Okręty podwodne typu Émeraude

Okręty podwodne typu Émeraude

Kraj budowy	Francja
Stocznia	Arsenal de Cherbourg Arsenal de Toulon
Zbudowane	6
Użytkownicy	Marine nationale Imperium Osmańskie
Typ poprzedzający	„Omega”
Typ następny	Circé
Służba w latach	1908-1919
Stracone	2
Uzbrojenie:
6 torped, 1 x 37 mm (2 okręty)
Wyrzutnie torpedowe: • dziobowe • rufowe	4 × 450 mm 2 × 450 mm
Załoga	21 oficerów i marynarzy
Wyporność:
• na powierzchni	392 tony
• w zanurzeniu	425 tony
Zanurzenie testowe	40 m
Długość	44,9 m
Szerokość	3,9 m
Zanurzenie	3,6 m
Napęd:
2 silniki Diesla o łącznej mocy 600 KM 2 silniki elektryczne o łącznej mocy 450 KM 2 śruby
Prędkość: • na powierzchni • w zanurzeniu	11,5 węzła 9,25 węzła
Zasięg:
• na powierzchni	powierzchnia: 2000 Mm przy 7,25 w. zanurzenie: 100 Mm przy 5 w.

Okręty podwodne typu Émeraude – francuskie okręty podwodne z początku XX wieku i okresu I wojny światowej. W latach 1903–1910 w stoczniach Arsenal de Cherbourg i Arsenal de Toulon zbudowano po trzy okręty tego typu. Jednostki weszły w skład Marine nationale w latach 1908–1910. Dwie jednostki stracono podczas działań wojennych, a pozostałe wycofano ze służby w listopadzie 1919 roku.

Projekt i dane taktyczno–techniczne

Okręty podwodne typu Émeraude zamówione zostały na podstawie programu rozbudowy floty francuskiej z 1903 roku^[1][2]. Zaprojektował je inż. Gabriel Maugas, dostosowując swój poprzedni projekt (Farfadet) do napędu dwuśrubowego^[1][3][4]. Okręty miały niewielki zapas pływalności w położeniu nawodnym oraz występowały na nich częste awarie silników Diesla, co znacznie wydłużyło okres prób i opóźniło wprowadzenie do służby^[1][2][3].

Jednostki typu Émeraude były małymi, jednokadłubowymi okrętami podwodnymi. Długość całkowita wynosiła 44,9 metra, szerokość 3,9 metra i zanurzenie 3,6 metra^[2][3][5]. Wyporność w położeniu nawodnym wynosiła 392 tony, a w zanurzeniu 425 ton^[2][3][5]. Okręty napędzane były na powierzchni przez dwa silniki Diesla Sautter-Harlé o łącznej mocy 600 koni mechanicznych (KM)^[2][3][5]. Napęd podwodny zapewniały dwa silniki elektryczne Sautter-Harlé o łącznej mocy 450 KM^[3]. Dwuśrubowy układ napędowy pozwalał osiągnąć prędkość 11,5 węzła na powierzchni i 9,25 węzła w zanurzeniu^[2][3][5]. Zasięg wynosił 2000 Mm przy prędkości 7,25 węzła w położeniu nawodnym oraz 100 Mm przy prędkości 5 węzłów pod wodą^[2][3][5]. Dopuszczalna głębokość zanurzenia wynosiła 40 metrów^[6].

Okręty wyposażone były w sześć wyrzutni torped kalibru 450 mm (cztery wewnętrzne na dziobie i dwie na rufie), z łącznym zapasem 6 torped^[2][3][7]. Od sierpnia 1915 roku „Topaze” oraz „Turquoise” wyposażono w działko pokładowe kal. 37 mm L/40 M1902^[3][6][a]. Załoga jednego okrętu składała się z 21 (później 23) oficerów, podoficerów i marynarzy^[2][3][5].

Budowa

Spośród sześciu okrętów typu Émeraude trzy zbudowane zostały w Arsenale w Cherbourgu i trzy w Arsenale w Tulonie^[1][2][3]. Stępki okrętów położono w październiku 1903 roku^[1], zostały zwodowane w latach 1906-1908^[1][2][3], a do służby przyjęto je w latach 1908-1910^[1][6]. Nazwy okrętów nawiązywały do kamieni szlachetnych^[8]. Okręty otrzymały numery burtowe Q41-Q46^[2].

Przebieg służby

W okresie I wojny światowej okręty pełniły służbę na Morzu Śródziemnym^[2][3]. Dwa z nich („Saphir” i „Turquoise”) zostały skierowane w rejon Dardaneli w celu niszczenia tureckiej żeglugi^[1]. 15 stycznia 1915 roku na Morzu Marmara „Saphir” wszedł na minę i zatonął z częścią załogi (w tym dowódcą)^[1][3][b], zaś „Turquoise” został zatopiony przez turecką artylerię na Morzu Marmara 30 października 1915 roku^[1][2][3]. Podniesiony przez Turków, otrzymał nazwę „Mustadieh Ombashi”, lecz nigdy nie wszedł do służby^[1][3][7]. Po wojnie został sprowadzony do Francji i wraz z pozostałymi czterema okrętami 12 listopada 1919 roku skreślono go z listy floty^[2][3].

Uwagi

Przypisy

Bibliografia

• Paul E. Fontenoy: Submarines: An Illustrated History of Their Impact (Weapons and Warfare). Santa Barbara, California: ABC-CLIO, 2007. ISBN 1-85367-623-3. (ang.).
• Robert Gardiner, Randal Gray: Conway’s All the World’s Fighting Ships 1906–1921. London: Conway Maritime Press, 1985. ISBN 0-85177-245-5. (ang.).
• Ivan Gogin: ÉMERAUDE submarines (1908 - 1910). Navypedia. [dostęp 2016-12-27]. (ang.).
• Jan Gozdawa-Gołębiowski, Tadeusz Wywerka Prekurat: Pierwsza wojna światowa na morzu. Warszawa: Lampart, 1994. ISBN 83-902554-2-1.
• Jean Labayle-Couhat: French warships of World War I. London: Ian Allan Ltd., 1974. ISBN 0-7110-0445-5. (ang.).
• John Moore (red.): Jane’s Fighting Ships of World War I. London: Studio Editions, 1990. ISBN 1-85170-378-0. (ang.).
• Gordon Smith: World War 1 at Sea, FRENCH NAVY. Naval History Homepage. [dostęp 2016-12-27]. (ang.).