Okręty podwodne typu Pluviôse

Okręty podwodne typu Pluviôse

Kraj budowy	Francja
Stocznia	Arsenal de Cherbourg Arsenal de Rochefort Arsenal de Toulon
Zbudowane	18
Użytkownicy	Marine nationale
Typ poprzedzający	Circé
Typ następny	Brumaire
Służba w latach	1908-1919
Stracone	5
Uzbrojenie:
8 torped
Wyrzutnie torpedowe: • dziobowe • rufowe • zewnętrzne	1 x 450 mm 2 x 450 mm 4 x 450 mm
Załoga	24 oficerów i marynarzy
Wyporność:
• na powierzchni	398 ton
• w zanurzeniu	550 tony
Zanurzenie testowe	40 m
Długość	51,1 m
Szerokość	4,9 m
Zanurzenie	3 m
Napęd:
2 silniki parowe potrójnego rozprężania, 2 kotły, łączna moc 700 KM 2 silniki elektryczne o łącznej mocy 450 KM 2 śruby
Prędkość: • na powierzchni • w zanurzeniu	12 węzłów 8 węzłów
Zasięg:
• na powierzchni	powierzchnia: 1500 Mm przy 9 w. zanurzenie: 50 Mm przy5 w.

Okręty podwodne typu Pluviôse – francuskie oceaniczne okręty podwodne z początku XX wieku i okresu I wojny światowej. W latach 1906–1911 w stoczniach Arsenal de Cherbourg, Arsenal de Rochefort i Arsenal de Toulon zbudowano 18 okrętów tego typu. Jednostki weszły w skład Marine nationale w latach 1908–1911. Podczas służby utracono pięć jednostek, a pozostałe zostały skreślone z listy floty w końcu 1919 roku.

Projekt i dane taktyczno–techniczne

Model jednego z okrętów typu Pluviôse – „Monge”

Okręty podwodne typu Pluviôse zamówione zostały na podstawie programu rozbudowy floty francuskiej z 1905 roku^[1][2]. Jednostki zaprojektował inż. Maxime Laubeuf, powracając do napędu parowego na powierzchni^[3][4]. Wadą okrętów był długi czas zanurzania^[2][3].

Jednostki typu Pluviôse były średniej wielkości dwukadłubowymi, oceanicznymi okrętami podwodnymi. Długość całkowita wynosiła 51,1 metra, szerokość 4,9 metra i zanurzenie 3 metry^[1][2][3]. Wyporność w położeniu nawodnym wynosiła 398 ton, a w zanurzeniu 550 ton^[1][2][3]. Okręty napędzane były na powierzchni przez dwie maszyny parowe potrójnego rozprężania o łącznej mocy 700 koni mechanicznych (KM), do których parę dostarczały dwa kotły du Temple^[1][2][3]. Napęd podwodny zapewniały dwa silniki elektryczne o łącznej mocy 450 KM^[1][2][3]. Dwuśrubowy układ napędowy pozwalał osiągnąć prędkość 12 węzłów na powierzchni i 8 węzłów w zanurzeniu^[1][3][5]. Zasięg wynosił 1500 Mm przy prędkości 9 węzłów (lub 900 Mm przy prędkości 12 węzłów) w położeniu nawodnym oraz 50 Mm przy prędkości 5 węzłów pod wodą^[1][2][3]. Dopuszczalna głębokość zanurzenia wynosiła 40 metrów^[6].

Okręty wyposażone były w siedem wyrzutni torped kalibru 450 mm: jedną wewnętrzną na dziobie^[a], dwie zewnętrzne systemu Drzewieckiego, dwie zewnętrzne po obu stronach kiosku (odchylone o 6° od osi symetrii okrętu) i dwie zewnętrzne na rufie (odchylone o 1° od osi symetrii okrętu), z łącznym zapasem 8 torped model 1904^[1][2][3].

Załoga pojedynczego okrętu składała się z 24 oficerów, podoficerów i marynarzy^[1][2][3].

Budowa

Spośród osiemnastu okrętów typu Pluviôse dziewięć zbudowanych zostało w Arsenale w Cherbourgu, trzy w Arsenale w Tulonie i sześć w Arsenale w Rochefort^[1][2][3]. Stępki okrętów położono w 1906 roku^[6], zwodowane zostały w latach 1907–1910^[1][2][3], a do służby weszły w latach 1908–1911^[6]. Nazwy okrętów nawiązywały do miesięcy we francuskim kalendarzu rewolucyjnym (9 jednostek) oraz wybitnych naukowców i wynalazców (także 9 jednostek)^[7]. Okręty otrzymały numery burtowe Q51-Q59, Q64-Q69 i Q75-Q77^[1].

Przebieg służby

Okręty typu Pluviôse były intensywnie wykorzystywane przed I wojną światową i podczas wojny, służąc na wodach kanału La Manche i Morzu Śródziemnym^[3][6]. 5 października 1908 roku podczas prób na „Fresnelu” doszło do wypadku – okręt został zalany przez wodę, która dostała się do wnętrza okrętu przez dziobową wyrzutnię torped^[2][3]. W maju 1910 roku „Ventôse” w ciągu sześciu dni przepłynął 1000 Mm bez uzupełniania zapasów^[3]. 26 maja 1910 roku nieopodal Calais „Pluviôse” został staranowany i zatopiony z całą, liczącą 27 osób załogą przez przybrzeżny parowiec „Pas-de-Calais”^[1][3][b]. Okręt po podniesieniu i remoncie powrócił do aktywnej służby^[1][9]. 8 czerwca 1912 roku w kanale La Manche „Vendémiaire” został staranowany i zatopiony przez francuski przeddrednot „Saint Louis” (katastrofę przeżył tylko jeden członek załogi okrętu)^[1][6][9]. 5 grudnia 1915 roku nieopodal Kotoru „Fresnel” został zaskoczony przez austro-węgierskie samoloty i okręty nawodne, które zmusiły go do wejścia na mieliznę^[2][9]. Okręt został ostatecznie zatopiony przez niszczyciel SMS „Warasdiner” (cała, licząca 26 osób załoga została uratowana)^[2][7][9]. 29 grudnia 1915 roku nieopodal Kotoru „Monge” został staranowany przez austro-węgierski krążownik SMS „Helgoland”, a następnie zatopiony ogniem artylerii^[9][10][c]. 29 kwietnia 1918 roku nieopodal Hawru „Prairial” zatonął w wyniku kolizji z brytyjskim parowcem „Tropic” (z załogi liczącej 26 osób ocalało 7 marynarzy)^[1][7][9]. 2 sierpnia 1918 roku nieopodal Mudros „Floréal” zatonął w wyniku kolizji z brytyjskim uzbrojonym parowcem HMS „Hazel” (cała, licząca 26 osób załoga została uratowana)^[2][7][9]. Pozostałe okręty zostały skreślone z listy floty w listopadzie i grudniu 1919 roku^[1][6][9].

Uwagi

Przypisy

Bibliografia

• Antoine Joseph Louis Roland MORILLOT. Ecole Navale. [dostęp 2017-01-01]. (fr.).
• Paul E. Fontenoy: Submarines: An Illustrated History of Their Impact (Weapons and Warfare). Santa Barbara, California: ABC-CLIO, 2007. ISBN 1-85367-623-3. (ang.).
• Robert Gardiner, Randal Gray: Conway’s All the World’s Fighting Ships 1906–1921. London: Conway Maritime Press, 1985. ISBN 0-85177-245-5. (ang.).
• Ivan Gogin: PLUVIÔSE submarines (1908 - 1911). Navypedia. [dostęp 2017-01-01]. (ang.).
• Jan Gozdawa-Gołębiowski, Tadeusz Wywerka Prekurat: Pierwsza wojna światowa na morzu. Warszawa: Lampart, 1994. ISBN 83-902554-2-1.
• Jean Labayle-Couhat: French warships of World War I. London: Ian Allan Ltd., 1974. ISBN 0-7110-0445-5. (ang.).
• John Moore (red.): Jane’s Fighting Ships of World War I. London: Studio Editions, 1990. ISBN 1-85170-378-0. (ang.).
• Pierre Félix Maurice CALLOT. Ecole Navale. [dostęp 2017-01-01]. (fr.).
• Gordon Smith: World War 1 at Sea, FRENCH NAVY. Naval History Homepage. [dostęp 2017-01-01]. (ang.).