Okręty podwodne typu UC III

Okręty podwodne typu UC III
Ilustracja
Rodzaj okrętu

podwodny stawiacz min

Kraj budowy

 Cesarstwo Niemieckie

Projekt

41a

Stocznia

Blohm & Voss, Hamburg
Kaiserliche Werft, Gdańsk
AG Weser, Brema

Zbudowane

25

Użytkownicy

 Kaiserliche Marine
 Dai-Nippon Teikoku Kaigun

Typ poprzedzający

UC II

Służba w latach

1918-1921

Uzbrojenie:
14 min UC/200
1 działo kal. 105 mm L/45 (lub kal. 88 mm L/30)
torped
Wyrzutnie torpedowe:
• rufowe
• zewnętrzne


1 x 500 mm
2 x 500 mm

Wyrzutnie min

6

Załoga

32 oficerów i marynarzy

Wyporność:
• na powierzchni

474-511 ton

• w zanurzeniu

560-582 tony

Rodzaj kadłuba

dwukadłubowy

Materiał kadłuba

stal

Zanurzenie testowe

75 m

Długość

56,1-57,1 m

Szerokość

5,54 m

Zanurzenie

3,66-3,77 m

Napęd:
2 silniki wysokoprężne o łącznej mocy 580-600 KM
2 silniki elektryczne o łącznej mocy 770 KM
2 śruby
Prędkość:
• na powierzchni
• w zanurzeniu


11,5 węzła
6,6 węzła

Zasięg:
• na powierzchni

9 850 Mm przy prędkości 7 węzłów

• w zanurzeniu

40 Mm przy prędkości 4,5 węzła

Okręty podwodne typu UC IIIniemieckie podwodne stawiacze min z końca I wojny światowej. W latach 1917-1918 w stoczniach Blohm & Voss w Hamburgu, Kaiserliche Werft w Gdańsku i AG Weser w Bremie rozpoczęto budowę kilkudziesięciu okrętów tego typu, z których ukończono 25 jednostek. 16 z nich zdążyło wejść do służby w Kaiserliche Marine przed podpisaniem rozejmu w Compiègne, jednak nie odniosły żadnych sukcesów. Po wojnie dwa okręty – SM UC-90 i SM UC-99 – trafiły pod banderę Japońskiej Cesarskiej Marynarki Wojennej, zaś pozostałe zostały przyznane Wielkiej Brytanii, Francji, Włochom i Stanom Zjednoczonym. Nieukończone jednostki zostały zezłomowane na pochylniach.

Projekt i budowa

Podwodne stawiacze min typu UC III były nieco ulepszoną wersją jednostek typu UC II, zaprojektowaną w celu uzupełnienia wojennych strat tych ostatnich i likwidacji wad zauważonych podczas eksploatacji (numer projektu 41a, nadany przez Inspektorat U-Bootów)[1][2]. Nieznacznie zwiększono wymiary, wyporność i moc układu napędowego, zwiększono liczbę członków załogi, zainstalowano działo pokładowe o większym kalibrze (105 mm), zwiększono dopuszczalną głębokość zanurzenia do 75 metrów, skrócono czas alarmowego zanurzenia do 15 sekund, zmniejszono natomiast ilość przewożonych min do 14 sztuk[2][3].

W czerwcu 1917 roku marynarka zamówiła I serię okrętów typu UC III w liczbie 39 jednostek, w ramach wojennego programu rozbudowy floty (UC-80UC-118)[4][5]. Kolejna seria 36 okrętów (UC-119UC-152) została zamówiona 17 grudnia 1917 roku[2][6]. Ostatnie, całkowicie niezrealizowane zamówienie na jednostki typu UC III złożono w czerwcu 1918 roku, a opiewało ono na 40 kolejnych okrętów (UC-153UC-192)[2][6]. Łącznie zamówiono 114 jednostek tego typu, jednak do zakończenia działań wojennych rozpoczęto budowę jedynie 59 okrętów[6][7][a].

Okręty zamówiono w trzech stoczniach: Blohm & Voss w Hamburgu, Kaiserliche Werft w Gdańsku i AG Weser w Bremie, lecz ukończone 25 jednostek pochodziło wyłącznie ze stoczni Blohm & Voss[6][9].

OkrętStoczniaPołożenie stępkiWodowanieWejście do służby
UC-80UC-86Kaiserliche Werft1917--
UC-87UC-89AG Weser1918
UC-90Blohm & Voss19 stycznia 191815 lipca 1918
UC-9131 lipca 1918
UC-9214 sierpnia 1918
UC-9319 lutego 191822 sierpnia 1918
UC-9431 sierpnia 1918
UC-9516 września 1918
UC-9617 marca 191825 września 1918
UC-973 września 1918
UC-9810 września 1918
UC-9920 września 1918
UC-10014 kwietnia 191830 września 1918
UC-1018 października 1918
UC-10214 października 1918
UC-10321 października 1918
UC-10425 maja 191818 października 1918
UC-10528 października 1918
UC-106- (ukończony → UK)
UC-1072 czerwca 1918- (ukończony → Francja)
UC-108UC-109- (ukończony → UK)
UC-1106 lipca 1918
UC-111
UC-112
UC-113
UC-11411 sierpnia 1918
UC-115UC-118-
UC-119UC-12119181918
UC-122UC-1241 października 1918
UC-125UC-1288 grudnia 1918
UC-129UC-138-
UC-139UC-192-

Dane taktyczno-techniczne

Jednostki typu UC III były średniej wielkości dwukadłubowymi przybrzeżnymi okrętami podwodnymi. Długość całkowita wynosiła od 56,1 do 57,1 metra, szerokość 5,54 metra i zanurzenie 3,66-3,77 metra[6][10]. Wykonany ze stali kadłub sztywny miał 42,2 metra długości i 3,65 metra szerokości[11]. Wysokość (od stępki do szczytu kiosku) wynosiła 7,98 metra[11]. Wyporność w położeniu nawodnym wynosiła od 474 do 511 ton, a w zanurzeniu 560-582 tony[3][6]. Okręty napędzane były na powierzchni przez dwa 6-cylindrowe, czterosuwowe silniki Diesla Benz, MAN lub Körting o łącznej mocy 580-600 KM, zaś pod wodą poruszały się dzięki dwóm silnikom elektrycznym SSW o łącznej mocy 770 KM[6][10]. Dwa wały napędowe poruszające dwoma śrubami zapewniały prędkość 11,5 węzła na powierzchni i 6,6 węzła w zanurzeniu[10][12]. Zasięg wynosił 9 850 Mm przy prędkości 7 węzłów w położeniu nawodnym oraz 40 Mm przy prędkości 4,5 węzła pod wodą[3][10][b]. Zbiorniki mieściły 64-67 ton paliwa[6]. Dopuszczalna głębokość zanurzenia wynosiła 75 metrów[3][10], zaś czas zanurzenia 15 sekund[2][13].

Głównym uzbrojeniem okrętów było 14 min kotwicznych typu UC/200 w sześciu skośnych szybach minowych o średnicy 100 cm, usytuowanych w podwyższonej części dziobowej[3][10]. Uzbrojenie uzupełniały dwie zewnętrzne wyrzutnie torped kalibru 500 mm (strzelające w kierunku dziobu, umiejscowione na pokładzie na śródokręciu po obu stronach kiosku), jedna wewnętrzna wyrzutnia torped kal. 500 mm na rufie (z łącznym zapasem 7 torped) oraz umieszczone przed kioskiem działo pokładowe kal. 105 mm Utof L/45 C16, z zapasem amunicji wynoszącym 150 naboi[2][6][c].

Załoga pojedynczego okrętu składała się z 3 oficerów oraz 29 podoficerów i marynarzy[2][14].

Służba

UC-90 i UC-99 na Malcie u burty japońskiego krążownika „Nisshin

Do momentu zakończenia działań wojennych do służby w Cesarskiej Marynarce Wojennej przyjęto 16 jednostek typu UC III, od UC-90 do UC-105[11]. Żaden z okrętów nie uczestniczył w misji bojowej i nie odniósł sukcesów[6]. Po wojnie dwa okręty przekazano Japonii, gdzie w latach 1918-1921 służyły w Japońskiej Cesarskiej Marynarki Wojennej pod oznaczeniami O-4 (SM UC-90) i O-5 (SM UC-99)[15][16]. Pozostałe jednostki zostały przyznane Wielkiej Brytanii (UC-91[d], UC-92, UC-95, UC-96, UC-101, UC-102 i UC-105), Francji (UC-100, UC-103 i UC-104), Włochom (UC-93, UC-94 i UC-98) oraz Stanom Zjednoczonym (UC-97[e])[6]. Dziewięć jednostek (od UC-106 do UC-114) zostało ukończonych na poczet reparacji wojennych i dostarczonych bez siłowni i uzbrojenia do Wielkiej Brytanii i Francji, gdzie zostały zezłomowane[6]. Pozostałe nieukończone jednostki zezłomowano na pochylniach[6].

Uwagi

  1. Fontenoy 2007 ↓, s. 117 podaje, że łącznie zamówiono 88 jednostek typu UC III, jednak z wyliczenia przedstawionych przez niego numerów okrętów wynika jeszcze inna liczba – 103 jednostek[8].
  2. Gibson i Prendergast 2014 ↓, s. 313 podają, że zasięg na powierzchni wynosił 8200 mil morskich przy prędkości 7 węzłów.
  3. Część okrętów typu UC III wyposażono w starsze działo pokładowe kal. 88 mm TK L/30 C08, z zapasem 230 naboi[2][6].
  4. UC-91 zatonął na Morzu Północnym podczas rejsu do Wielkiej Brytanii 10 lutego 1919 roku[6].
  5. UC-97 7 czerwca 1921 roku został zatopiony jako okręt-cel przez USS „Wilmette” na Jeziorze Michigan[10].

Przypisy

Bibliografia

  • Paul E. Fontenoy: Submarines: An Illustrated History of Their Impact (Weapons and Warfare). Santa Barbara, California: ABC-CLIO, 2007. ISBN 1-85367-623-3. (ang.).
  • Robert Gardiner, Randal Gray: Conway’s All the World’s Fighting Ships 1906–1921. London: Conway Maritime Press, 1985. ISBN 0-85177-245-5. (ang.).
  • R.H. Gibson, Maurice Prendergast: Niemiecka wojna podwodna 1914-1918. Oświęcim: Napoleon V, 2014. ISBN 978-83-7889-074-4.
  • Ivan Gogin: "UCIII" ex-German submarines (O4) (1918 / 1918). Navypedia. [dostęp 2019-01-14]. (ang.).
  • Ivan Gogin: UC III type coastal submarine minelayers (1916-1917). Navypedia. [dostęp 2019-01-14]. (ang.).
  • Jan Gozdawa-Gołębiowski, Tadeusz Wywerka Prekurat: Pierwsza wojna światowa na morzu. Warszawa: Lampart, 1994. ISBN 83-902554-2-1.
  • Guðmundur Helgason: UC III. uboat.net. [dostęp 2019-01-14]. (ang.).
  • Eberhard Möller, Werner Brack: The Encyclopedia of U-Boats: From 1904 to the Present. London: Greenhill Books, 2004. ISBN 1-85367-623-3. (ang.).
  • Andrzej Perepeczko: U-booty I wojny światowej. Warszawa: Lampart, 2000. ISBN 83-86776-51-X.
  • Eberhard Rössler: The U-Boat: The Evolution And Technical History Of German Submarines. Annapolis: Naval Institute Press, 1989. ISBN 0-87021-966-9. (ang.).
  • Igor Witkowski: U-booty. Historia niemieckich okrętów podwodnych. Warszawa: WIS-2, 2009. ISBN 978-83-88259-45-6.

Media użyte na tej stronie

Flag of the German Empire.svg
Bundesflagge und Handelsflagge des Norddeutschen Bundes (1866-1871) und Reichsflagge des Deutschen Reiches (1871-1918)
Flag of Germany (1867–1918).svg
Bundesflagge und Handelsflagge des Norddeutschen Bundes (1866-1871) und Reichsflagge des Deutschen Reiches (1871-1918)
War Ensign of Germany (1903–1919).svg
War Ensign of the en:German Empire from 1903-1919 (correction of date shown on image which shows 1918). Based on image of coat of arms at [1]. Currently unable to add further details for crown or further details to sceptor due to lack of high-quality images of the coat of arms.
SM UC 93 Italy.jpg
SM UC 93 in La Spezia
IJN Nisshin at Malta with U-boat.jpg
IJN Nissin at Malta with captured German UC-90 U-boat