Okręg Korpusu Nr III

Okręg Korpusu Nr III (OK III) – okręg wojskowy Wojska Polskiego II RP w latach 1921-1939 z siedzibą dowództwa w garnizonie Grodno.

DOK w 1939

Zasięg terytorialny okręgu

Na podstawie rozkazu O. I. Szt. Gen. 6443.Org. ministra spraw wojskowych z dniem 1 września 1924 z Okręgu Korpusu Nr I wyłączone zostały powiaty: białostocki, szczuczyński i wysokomazowiecki, i wcielone do Okręgu Korpusu Nr III, do rejonu służb Grodno^[1]. W związku z powyższym dowódcy Okręgu Korpusu Nr III podporządkowano: Dowództwo 1 Dywizji Kawalerii, Dowództwo Artylerii Konnej 1 Dywizji Kawalerii, 10 puł., 8 dak, szw. zapas. 1 puł., szw. zapas. 2 puł., składnicę wojenną 1 pap Leg., OZM Nr III, PKU Białystok, Szpital Rejonowy Białystok, Filię Rejonowego Zakładu Gospodarczego, oficera łączności WWKol. Wilno w Białymstoku, 9 psk w Grajewie i Komendę Obozu Warownego w Osowcu. Pod względem terytorialnym w OK III pozostał III/42 pp w Osowcu oraz I i II/42 pp w Białymstoku^[2].

Okręg Korpusu Nr III obejmował swoim zasięgiem (...)

Jednostki i instytucje wojskowe stacjonujące na obszarze OK III

Wyższe dowództwa

• Inspektorat Armii Nr I w Wilnie (1922-1926)
• Inspektorat Jazdy przy Inspektoracie Armii Nr I w Wilnie (1921-1924)
• Inspektorat Armii z siedzibą w Wilnie (1926-1939)
• Dowództwo Okręgu Korpusu Nr III w Grodnie
• Dowództwo Obozu Warownego „Wilno” → Dowództwo Obszaru Warownego „Wilno”
• Dowództwo Obszaru Warownego „Wilno” w Wilnie

Wielkie jednostki, oddziały i pododdziały broni

Piechota

• Dowództwo 1 Dywizji Piechoty Legionów w Wilnie
• Dowództwo 19 Dywizji Piechoty w Wilnie
• Dowództwo 29 Dywizji Piechoty w Grodnie
• Kadra Zapasowa Piechoty Grodno w Grodnie (1939)

Kawaleria

• III Brygada Jazdy (1921-1924)
• 3 Samodzielna Brygada Kawalerii (1924-1937)
• Wileńska Brygada Kawalerii (1937-1939)
• Suwalska Brygada Kawalerii (1937-1939)
• Podlaska Brygada Kawalerii (1937-1939)

Artyleria

• 3 Grupa Artylerii
• 7 batalion pancerny w Grodnie
  • wydzielona kompania czołgów TK w Wilnie
• 3 dywizjon żandarmerii w Grodnie
• Centralna Szkoła Podoficerów Korpusu Ochrony Pogranicza w Osowcu (podlegała Dowódcy Okręgu wyłącznie pod względem jurysdykcji garnizonowej za pośrednictwem Dowódcy Brygady KOP)

Oddziały i zakłady służb

Służba sprawiedliwości

• Wojskowy Sąd Okręgowy Nr III → Wojskowy Sąd Okręgowy Nr 3
• Prokuratura przy Wojskowym Sądzie Okręgowym Nr III → Wojskowa Prokuratura Okręgowa Nr 3

W czerwcu 1924 roku Sąd i Prokuratura zostały przeniesione z Grodna do Wilna i umieszczone w lokalu przy ulicy Sobocz 17^[3].

• Wojskowy Sąd Rejonowy Grodno
• Wojskowy Sąd Rejonowy Lida
• Wojskowy Sąd Rejonowy Wilno
• Wojskowe Więzienie Śledcze Nr 3

Służba zdrowia

• Kierownictwo Rejonu Sanitarnego Grodno
• Kierownictwo Rejonu Sanitarnego Lida
• Kierownictwo Rejonu Sanitarnego Wilno

• Szpital Okręgowy Nr III w Wilnie (do 1925) → Szpital Obozu Warownego „Wilno”
• Szpital Rejonowy Grodno (do 1925) → 3 Szpital Okręgowy
• 3 Szpital Okręgowy w Grodnie (1925-1939)

• Szpital Rejonowy Lida (1919-1926) → GICh
• Szpital Rejonowy Suwałki (1921-1925) → GICh
• Filia w Wołkowysku Szpitala Rejonowego Suwałki (1919-1923) → GICh

• Szpital Sezonowy w Druskienikach (1926-1939)

• 3 batalion sanitarny (1922-1931) → kadra zapasowa 3 Szpitala Okręgowego w Sokółce

• Garnizonowa Izba Chorych w Białymstoku
• Garnizonowa Izba Chorych w Lidzie
  • komendant – mjr lek. Marian Buczyński (1926 – VIII 1929)
• Garnizonowa Izba Chorych w Nowej Wilejce^[4]
• Garnizonowa Izba Chorych w Suwałkach
• Garnizonowa Izba Chorych w Wołkowysku (1923-1927)

Służba intendentury

• Składnica Materiału Intendenckiego Nr 3 w Grodnie
  • Kadra Zapasowa Służby Intendentury Nr 3
• Składnica Materiału Intendenckiego Nr 12 w Wilnie
  • Kadra Zapasowa Służby Intendentury Nr 12
• Składnica Materiału Intendenckiego Nr 13 w Białymstoku
  • Kadra Zapasowa Służby Intendentury Nr 13

Służba uzupełnień (poborowa)

Komendy rejonów uzupełnień DOK III

• Powiatowa Komenda Uzupełnień Augustów w Sokółce (1921–1927)
• Powiatowa Komenda Uzupełnień Wołkowysk (1927–1938)
• Powiatowa Komenda Uzupełnień Postawy (1927–1938)
• Powiatowa Komenda Uzupełnień Mołodeczno w Wilejce (1921–1927) → PKU Wilejka (1927–1938)
• Komenda Rejonu Uzupełnień Białystok (1938–1939)
• Komenda Rejonu Uzupełnień Grodno (1938–1939)
• Komenda Rejonu Uzupełnień Lida (1938–1939)
• Komenda Rejonu Uzupełnień Postawy (1938–1939)
• Komenda Rejonu Uzupełnień Suwałki (1938–1939)
• Komenda Rejonu Uzupełnień Święciany (1938–1939)
• Komenda Rejonu Uzupełnień Wilejka (1938–1939)
• Komenda Rejonu Uzupełnień Wilno Miasto (1938–1939)
• Komenda Rejonu Uzupełnień Wilno Powiat (1938–1939)
• Komenda Rejonu Uzupełnień Wołkowysk (1938–1939)

Przypisy

Bibliografia

• Piotr Zarzycki, Plan mobilizacyjny "W", Wykaz oddziałów mobilizowanych na wypadek wojny, Oficyna Wydawnicza "Ajaks" i Zarząd XII Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, Pruszków 1995, ISBN 83-85621-87-3.