice, starsze żyją w niewielkich grupach bądź samotnie.
Opis
Osiąga do 60 cm długości standardowej i masę ciała do 4,8 kg[4]. Ciało wysokie, bocznie spłaszczone. Łuski małe, ktenoidalne, mocno osadzone w skórze. Pokrywy skrzelowe zakończone ostrymi kolcami, a ich górna krawędź jest ząbkowana. Otwór gębowy duży, przedni, tylna krawędź szczęki sięga do oka.
Grzbiet ciemnoszary do oliwkowozielonkawego, boki jaśniejsze. Na grzbiecie i bokach 5–9 poprzecznych, ciemnych smug, brzuch biały lub wchodzący w czerwonawy kolor o srebrzystym połysku. Pierwsza płetwa grzbietowa szara z ciemną plamą w tylnej części, druga płetwa zielonkawoszara, lekko przezroczysta, płetwy piersiowe żółtawoszare, pozostałe płetwy jaskrawoczerwone. Ubarwienie zmienne w zależności od miejsca przebywania, osobniki żyjące w płytkich prześwietlonych wodach są bardziej jaskrawo ubarwione od tych żyjących w ciemnych, głębokich wodach.
Samce są jaskrawiej ubarwione.
Odżywianie
Żeruje głównie o wschodzie i zachodzie słońca nie unikając innej pory dnia. Jednym z głównych pokarmów są skorupiaki z rzędu Calanoida Eudiaptomus gracilis[5] . Narybek żywi się planktonem, później ikrą innych ryb (zwłaszcza karpiowatych). Dorosłe osobniki zjadają głównie ryby, np. płocie oraz większe bezkręgowce, np. raki.
Rozród
Trze się od marca do czerwca na płyciznach. Samica składa od 12 000 do 300 000 ziaren ikry o średnicy 2–2,5 mm[3], która jest przyklejana do kamieni, zanurzonych gałęzi, roślin wodnych itp. w postaci długich wstęg[6]. Wylęg po 14–21 dniach. Świeżo wylęgłe larwy mierzą 3–6 mm i posiadają jajowatego kształtu woreczek żółtkowy zawierający kroplę tłuszczu, która umożliwia im unoszenie się na wodzie.
Sen ryby
Okoń europejski zapada w nocy w swego rodzaju „stan głębokiego snu”. W tym czasie przebywa przy dnie zbiornika opierając się o dno płetwami brzusznymi i ogonową. Na ten okres „zwija” swoją płetwę grzbietową. Sen ten jest na tyle głęboki, że nie wytrąci i nie wystraszy z niego nawet jasny snop światła. Po obudzeniu, które trwa przez kilka minut ponownie rozkłada płetwę grzbietową[7].
Znaczenie gospodarcze
Nie posiada większego znaczenia gospodarczego, chociaż jego mięso, delikatne i smaczne, jest cenione przez smakoszy. Tym nie mniej są akweny, na których gatunek ten stanowi znaczącą część sumarycznej masy połowów. Np. z Jeziora Genewskiego (łącznie po stronie szwajcarskiej i francuskiej) w latach 1986-1994 pozyskiwano rocznie średnio 403 tony tej ryby, z czego ok. 35 ton stanowiły połowy wędkowe. Pozostała część przypadała na ok. 150 rybaków zawodowych łowiących siecią i stanowiła blisko połowę masy wszystkich złowionych przez nich w tym jeziorze ryb. Generalnie łowione są osobniki nie przekraczające zwykle 20 cm długości[8]. W wielu restauracjach u brzegów jezior Genewskiego i Bourget jedną ze specjalności są panierowane, smażone filety z okonia (fr. filets de perches).
Okoń bardzo chętnie łowiony jest przez wędkarzy na spinning, spod lodu, oraz na żywą i martwą rybę, a także na spławik, grunt i na muchę.
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Dane liczbowe na podstawie: [9] Wartości RDA i AI wyznaczone na podstawie danych Institute of Health[10] | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Ochrona
W Polsce podlega ochronie od 2011 r. Wymiar ochronny – 15 cm. W niektórych okręgach Polskiego Związku Wędkarskiego może być wprowadzony większy wymiar ochronny np. lubelskim oraz Okręgu Nadnoteckim 18 cm (2010 rok) a w 2011 r. w radomskim, skierniewickim (18 cm) i Jeziorsku.
Rekord Polski wagowy: 2,69 kg o długości 50 cm złowiony w ciepłym kanale w Gryfinie[11]
Przypisy
- ↑ Perca fluviatilis, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
- ↑ Perca fluviatilis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] (ang.).
- ↑ a b c Nikolski 1970 ↓, s. 378–379
- ↑ Perca fluviatilis. (ang.) w: Froese, R. & D. Pauly. FishBase. World Wide Web electronic publication. www.fishbase.org [dostęp 2009-07-09]
- ↑ Antoni P. Tabacki, Widłonogi jako pokarm dla ryb akwariowych, AKWARIUM, Nr 3-4/81. [dostęp 2012-03-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)].
- ↑ Terofal i Militz 1997 ↓, s. 164
- ↑ Diana Ławniczak, Sen ryb, AKWARIUM, Nr 2/74. [dostęp 2012-03-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-10-29)].
- ↑ La pêche dans le Léman [w:] "Lemaniques. Revue de l'Association pou la Sauvegarde du Léman" nr 20, juin 1996
- ↑ Hanna Kunachowicz; Beata Przygoda; Irena Nadolna; Krystyna Iwanow: Tabele składu i wartości odżywczej żywności. Wyd. wydanie II zmienione. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2017, s. 258. ISBN 978-83-200-5311-1.
- ↑ Dietary Reference Intakes Tables and Application. Institute of Health. The National Academies of Sciences, Engineering, and Medicine. (ang.).
- ↑ Wiadomości Wędkarskie online, www.ww.media.pl [dostęp 2017-11-25].
Bibliografia
- Fritz Terofal, Claus Militz: Ryby słodkowodne. Leksykon przyrodniczy. Henryk Garbarczyk, Eligiusz Nowakowski i Jacek Wagner. Warszawa: Świat Książki, 1997. ISBN 83-7129-441-7.
- G. Nikolski: Ichtiologia szczegółowa. Franciszek Staff (tłum.). Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1970.
Media użyte na tej stronie
Redirect arrow, to be used in redirected articles in Wikipedias written from left to right. Without text.
Autor: (of code) -xfi-, Licencja: CC BY-SA 3.0
The Wikispecies logo created by Zephram Stark based on a concept design by Jeremykemp.
Autor: Lime82, Licencja: CC BY-SA 3.0
European Perch (Perca fluviatilis) distribution map. Red: approximate range where they live naturally. Green: introduced non-native populations.
Autor: Dgp.martin, Licencja: CC BY 3.0
European perch (Perca fluviatilis, Linnaeus, 1758)
Autor: Czytelnik Janek, Licencja: CC BY-SA 4.0
Rak w żołądku okonia