Okskarbazepina

Okskarbazepina
Nazewnictwo
	Nomenklatura systematyczna (IUPAC)
	10-okso-10,11-dihydro-5H-dibenzo[b,f]azepino-5-karboksyamid
	Inne nazwy i oznaczenia
	OXC
	Ogólne informacje
Wzór sumaryczny	C15H12N2O2
Masa molowa	252,27 g/mol
	Identyfikacja
Numer CAS	28721-07-5
PubChem	34312
DrugBank	DB00776
SMILES
	NC(=O)N1C2=CC=CC=C2CC(=O)C2=CC=CC=C12
InChI
	InChI=1S/C15H12N2O2/c16-15(19)17-12-7-3-1-5-10(12)9-14(18)11-6-2-4-8-13(11)17/h1-8H,9H2,(H2,16,19)
	InChIKey
	CTRLABGOLIVAIY-UHFFFAOYSA-N
Właściwości
Temperatura topnienia	215,5 °C
logP	1,5
Kwasowość (pKa)	13,73
Niebezpieczeństwa
	Globalnie zharmonizowany system; klasyfikacji i oznakowania chemikaliów
	Na podstawie podanego źródła
Uwaga
Zwroty H	H302
Zwroty P	P264, P270, P301+P312, P501
Numer RTECS	HN8445000
	Podobne związki
Podobne związki	karbamazepina
	Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą; stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)
	Klasyfikacja medyczna
ATC	N03AF02
Stosowanie w ciąży	kategoria C
Farmakokinetyka
Biodostępność	>95%
Okres półtrwania	około 2 h, MHD 9 h
Wiązanie z białkami; osocza i tkanek	40% (MHD)
Metabolizm	Wątroba; aktywny metabolit: 10-monohydroksykarbazepina (MHD)
Wydalanie	z moczem
Uwagi terapeutyczne
Drogi podawania	doustnie

Okskarbazepina, OXC – organiczny związek chemiczny stosowany jako lek przeciwdrgawkowy i normotymiczny, zaliczany jest do proleków. W 1969 roku został opatentowany przez J.R. Geigy Ltd. W 1999 roku dopuszczony do sprzedaży na terenie całej Unii Europejskiej, w USA od 2000 roku.

Stosowany doustnie u dorosłych i dzieci od 6 roku życia. Dostępny na receptę w formie tabletek lub zawiesiny.

Mechanizm działania

Okskarbazepina jest metabolizowana do aktywnej farmakologicznie 10-monohydroksykarbazepiny (MHD)^[a]^[4]^[5]. OXC i MHD wzajemnie potęgują swe farmakologiczne właściwości. Ich dokładny mechanizm działania nie jest do końca znany, jednak elektrofizjologiczne badania przeprowadzone in vitro wykazują ich wpływ na modyfikacje czynności kanałów sodowych poprzez blokadę ich elektrycznej wrażliwości, co stabilizuje nadmiernie pobudzone błony włókien nerwowych, hamuje powtarzalne wyładowania neuronalne oraz zmniejsza propagację impulsów synaptycznych, przywracając prawidłową czynność elektryczną mózgu. Zwiększone przewodnictwo potasu oraz modulacja pobudzenia kanałów wapniowych dodatkowo przyczyniają się do działania przeciwdrgawkowego. Modyfikacja czynności kanałów jonowych ma prawdopodobnie wpływ na zmniejszenie poziomu wydzielanych katecholamin w manii. Nie obserwowano istotnego wpływu OXC/MHD na poziom uwalnianych neuroprzekaźników.

Farmakokinetyka

Okskarbazepina po podaniu doustnym jest całkowicie wchłaniana i metabolizowana do swej aktywnej formy, czyli 10-monohydroksykarbazepiny (MHD). Okres półtrwania okskarbazepiny wynosi około 2 godziny, natomiast okres półtrwania MHD to około 9 godzin. Wynika z tego iż za działanie terapeutyczne odpowiedzialna jest MHD. Stężenie terapeutyczne MHD w organizmie jest osiągane po około 2–3 dniach, przy stosowaniu dawki okskarbazepiny 2 razy dziennie. Po zastosowaniu okskarbazepiny w formie tabletek biodostępność leku jest taka sama jak w przypadku zastosowania go w formie zawiesiny. Spożywane pokarmy nie mają wpływu na wchłanianie okskarbazepiny z przewodu pokarmowego.

Metabolizm

Po podaniu okskarbazepina jest szybko metabolizowana w wątrobie do aktywnego MHD poprzez enzym cytochromu P450-CYP2C19. MHD metabolizowany jest następnie w połączeniu z kwasem glukuronowym. Eliminacja odbywa się głównie przez nerki w około 95%, przede wszystkim w postaci metabolitów wolnych i skoniugowanych, 1% w postaci nie zmienionej. Z kałem wydalanych jest około 4%.

Interakcje

Wysokie dawki okskarbazepiny zwiększają stężenie fenobarbitalu i fenytoiny we krwi. Jednoczesne stosowanie okskarbazepiny i doustnej antykoncepcji może spowodować spadek stężenia etynyloestradiolu i lewonorgestrelu, obniżając tym samym ich skuteczność.

Badania przeprowadzone na zwierzętach pokazują iż okskarabamazepina może nasilać działanie przeciwbólowe morfiny, dłuższe stosowanie prowadzi do wzrostu jej tolerancji^[6], metamizolu^[6] i paracetamolu^[7]

Działania niepożądane

Najczęściej występujące działania niepożądane to senność i uczucie zmęczenia, podwójne widzenie, ataksja, bóle i zawroty głowy, nudności, wymioty. U 2,7% pacjentów obserwowano hiponatręmię, przebiegającą zwykle bezobjawowo^[8]. Inne możliwe działania niepożądane to bóle brzucha, zaparcia, suchość w jamie ustnej, reakcje fototoksyczne, zwiększenie impulsywności, stany splątania, wysypka. Niezmiernie rzadko donoszono o występowaniu ciężkich reakcji skórnych (w tym zespół Stevensa-Johnsona, zespół Lyella). Okskarbazepina, w przeciwieństwie do wielu innych leków przeciwpadaczkowych, nie wpływa na przyspieszenie metabolizmu kości^[9].

Ostrzeżenia specjalne

Przyjmowanie leków przeciwdrgawkowych, w tym również okskarbazepiny, może nieść ze sobą ryzyko pojawienia się myśli i zachowań samobójczych^[10]^[11] dlatego w razie pojawienia się symptomów, takich jak pogłębiająca się depresja lub nietypowe zmiany w zachowaniu, należy natychmiast poinformować lekarza prowadzącego.

Wskazania

leczenie napadów padaczkowych o różnej etiologii: napady częściowe, wtórne napady uogólnione, napady mioniczno-kloniczne, padaczka lekooporna^[12], obserwowano dobre efekty w zapobieganiu napadom w tzw. padaczce poudarowej^[13]
choroba afektywna dwubiegunowa^[14] – jako stabilizator nastroju w leczeniu typu I i II (również w połączeniu z solami litu)^[15], obserwowano dobrą odpowiedź terapeutyczną w leczeniu epizodów rapid cycling^[16]
zaburzenie osobowości typu Borderline^[17]^[18] w towarzyszących zaburzeniach nastroju, impulsywności, wybuchach gniewu.
leczenie zaburzeń schizoafektywnych^[19]
neuralgia nerwu trójdzielnego^[20]
pomocniczo w zaburzeniach dysforycznych, stanach podniecenia i niepokoju

Przeprowadzone badania z randomizacją sugerują możliwość zastosowania okskarbazepiny w leczeniu innych zaburzeniach.

Preparaty dostępne w Polsce

Trileptal, Apydan, Karbagen, Oxepilax

Uwagi

↑ Według niektórych źródeł aktywnym metabolitem jest esliskarbazepinam, por. C.C. Dulsat C.C. i inni, Eslicarbazepine acetate, „Drugs of the Future”, 34 (3), 2009, s. 189, DOI: 10.1358/dof.2009.034.03.1352675 (ang.).

Przypisy

↑ ^a ^b Oxcarbazepine, [w:] DrugBank [online], University of Alberta, DB00776 [dostęp 2022-07-30] (ang.).
↑ Oxcarbazepine, [w:] ChemIDplus [online], United States National Library of Medicine [dostęp 2022-07-30] (ang.).
↑ Oxcarbazepine, karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich, Merck KGaA, 1 kwietnia 2022, numer katalogowy: O3764 [dostęp 2022-07-30] . (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)
↑ J.A.J.A. French J.A.J.A. i inni, Efficacy and tolerability of the new antiepileptic drugs I: Treatment of new onset epilepsy. Report of the Therapeutics and Technology Assessment Subcommittee and Quality Standards Subcommittee of the American Academy of Neurology and the American Epilepsy Society, „Neurology”, 62 (8), 2004, s. 1252–1260, DOI: 10.1212/01.WNL.0000123693.82339.FC, PMID: 15111659 (ang.).
↑ J.A.J.A. French J.A.J.A. i inni, Efficacy and tolerability of the new antiepileptic drugs II: Treatment of refractory epilepsy. Report of the Therapeutics and Technology Assessment Subcommittee and Quality Standards Subcommittee of the American Academy of Neurology and the American Epilepsy Society, „Neurology”, 62 (8), 2004, s. 1261–1273, DOI: 10.1212/01.WNL.0000123695.22623.32, PMID: 15111660 (ang.).
↑ ^a ^b WandaW. Pakulska WandaW., ElżbietaE. Czarnecka ElżbietaE., Influence of oxcarbazepine on the antinociceptive action of morfine and metamizole in mice, „Acta Pol Pharm”, 66 (6), 2009, s. 715–722, PMID: 20050537 (ang.).
↑ Maja A.M.A. Tomić Maja A.M.A. i inni, Synergistic Interactions Between Paracetamol and Oxcarbazepine in Somatic and Visceral Pain Modelsin Rodents, „Anesteshia and analgesia”, DOI: 10.1213/ANE.0b013e3181cbd8da, PMID: 20142344 (ang.).
↑ Rajesh C.R.C. Sachdeo Rajesh C.R.C. i inni, Effects of oxcarbazepine on sodium concentration and water handling, „Ann Neurol”, 51 (5), 2002, s. 613–620, DOI: 10.1002/ana.10190, PMID: 12112108 (ang.).
↑ Y.Y. Çetinkaya Y.Y. i inni, The Effect of Oxcarbazepine on Bone Metabolism, „Acta Neurol Scand”, 120 (3), 2009, s. 170–175, DOI: 10.1111/j.1600-0404.2008.01148.x, PMID: 19719808 (ang.).
↑ Warnings and precautions, [w:] Oxcarbazepine, Jubilant Cadista Pharmaceuticals, 2011 [dostęp 2014-04-08] (ang.).
↑ Information for Healthcare Professionals: Suicidal Behavior and Ideation and Antiepileptic Drugs, U.S. Food and Drug Administration, 16 grudnia 2008 [dostęp 2010-04-14] [zarchiwizowane z adresu 2010-04-12] (ang.).
↑ HumbertoH. Saconato HumbertoH. i inni, Oxcarbazepine for refractory epilepsy: Systematic review of the literature, „São Paulo Medical Journal”, 127 (3), 2009, s. 150–159, DOI: 10.1590/S1516-31802009000300008, PMID: 19820875 (ang.).
↑ JosephJ. Kwan JosephJ., EmmaE. Wood EmmaE., Antiepileptic drugs for the primary and secondary prevention of seizures after stroke, „Cochrane Database of Systematic Reviews”, 1, 2010, DOI: 10.1002/14651858.CD005398.pub2, PMID: 20091574 (ang.).
↑ Robert M.A.R.M.A. Hirschfeld Robert M.A.R.M.A., SiegfriedS. Kasper SiegfriedS., A review of the evidence for carbamazepine and oxcarbazepine in the treatment of bipolar disorder, „The International Journal of Neuropsychopharmacology”, 7 (4), 2004, s. 507–522, DOI: 10.1017/S1461145704004651, PMID: 15458610 (ang.).
↑ M.F.M.F. Juruena M.F.M.F. i inni, Bipolar I and II disorder residual symptoms: Oxcarbazepine and carbamazepine as add-on treatment to lithium in a double-blind, randomized trial, „Prog Neuropsychopharmacol Biol Psychiatry”, 33 (1), 2009, s. 94–99, DOI: 10.1016/j.pnpbp.2008.10.012, PMID: 19007842 (ang.).
↑ HeinzH. Grunze HeinzH., JörgJ. Walden JörgJ., Relevance of new and newly rediscovered anticonvulsants for atypical forms of bipolar disorder, „Journal of affective disorders”, 72, 2002, s. 15–21, DOI: 10.1016/S0165-0327(02)00339-7, PMID: 12589899 (ang.).
↑ SilvioS. Bellino SilvioS., ErikaE. Paradiso ErikaE., FilippoF. Bogetto FilippoF., Oxcarbazepine in the Treatment of Borderline Personality Disorder: A Pilot Study, „The Journal of Clinical Psychiatry”, 66 (9), 2005, s. 1111–1115, DOI: 10.4088/jcp.v66n0904, PMID: 16187767 (ang.).
↑ SilvioS. Bellino SilvioS., ErikaE. Paradiso ErikaE., FilippoF. Bogetto FilippoF., Efficacy and Tolerability of Pharmacotherapies for Borderline Personality Disorder, „CNS Drugs”, 22 (8), 2008, s. 671–692, DOI: 10.2165/00023210-200822080-00005, PMID: 18601305 (ang.).
↑ D.E.D.E. Dietrich D.E.D.E., S.S. Kropp S.S., H.M.H.M. Emrich H.M.H.M., Oxcarbazepin in der Behandlung affektiver und schizoaffektiver Erkrankungen, „Fortschritte der Neurologie-Psychiatrie”, 71 (5), 2003, s. 255–264, DOI: 10.1055/s-2003-39065, PMID: 12740757 (niem.).
↑ Joanna M.J.M. Zakrzewska Joanna M.J.M., Philip N.P.N. Patsalos Philip N.P.N., Long-term cohort study comparing medical (oxcarbazepine) and surgical management of intractable trigeminal neuralgia, „Pain”, 95 (3), 2002, s. 259–266, DOI: 10.1016/S0304-3959(01)00406-7, PMID: 11839425 (ang.).

Bibliografia

Farmakologia. Podstawy farmakoterapii. Podręcznik dla studentów medycyny, WojciechW. Kostowski (red.), PiotrP. Kubikowski (red.), wyd. 2, Warszawa: Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, 1985, OCLC 1150710656 .^{[potrzebny numer strony]}
Stephen M.S.M. Stahl Stephen M.S.M., Podstawy psychofarmakologii. Leki przyciwpsychotyczne i normotymiczne, Gdańsk: Via Medica, 2007, ISBN 978-83-60945-42-1 .^{[potrzebny numer strony]}

Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.

[Dulsat-4] Według niektórych źródeł aktywnym metabolitem jest esliskarbazepinam, por. C.C. Dulsat C.C. i inni, Eslicarbazepine acetate, „Drugs of the Future”, 34 (3), 2009, s. 189, DOI: 10.1358/dof.2009.034.03.1352675 (ang.).

[DB-1] Oxcarbazepine, [w:] DrugBank [online], University of Alberta, DB00776 [dostęp 2022-07-30] (ang.).

[CID-2] Oxcarbazepine, [w:] ChemIDplus [online], United States National Library of Medicine [dostęp 2022-07-30] (ang.).

[SA-3] Oxcarbazepine, karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich, Merck KGaA, 1 kwietnia 2022, numer katalogowy: O3764 [dostęp 2022-07-30] . (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)

[French-I-5] J.A.J.A. French J.A.J.A. i inni, Efficacy and tolerability of the new antiepileptic drugs I: Treatment of new onset epilepsy. Report of the Therapeutics and Technology Assessment Subcommittee and Quality Standards Subcommittee of the American Academy of Neurology and the American Epilepsy Society, „Neurology”, 62 (8), 2004, s. 1252–1260, DOI: 10.1212/01.WNL.0000123693.82339.FC, PMID: 15111659 (ang.).

[French-II-6] J.A.J.A. French J.A.J.A. i inni, Efficacy and tolerability of the new antiepileptic drugs II: Treatment of refractory epilepsy. Report of the Therapeutics and Technology Assessment Subcommittee and Quality Standards Subcommittee of the American Academy of Neurology and the American Epilepsy Society, „Neurology”, 62 (8), 2004, s. 1261–1273, DOI: 10.1212/01.WNL.0000123695.22623.32, PMID: 15111660 (ang.).

[acta-7] WandaW. Pakulska WandaW., ElżbietaE. Czarnecka ElżbietaE., Influence of oxcarbazepine on the antinociceptive action of morfine and metamizole in mice, „Acta Pol Pharm”, 66 (6), 2009, s. 715–722, PMID: 20050537 (ang.).

[8] Maja A.M.A. Tomić Maja A.M.A. i inni, Synergistic Interactions Between Paracetamol and Oxcarbazepine in Somatic and Visceral Pain Modelsin Rodents, „Anesteshia and analgesia”, DOI: 10.1213/ANE.0b013e3181cbd8da, PMID: 20142344 (ang.).

[Sachdeo-2002-9] Rajesh C.R.C. Sachdeo Rajesh C.R.C. i inni, Effects of oxcarbazepine on sodium concentration and water handling, „Ann Neurol”, 51 (5), 2002, s. 613–620, DOI: 10.1002/ana.10190, PMID: 12112108 (ang.).

[Cetinkaya-2009-10] Y.Y. Çetinkaya Y.Y. i inni, The Effect of Oxcarbazepine on Bone Metabolism, „Acta Neurol Scand”, 120 (3), 2009, s. 170–175, DOI: 10.1111/j.1600-0404.2008.01148.x, PMID: 19719808 (ang.).

[dailymed.nlm.nih.gov-11] Warnings and precautions, [w:] Oxcarbazepine, Jubilant Cadista Pharmaceuticals, 2011 [dostęp 2014-04-08] (ang.).

[12] Information for Healthcare Professionals: Suicidal Behavior and Ideation and Antiepileptic Drugs, U.S. Food and Drug Administration, 16 grudnia 2008 [dostęp 2010-04-14] [zarchiwizowane z adresu 2010-04-12] (ang.).

[13] HumbertoH. Saconato HumbertoH. i inni, Oxcarbazepine for refractory epilepsy: Systematic review of the literature, „São Paulo Medical Journal”, 127 (3), 2009, s. 150–159, DOI: 10.1590/S1516-31802009000300008, PMID: 19820875 (ang.).

[14] JosephJ. Kwan JosephJ., EmmaE. Wood EmmaE., Antiepileptic drugs for the primary and secondary prevention of seizures after stroke, „Cochrane Database of Systematic Reviews”, 1, 2010, DOI: 10.1002/14651858.CD005398.pub2, PMID: 20091574 (ang.).

[15] Robert M.A.R.M.A. Hirschfeld Robert M.A.R.M.A., SiegfriedS. Kasper SiegfriedS., A review of the evidence for carbamazepine and oxcarbazepine in the treatment of bipolar disorder, „The International Journal of Neuropsychopharmacology”, 7 (4), 2004, s. 507–522, DOI: 10.1017/S1461145704004651, PMID: 15458610 (ang.).

[Juruena-2009-16] M.F.M.F. Juruena M.F.M.F. i inni, Bipolar I and II disorder residual symptoms: Oxcarbazepine and carbamazepine as add-on treatment to lithium in a double-blind, randomized trial, „Prog Neuropsychopharmacol Biol Psychiatry”, 33 (1), 2009, s. 94–99, DOI: 10.1016/j.pnpbp.2008.10.012, PMID: 19007842 (ang.).

[17] HeinzH. Grunze HeinzH., JörgJ. Walden JörgJ., Relevance of new and newly rediscovered anticonvulsants for atypical forms of bipolar disorder, „Journal of affective disorders”, 72, 2002, s. 15–21, DOI: 10.1016/S0165-0327(02)00339-7, PMID: 12589899 (ang.).

[18] SilvioS. Bellino SilvioS., ErikaE. Paradiso ErikaE., FilippoF. Bogetto FilippoF., Oxcarbazepine in the Treatment of Borderline Personality Disorder: A Pilot Study, „The Journal of Clinical Psychiatry”, 66 (9), 2005, s. 1111–1115, DOI: 10.4088/jcp.v66n0904, PMID: 16187767 (ang.).

[19] SilvioS. Bellino SilvioS., ErikaE. Paradiso ErikaE., FilippoF. Bogetto FilippoF., Efficacy and Tolerability of Pharmacotherapies for Borderline Personality Disorder, „CNS Drugs”, 22 (8), 2008, s. 671–692, DOI: 10.2165/00023210-200822080-00005, PMID: 18601305 (ang.).

[20] D.E.D.E. Dietrich D.E.D.E., S.S. Kropp S.S., H.M.H.M. Emrich H.M.H.M., Oxcarbazepin in der Behandlung affektiver und schizoaffektiver Erkrankungen, „Fortschritte der Neurologie-Psychiatrie”, 71 (5), 2003, s. 255–264, DOI: 10.1055/s-2003-39065, PMID: 12740757 (niem.).

[Zakrzewska-2002-21] Joanna M.J.M. Zakrzewska Joanna M.J.M., Philip N.P.N. Patsalos Philip N.P.N., Long-term cohort study comparing medical (oxcarbazepine) and surgical management of intractable trigeminal neuralgia, „Pain”, 95 (3), 2002, s. 259–266, DOI: 10.1016/S0304-3959(01)00406-7, PMID: 11839425 (ang.).

[2]

[1]

[3]

[a]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne