Okulary korekcyjne

Okulary korekcyjne
Hugues de Saint-Cher w okularach (portret z 1352)
Okulary w specjalnym futerale (etui)

Okulary korekcyjne – przyrząd optyczny znoszący lub zmniejszający skutki wrodzonej lub nabytej wady wzroku, takiej jak nadwzroczność, krótkowzroczność, astygmatyzm (niezborność), czy starczowzroczność.

Historia

Nie wiadomo, kto i kiedy wynalazł okulary. Jedna z legend mówi, że wynalazcą jest angielski filozof Roger Bacon. O tym, że przez szkło widzi się lepiej, wiedziano już w starożytności. Liczne przekazy mówią, że rzymski cesarz Neron oglądał walki gladiatorów przez specjalnie wyszlifowany szmaragd[1].

Pierwsze przyrządy, które można by nazwać okularami pojawiły się już w X wieku u Arabów. W tym samym czasie Chińczycy poprawiali ostrość wzroku patrząc przez kryształy.

W Europie zaś okulary korekcyjne pojawiły się w XIV wieku[a]. Były jednak bardzo niedokładne, aż do XVI wieku, kiedy Jan Kepler dokonał przełomowych odkryć w dziedzinie optyki. Natychmiast stały się symbolem mądrości i bogactwa ze względu na wygórowaną cenę. Początkowo składały się one z jednej soczewki. Beniamin Franklin skonstruował okulary dwuogniskowe.

W 1752 roku James Escott opatentował okulary przeciwsłoneczne. Pomysł ten nie był jednak nowy. Inuici od starożytności używali wydrążonych kości i drewna do ochrony przed ślepotą śnieżną[2]. Oprawki zmieniały się wraz z panującą modą (np. binokle). Rozpowszechniły się wraz z modą lat 20. XX wieku. Przełomem konstrukcyjnym w produkcji okularów było wprowadzenie do użycia plastikowych soczewek. Stały się wówczas tańsze, bardziej trwałe, powszechnie dostępne. Kolejny przełom stanowiło wynalezienie w 1959 roku przez firmę Essilor – pierwszej soczewki progresywnej. Jest to soczewka, która dzięki swej konstrukcji pozwala na komfortowe patrzenie na różne odległości poprzez tzw. płynną zmianę mocy soczewki od mocy korekcji do dali poprzez moce do odległości pośrednich aż po korekcję do czytania. Z upływem czasu konstrukcje soczewek progresywnych zmieniały się i wykorzystując najnowsze osiągnięcia technologiczne zapewniały użytkownikom coraz większy komfort.

Okulary obecnie

Największymi producentami i eksporterami okularów są Włochy, drugie miejsce zajmuje Hongkong. Obecnie okulary bywają często zastępowane soczewkami kontaktowymi (szacunki pochodzące z 2016 roku mówią, że nosi je ok. 150 milionów ludzi).

Obecnie na rynku działa wiele firm zajmujących się produkcją zarówno szkieł, jak i oprawek okularowych. Ich ceny wahają się od kilku złotych – od prostych – szerokodostępnych (w zasadzie w każdym większym sklepie czy dużych placach targowych) do niekiedy tysięcy złotych. Ich projektowaniem zajmują się także profesjonalni projektanci mody. W Polsce największe zakłady optyczne produkujące szkła okularowe znajdują się w Warszawie – firma Essilor, w Gdyni oraz Jeleniej Górze, na świecie do najbardziej znanych producentów należy Essilor, Carl Zeiss, Hoya, Rodenstock czy BOD.

Zobacz też

  • okulary dwuogniskowe
  • okulary progresywne

Uwagi

  1. Pierwszą wzmianką jest kazanie, jakie 23 lutego 1306 wygłosił Jordan z Pizy:
    Nie ma jeszcze dwudziestu lat, jak została wynaleziona sztuka sporządzania okularów, zapewniających dobre widzenie, jedna z najbardziej pożytecznych i niezbędnych, jakie w ogóle istnieją na świecie. Tak niedawno stworzona została nowa umiejętność, nieistniejąca nigdy przedtem. Widziałem człowieka, który ją wynalazł i stworzył, i rozmawiałem z nim. (Vincent Ilardi, Renaissance Vision from Spectacles to Telescopes s. 5).
    Wynalazca pozostaje bezimienny.

Przypisy

  1. Pliniusz Starszy: Naturalis historia (ang.). [dostęp 2008-04-27].
  2. The world's oldest sunglasses

Media użyte na tej stronie

Hugh specs.jpg
Detail of portrait of Hugh de Provence, 1352.
Futeral.okulary.JPG
okulary w futerale
Okulary.JPG
Autor: Staszewski, Licencja: CC BY-SA 3.0
Okulary