Okotijo

Okotijo
Ilustracja
Fouquieria splendens
Systematyka[1]
Domenaeukarionty
Królestworośliny
Kladrośliny naczyniowe
Kladrośliny nasienne
Klasaokrytonasienne
Kladastrowe
Rządwrzosowce
Rodzinaokotijowate
Rodzajokotijo
Nazwa systematyczna
Fouquieria Kunth in Humboldt
Bonpland et Kunth, Nova Gen. Sp. 6: ed. fol. 65. 14 Apr 1823; ed. qu. 81. 6 Aug 1823[2]
Typ nomenklatoryczny

F. formosa Kunth[2]

Okotijo (Fouquieria) – rodzaj roślin z monotypowej rodziny okotijowate (Fouquieriaceae) z rzędu wrzosowców (Ericales). Do rodzaju należy 11 gatunków sukulentów występujących naturalnie w południowo-zachodniej części Ameryki Północnej. Rośliny te są charakterystyczne dla krajobrazów takich pustyń jak Mojave i Kolorado, czy pustyń meksykańskich. Ze względu na oryginalny pokrój (bardzo przypominają sukulenty z rodziny Didiereaceae z Madagaskaru) rośliny te mają pewne znaczenie ozdobne i sadzone są jako ciekawostki botaniczne. Handel większością gatunków ogranicza jednak konwencja waszyngtońska (CITES) ze względu na rzadkość ich występowania w naturze[3].

Kwiaty Fouquieria splendens
Pokrój Fouquieria columnaris

Morfologia

Pokrój
Wysokie, kolumnowe i rozgałęzione sukulenty o pędach miękiszowych lub drewniejących, pokrytych gęstymi cierniami[3].
Liście
Gruboszowate, pojedyncze lub w pękach[3].
Kwiaty
Obupłciowe i promieniste, zebrane są w kwiatostany wyrastające w kątach liści lub na szczytach pędów w formie kłosów, gron i wiech. Działek kielicha jest 5. Taka sama liczba płatków korony jest zrosła w rurkę u nasady. korona jest okazała i barwna – żółta w podrodzaju Idria i czerwona w podrodzaju Fouquieria. Pręcików jest 10, czasem więcej; wyrastają w jednym lub większej liczbie okółków. Są wolne, czasem słabo zrośnięte u nasady. Zalążnia jest górna, powstaje z 3 owocolistków, wewnątrz z niepełnymi przegrodami dzielącymi ją na 3 komory[3].
Owoce
Torebki zawierające podługowate i oskrzydlone nasiona[3].

Systematyka

Pozycja systematyczna według APweb (aktualizowany system APG IV z 2016)

Rodzaj okotijo i rodzina okotijowatych jest siostrzana wobec wielosiłowatych Polemoniaceae w obrębie rzędu wrzosowców[1]. W dawniejszych systemach klasyfikacyjnych rodzaj ten i rodzina była różnie sytuowana w rzędach: psiankowców (Solanales) w systemie Thorne'a z 1983, okotijowców (Fouquieriales) w systemie Dahlgrena z 1983 i w rzędzie fiołkowców (Violales) według Cronquista z 1988[3].

wrzosowce


Marcgraviaceae




Balsaminaceaeniecierpkowate



Tetrameristaceae







Polemoniaceaewielosiłowate



Fouquieriaceaeokotijowate




Lecythidaceaeczaszniowate





Sladeniaceae



Pentaphylacaceae





Sapotaceaesączyńcowate




Ebenaceaehebankowate



Primulaceaepierwiosnkowate





?

Mitrastemonaceae



Theaceaeherbatowate




Symplocaceaesymplokowate




Styracaceaestyrakowate



Diapensiaceaezimnicowate







Sarraceniaceaekapturnicowate




Actinidiaceaeaktinidiowate



Roridulaceaetuliłezkowate






Clethraceaeorszelinowate




Cyrillaceaezwichrotowate



Ericaceaewrzosowate









Wykaz gatunków[4]
  • Fouquieria burragei Rose
  • Fouquieria columnaris (C.Kellogg) Kellogg ex Curran
  • Fouquieria diguetii (Tiegh.) I.M.Johnst.
  • Fouquieria fasciculata (Willd. ex Roem. & Schult.) Nash
  • Fouquieria formosa Kunth
  • Fouquieria leonilae Miranda
  • Fouquieria macdougalii Nash
  • Fouquieria ochoterenae Miranda
  • Fouquieria purpusii Brandegee
  • Fouquieria shrevei I.M.Johnst.
  • Fouquieria splendens Engelm.

Gatunek Fouquieria columnaris bywa wyodrębniany w osobny podrodzaj lub nawet rodzaj Idria[3].

Przypisy

  1. a b Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2016-01-31] (ang.).
  2. a b Fouquieria. W: Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2014-10-13].
  3. a b c d e f g Heywood V. H., Brummitt R. K., Culham A., Seberg O.: Flowering plant families of the world. Ontario: Firely Books, 2007, s. 305. ISBN 1-55407-206-9. (ang.)
  4. Fouquieria. W: The Plant List (2013). Version 1.1. [on-line]. [dostęp 2014-10-13].

Media użyte na tej stronie

Fouquieria splendens-03.JPG
Autor: DiverDave, Licencja: CC BY-SA 3.0
Ocotillo (Fouquieria splendens), Plum Canyon, Anza Borrego Desert State Park, California
Boojum Tree.jpg
Autor: Bernard Gagnon, Licencja: CC BY-SA 3.0
Boojum tree (Fouquieria columnaris), Desert Botanical Garden, Phoenix, Arizona, USA