Oko ciemieniowe

Oko ciemieniowe – trzecie oko, występujące u niektórych grup zwierząt, zwłaszcza prymitywnych gadów. Pierwotnie było w pełni wykształconym trzecim okiem położonym w otworze znajdującym się pomiędzy kośćmi ciemieniowymi. Miało normalnie rozwinięty nerw wzrokowy biegnący do ośrodka wzroku w mózgu. Oko ciemieniowe nie wyewoluowało de novo u wczesnych gadów, ani nawet czworonogów, gdyż homologiczne narządy czułe na światło są obecne u płazów bezogonowych i niektórych ryb, co sugeruje, iż pojawiło się ono u wodnych strunowców jeszcze przed dewonem^[1].

Obecnie oko ciemieniowe występuje tylko u nielicznych gadów, np. hatterii. Funkcje jej oka ciemieniowego pozostają niejasne^[2] – może być ono wykorzystywane do absorpcji promieni ultrafioletowych do produkcji witaminy D^[3], jak również do określania cyklu światło-ciemność i pomocy w termoregulacji^[4]. Pozostałe gady, takie jak legwany, scynki, warany, jako pozostałość po oku ciemieniowym mają w czaszce otwór ciemieniowy i szczątkowe oko.

U większości współczesnych gadów, ptaków i ssaków pozostałością po oku ciemieniowym jest szyszynka.

Przypisy

↑ I. R. Schwab, G. R. O'Connor. The lonely eye. „British Journal of Ophthalmology”. 89 (3), s. 256, 2005. DOI: 10.1136/bjo.2004.059105 (ang.).
↑ Casey Y. J. Ung, Anthony C. B. Molteno. An enigmatic eye: the histology of the tuatara pineal complex. „Clinical & Experimental Ophthalmology”. 32 (6), s. 614–618, 2004. DOI: 10.1016/j.survophthal.2005.02.004 (ang.).
↑ Dick Lutz: Tuatara: A Living Fossil. Salem, Oregon: DIMI PRESS, 2006, s. 26. ISBN 0-931625-43-2.
↑ Alison Cree: Tuatara. W: Tim Halliday, Kraig Adler (red.): The new encyclopedia of reptiles and amphibians. Oxford: Oxford University Press, 2002, s. 210–211. ISBN 0-19-852507-9.

Linki zewnętrzne

Zdjęcia

[lonelyeye-1] I. R. Schwab, G. R. O'Connor. The lonely eye. „British Journal of Ophthalmology”. 89 (3), s. 256, 2005. DOI: 10.1136/bjo.2004.059105 (ang.).

[enigmaticeye-2] Casey Y. J. Ung, Anthony C. B. Molteno. An enigmatic eye: the histology of the tuatara pineal complex. „Clinical & Experimental Ophthalmology”. 32 (6), s. 614–618, 2004. DOI: 10.1016/j.survophthal.2005.02.004 (ang.).

[Lutz26-3] Dick Lutz: Tuatara: A Living Fossil. Salem, Oregon: DIMI PRESS, 2006, s. 26. ISBN 0-931625-43-2.

[4] Alison Cree: Tuatara. W: Tim Halliday, Kraig Adler (red.): The new encyclopedia of reptiles and amphibians. Oxford: Oxford University Press, 2002, s. 210–211. ISBN 0-19-852507-9.

[1]

[2]

[3]

[4]

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne

Oko ciemieniowe

Przypisy

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie