Okręg Radom-Kielce Armii Krajowej

Okręg Radom-Kielce
Armii Krajowej
Ilustracja
Historia
Państwo

 Polskie Państwo Podziemne

Rozformowanie

1944

Organizacja
Kryptonim

Jodła, Rolnik, Maliny

Formacja

SZP, ZWZ, AK

Podległość

Komenda Główna AK

Historia Polski
Kotwica

Ten artykuł jest częścią cyklu:
Polskie Państwo Podziemne

Odznaka okregu radom kielce.jpg

Okręg Samodzielny Radom-Kielce Armii Krajowej lub Okręg Radomsko-Kielecki Armii Krajowej (włśc. Okręg Kielecki Armii Krajowej, zwany ze względu na okupacyjny dystrykt w jakim się znajdował Okręg Radom Armii Krajowej), kryptonim Jodła, Rolnik, Maliny – jeden z okręgów organizacyjnych Armii Krajowej w okupowanej Polsce. Istniał w latach 1939–1944. Obszar ZWZ AK Jodła w chwili powstania obejmował województwo kieleckie oraz powiaty miechowski i olkuski. Później odłączono od niego te dwa powiaty, następnie przyłączono powiat radomszczański, a odłączono powiat opoczyński i w takim kształcie istniał do rozwiązania.

Organizacja Komendy Okręgu

Siedziba Komendy Okręgu Kielce-Radom była zmieniana kilkakrotnie ze względu na warunki bezpieczeństwa. W początkowym okresie od października 1939 r. do października 1940 r., jeszcze w strukturach Związku Walki Zbrojnej, siedzibą komendy były Kielce, później Radom do sierpnia 1942 r., od sierpnia 1942 r. do marca 1944 w Skarżysku, następnie Kielce do października 1944 r. i później Częstochowa do stycznia 1945 r.

Komendanci okręgu

  • płk dypl. piech. Leopold Endel-Ragis „Wiesław”, „Śląski”, „Lipiński"
  • płk piech. Feliks Jędrychowski "Ostroga” (p.o. XII 1941 – II 1942)
  • płk dypl. piech. Stanisław Dworzak „Daniel”, „Przemysław”, „Tęcza”
  • płk piech. Jan Zientarski „Mieczysław”, „Lin”

Komenda Okręgu

Sztabem okręgu kierował szef sztabu, który był jednocześnie zastępcą Komendanta Okręgu. Szefami sztabu byli: ppłk Jan Stencel „Jan”, „Rawicz” – od marca 1943 r. p.o. szefa sztabu, mjr/ppłk dypl. Wojciech Borzobohaty „Wojan” – od 1 grudnia 1943 do stycznia 1945 r.

W strukturze organizacyjnej Okręgu Kielecko-Radomskiego Armii Krajowej (1943/1944) znajdowały się następujące oddziały sztabu i samodzielne referaty:

  • Oddziały
    • Oddział I Organizacyjny – kpt. Adam Szajna „Kruk”, „Roztoka” (od czerwca 1943 do września 1944)
    • Oddział II Wywiadu i kontrwywiadu – por./mjr Zygmunt Szewczyk „Bartek”
    • Oddział III Organizacyjno-wyszkoleniowy – por. Bolesław Czerwiński „Wir” (lipiec 1942 – maj 1944)
    • Oddział IV Kwatermistrzowski – mjr/płk int. dypl. Mieczysław Wolski „Radek”
    • Oddział V Łączności- kpt./mjr Jan Dąbrowski „Olszyna” (sierpień 1943 – styczeń 1945)
      • Oddział V-O Łączności operacyjnej
      • Oddział V-K Łączności konspiracyjnej
    • Oddział VI Propagandy BIP (współpracował z BIP Komendy Głównej Armii Krajowej) – Bronisława Łozińska „Rozmaryna” (1943-1944)
    • Oddział VII Lotniczy – kpt Stanisław Krzymowski „Kostka” (marzec 1941 – czerwiec 1944)
    • Oddział VIII Kedywu – por. Jan Piwnik „Ponury” (czerwiec 1943 – październik 1943), por./kpt. Marian Kłosiński „Bełt” (maj 1944 – lipiec 1944)
Powitanie łączniczek na Wykusie 12 września 1943 roku. Komendant Świętokrzyskich Zgrupowań Armii Krajowej „Ponury” Jan Piwnik wita „Ewę” Janinę Głowicką, z prawej Jutrzenka” Czesława Białek. Z lewej por. „Nurt” Eugeniusz G. Kaszyński. Pozostałe dziewczyny nie rozpoznane. Zdjęcie: Tadeusz Rylski
  • Samodzielne referaty
    • Wojskowa Służba Ochrony Powstania – kpt. Franciszek Blicharski „Krzem”
    • Wojskowa Służba Kobiet
    • Referat mobilizacyjny
    • Wojskowy Sąd Specjalny – kpt. Józef Okińczyc „Sławomir”
    • Saperów
    • Artylerii
    • Przerzutów powietrznych
    • Przemysłu wojennego
    • Kolejnictwa
    • Uzbrojenia
    • Sanitarny
    • Duszpasterstwa

Struktury terenowe

W latach 1943–1944 w skład Okręgu Kielce-Radom Armii Krajowej wchodziły następujące inspektoraty i obwody:

Podane wyżej kryptonimy używane były w kontaktach zewnętrznych. W kontaktach na terenie obwodów posługiwano się innymi kryptonimami.

Bibliografia

  • Wojciech Borzobohaty: „Jodła” : okręg Radomsko-Kielecki ZWZ-AK 1939-1945. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1988. ISBN 83-211-0901-2.

Media użyte na tej stronie

Kotwica symbol.svg
Autor: Liftarn, Licencja: CC BY-SA 2.5
Kotwica symbol
Flaga PPP.svg
Flaga Armii Krajowej; symbol na fladze jest złożeniem liter "P" i "W", będących skrótem od "Polska Walcząca" (zob. Znak Polski Walczącej)
Wykus 1943-09-12 Tadeusz Rylski 9.tif
Autor: Tadeusz Rylski "Ostoja", Licencja: CC BY-SA 4.0
Powitanie łączniczek. Komendant „Ponury” wita „Ewę” Janinę Głowicką, z prawej Jutrzenka” Czesława Białek. Z lewej por. „Nurt” Eugeniusz G. Kaszyński. Pozostałe dziewczyny nie rozpoznane.
Jodla 1.png
Autor: Lonio17, Licencja: CC BY-SA 4.0
Okręg Radom - Kielce Armii Krajowej (lipiec 1944 - styczeń 1945)
Odznaka okregu radom kielce.jpg
Autor: Kerim44, Licencja: CC BY-SA 4.0
Odznaka Okręgu Radom-Kielce AK