Okręty podwodne typu Orion

Okręty podwodne typu Orion
Kraj budowy

 Francja

Stocznia

Ateliers et Chantiers de la Loire, Nantes
Chantiers Dubigeon, Nantes

Zbudowane

2

Użytkownicy

 Marine nationale

Służba w latach

1932–1943

Uzbrojenie:
1 działo kal. 75 mm, 1 wkm kal. 13,2 mm
9 torped
Wyrzutnie torpedowe:
• dziobowe
• rufowe
• zewnętrzne


3 × 550 mm
1 × 550 mm
2 × 550 mm
2 × 400 mm

Sensory

hydrofony

Załoga

41 oficerów i marynarzy

Wyporność:
• na powierzchni

558 ton

• w zanurzeniu

787 t

Rodzaj kadłuba

dwukadłubowy

Zanurzenie testowe

80 m

Długość

66,75 m

Szerokość

6,2 m

Zanurzenie

4,4 m

Napęd:
2 silniki wysokoprężne o łącznej mocy 1400 KM
2 silniki elektryczne o łącznej mocy 1000 KM
2 śruby
Prędkość:
• na powierzchni
• w zanurzeniu


14 węzłów
9 w.

Zasięg:
• na powierzchni

4000 Mm przy 10 w.

• w zanurzeniu

82 Mm przy 5 w.

Okręty podwodne typu Orion – francuskie okręty podwodne z okresu dwudziestolecia międzywojennego i II wojny światowej. W latach 1927–1933 w stoczniach Ateliers et Chantiers de la Loire i Chantiers Dubigeon w Nantes zbudowano dwa okręty tego typu. Jednostki weszły w skład Marine nationale w 1932 roku i pełniły służbę na Morzu Śródziemnym. Po zawarciu zawieszenia broni między Francją a Niemcami zostały przejęte przez Brytyjczyków i przekazane marynarce Wolnych Francuzów. Z powodu złego stanu technicznego oba okręty stały się źródłem części zamiennych dla innych francuskich jednostek, a w kwietniu 1943 roku zostały zezłomowane.

Projekt i budowa

Jednostki typu Orion zamówione zostały w ramach programu rozbudowy floty francuskiej z 1928 roku[1][2]. Okręty, zaprojektowane przez inż. Jeana Simonota, należały do ulepszonej w stosunku do 600-tonowych typów Sirène, Ariane i Circé serii jednostek o wyporności 630 ton[3][4][a]. Usunięto większość wad poprzedników: okręty charakteryzowały się wysoką manewrowością i krótkim czasem zanurzenia; poprawiono też warunki bytowe załóg[3].

Okręty typu Orion powstały w dwóch stoczniach w Nantes: „Orion” zbudowany został w Ateliers et Chantiers de la Loire, zaś „Ondine” w Chantiers Dubigeon[4][6]. Stępki okrętów położono w 1929 roku[7][8][b], a zwodowane zostały w 1931 roku[3][4].

OkrętStoczniaPoczątek budowyWodowanieWejście do służby
„Orion” (Q165)Loire9 lipca 192921 kwietnia 19315 lipca 1932
„Ondine” (Q166)Dubigeon30 sierpnia 19294 maja 1931

Dane taktyczno-techniczne

Jednostki typu Orion były średniej wielkości dwukadłubowymi okrętami podwodnymi[3]. Długość między pionami wynosiła 66,75 metra, szerokość 6,2 metra i zanurzenie 4,4 metra[4][6][c]. Wyporność normalna w położeniu nawodnym wynosiła 558 ton, a w zanurzeniu 787 ton[3][4][d]. Okręty napędzane były na powierzchni przez dwa dwusuwowe silniki wysokoprężne Sulzer o łącznej mocy 1400 KM[2][4]. Napęd podwodny zapewniały dwa silniki elektryczne o łącznej mocy 1000 KM[3][4][e]. Dwuśrubowy układ napędowy pozwalał osiągnąć prędkość 14 węzłów na powierzchni i 9 węzłów w zanurzeniu[4][9]. Zasięg wynosił 2300 Mm przy prędkości 13,5 węzła w położeniu nawodnym (lub 4000 Mm przy prędkości 10 węzłów) oraz 82 Mm przy prędkości 5 węzłów w zanurzeniu[6][1][f]. Zbiorniki paliwa mieściły 65 ton oleju napędowego[4][g]. Dopuszczalna głębokość zanurzenia wynosiła 80 metrów[6].

Okręty wyposażone były w osiem wyrzutni torped: trzy stałe kalibru 550 mm na dziobie, jedną zewnętrzną kalibru 550 mm na rufie, podwójny zewnętrzny obracalny aparat torpedowy kalibru 550 mm oraz podwójny zewnętrzny obracalny aparat torpedowy kalibru 400 mm[3][6]. Łącznie okręty przenosiły dziewięć torped, w tym siedem kalibru 550 mm i dwie kalibru 400 mm[6]. Uzbrojenie artyleryjskie stanowiło umieszczone przed kioskiem działo pokładowe kalibru 75 mm L/35 M1928 oraz pojedynczy wielkokalibrowy karabin maszynowy Hotchkiss kalibru 13,2 mm L/76[3][h]. Jednostki wyposażone też były w hydrofony[6].

Załoga pojedynczego okrętu składała się z 3 oficerów oraz 38 podoficerów i marynarzy[1][3][i].

Służba

„Orion” i „Ondine” weszły do służby w Marine nationale 5 lipca 1932 roku[7][8]. Jednostki otrzymały numery burtowe Q165 i Q166[6]. W momencie wybuchu II wojny światowej okręty pełniły służbę na Morzu Śródziemnym, wchodząc w skład 12. dywizjonu 2. Flotylli okrętów podwodnych w Oranie[10].

W czerwcu 1940 roku okręty nominalnie należały nadal do 12. dywizjonu okrętów podwodnych, choć przebywały w Cherbourgu, gdzie przechodziły remont mający trwać do 1 września[11]. 18 czerwca, wobec zbliżania się wojsk niemieckich do portu w Breście, „Orion” i „Ondine” na holu opuściły bazę i dotarły do Portsmouth[12]. Po podpisaniu zawieszenia broni między Francją a Niemcami, 3 lipca Brytyjczycy przeprowadzili operację Catapult, zajmując siłą wszystkie francuskie okręty znajdujące się w portach brytyjskich (w tym „Oriona” i „Ondine”)[13][14]. Okręty zostały przekazane marynarce Wolnych Francuzów, jednak ich stan techniczny uniemożliwiał podjęcie czynnej służby[3][6].

Obie jednostki stały się źródłem części zamiennych dla operujących z portów brytyjskich francuskich okrętów podwodnych „Junon” i „Minerve”[4][6]. Okręty zostały zezłomowane w kwietniu 1943 roku[3][4].

Uwagi

  1. ↑ Także składającej się z trzech typów: Argonaute, Diane i Orion[5].
  2. ↑ Labayle-Couhat 1971 ↓, s. 82 i Gogin 2020 ↓ podają, że stępki okrętów położono w listopadzie 1928 roku.
  3. ↑ Labayle-Couhat 1971 ↓, s. 82 podaje, że długość okrętów wynosiła 64,4 metra, szerokość 5,18 metra, a zanurzenie 3,9 metra.
  4. ↑ Identycznie podają Lipiński 1999 ↓, s. 540 i McMurtrie 1941 ↓, s. 193. Parkes 1934 ↓, s. 203 podaje wyporność nawodną 558 ton, a podwodną 809 ton, zaś Labayle-Couhat 1971 ↓, s. 82 i Gogin 2020 ↓ podają 656/822 tony.
  5. ↑ Labayle-Couhat 1971 ↓, s. 82 podaje, że moc silników elektrycznych wynosiła 1100 KM.
  6. ↑ Parkes 1934 ↓, s. 203 i McMurtrie 1941 ↓, s. 193 podają, że zasięg nawodny wynosił 3000 Mm przy prędkości 10 węzłów, zaś podwodny 78 Mm przy prędkości 5 węzłów.
  7. ↑ Gogin 2020 ↓ podaje, że okręty zabierały 39 ton paliwa.
  8. ↑ Gogin 2020 ↓ podaje, że na okrętach zainstalowano karabin maszynowy kalibru 8 mm.
  9. ↑ McMurtrie 1941 ↓, s. 193 podaje, że załoga pojedynczego okrętu liczyła 48 osób.

Przypisy

  1. ↑ a b c Labayle-Couhat 1971 ↓, s. 82.
  2. ↑ a b Parkes 1934 ↓, s. 203.
  3. ↑ a b c d e f g h i j k Fontenoy 2007 ↓, s. 192.
  4. ↑ a b c d e f g h i j k Gardiner i Chesneau 1980 ↓, s. 275.
  5. ↑ Fontenoy 2007 ↓, s. 192-192.
  6. ↑ a b c d e f g h i j Gogin 2020 ↓.
  7. ↑ a b Helgason 2020a ↓.
  8. ↑ a b Helgason 2020b ↓.
  9. ↑ Lipiński 1999 ↓, s. 540.
  10. ↑ Kindell 1939 ↓.
  11. ↑ Kindell 1940a ↓.
  12. ↑ Kindell 1940b ↓.
  13. ↑ Kindell 1940c ↓.
  14. ↑ Perepeczko 2014 ↓, s. 294.

Bibliografia

  • Paul E. Fontenoy: Submarines: An Illustrated History of Their Impact (Weapons and Warfare). Santa Barbara, California: ABC-CLIO, 2007. ISBN 1-85367-623-3. (ang.).
  • Robert Gardiner, Roger Chesneau: Conway’s All the World’s Fighting Ships 1922–1946. London: Conway Maritime Press, 1980. ISBN 0-85177-146-7. (ang.).
  • Ivan Gogin: Orion 2nd class submarines (1932). Navypedia. [dostęp 2020-05-11]. (ang.).
  • Guðmundur Helgason: FR Orion. Allied Warships. [dostęp 2020-05-11]. (ang.).
  • Guðmundur Helgason: FR Ondine. Allied Warships. [dostęp 2020-05-11]. (ang.).
  • Don Kindell: FRENCH, POLISH, GERMAN NAVIES, also US SHIPS IN EUROPE, SEPTEMBER 1939. Naval History Homepage. [dostęp 2020-05-11]. (ang.).
  • Don Kindell: FRENCH NAVY SHIPS, JUNE 1940. Naval History Homepage. [dostęp 2020-05-11]. (ang.).
  • Don Kindell: NAVAL EVENTS, JUNE 1940 (Part 3 of 4) Saturday 15th - Friday 21st. Naval History Homepage. [dostęp 2020-05-11]. (ang.).
  • Don Kindell: NAVAL EVENTS, JULY 1940 (Part 1 of 2) Monday 1st - Sunday 14th. Naval History Homepage. [dostęp 2020-05-11]. (ang.).
  • Jean Labayle-Couhat: French warships of World War II. London: Ian Allan Ltd., 1971. ISBN 0-7110-0153-7. (ang.).
  • Jerzy Lipiński: Druga wojna światowa na morzu. Warszawa: Wydawnictwo Lampart, 1999. ISBN 83-902554-7-2.
  • Francis E. McMurtrie (red.): Jane’s Fighting Ships 1940. London: Sampson Low, Marston & Co., 1941. (ang.).
  • Oscar Parkes (red.): Jane’s Fighting Ships 1934. London: Sampson Low, Marston & Co., 1934. (ang.).
  • Andrzej Perepeczko: Od Napoleona do de Gaulle’a. Flota francuska w latach 1789–1942. Oświęcim: Napoleon V, 2014. ISBN 978-83-7889-372-1.
Okręty podwodne typu Orion

Francja

Media użyte na tej stronie

Ensign of France.svg
Marine Nationale and French merchant ensign. Used from 1794 to 1814/1815, and from 1848 to present.
Notice that its proportions differ from those of the French civil flag. (ensign : 30:33:37, civil : 1/3,1/3,1/3)