Okupacja Iraku

Okupacja Iraku
(Stabilizacja Iraku)
Ilustracja
(c) Photo: Harland Quarrington/MOD, OGL v1.0

Śmigłowiec Westland Lynx armii brytyjskiej podchodzi do lądowania na pustynnej drodze na południe od Basry, listopad 2003
Czas

kwiecień 2003 – 21 grudnia 2011

Miejsce

cały kraj

Terytorium

Irak

Przyczyna

zwycięstwo Koalicji w II wojnie w Zatoce Perskiej

Wynik

wycofanie wojsk Koalicji,
odbudowa struktur państwowych i wojskowych Iraku,
wybuch wojny domowej w Iraku

Strony konfliktu
 Irak
Wielonarodowe siły zbrojne w Iraku:

i 29 innych państw

Rebelianci szyiccy:
 Armia Mahdiego

Dżihadyści sunniccy:
 Al-Ka’ida


Nacjonaliści:
Partia Baas w Iraku

Dowódcy
Stany Zjednoczone George Casey Abu Musab az-Zarkawi
Abu Hamza al-Muhadżir
Izzat Ibrahim ad-Duri
brak współrzędnych

Okupacja Iraku (również stabilizacja Iraku) – okres w historii Iraku rozpoczęty inwazją wojsk Koalicji pod przewodnictwem USA w marcu 2003 roku, która doprowadziła do obalenia rządów Partii Baas kierowanej przez Saddama Husajna, a zakończony wycofaniem wojsk amerykańskich z Iraku w 2011 roku. Był to okres zintensyfikowanej przemocy i niestabilności politycznej z silnymi wpływami zagranicznymi.

Wojska okupacyjne pochodziły głównie ze Stanów Zjednoczonych, Wielkiej Brytanii i Polski, ale także 29 innych państw dostarczyło niewielką liczbę żołnierzy lub inny rodzaj pomocy. W tym okresie również dziesiątki tysięcy pracowników prywatnych firm wojskowych – w większości z zagranicy – było zatrudnionych przy ochronie infrastruktury i obsłudze personelu baz wojskowych[1].

Historia

W kwietniu 2003 roku, po obaleniu rządu Saddama Husajna, zdelegalizowaniu Partii Baas i ogłoszeniu reżimu okupacji wojskowej tymczasową władzę cywilną oddano w ręce tzw. cywilnych administratorów Iraku, którzy później weszli w skład Tymczasowej Irackiej Rady Zarządzającej[2]. W czerwcu 2004 roku powołano Iracki Rząd Tymczasowy[3]. Po wyborach parlamentarnych w styczniu 2005 roku ta administracja została zastąpiona przez utworzone w maju Tymczasowe Zgromadzenie Narodowe[4]. Rok później zaprzysiężono wyłoniony przez nie pierwszy rząd Al Malikiego[5]. Równolegle trwało oczyszczanie wszystkich stanowisk państwowych, samorządowych i wojskowych z byłych członków Partii Baas. 13 grudnia 2003 roku pojmano, 5 listopada 2006 skazano za zbrodnię przeciwko ludzkości, a 30 grudnia 2006 roku stracono Sadddama Husajna[6].

Polski pojazd patrolowy Skorpion-3 podczas patrolu CIMIC w Iraku, 2005

Irak podzielono na cztery strefy okupacyjne: dwie amerykańskie (północną i centralną) oraz dwie międzynarodowe (południowo-centralną pod polskim zarządem i południową pod brytyjskim zarządem). Wysiłki zmierzające do odbudowy Iraku po zniszczeniach dokonanych w czasie inwazji uległy spowolnieniu, gdy wojska Koalicji oraz sprzymierzone siły irackie zostały zaangażowane w walkę z powstaniem irackim, co doprowadziło do pogorszenia warunków życia ludności Iraku przez cały okres okupacji i stabilizacji. Największe natężenie walk przypadło na pierwszą połowę 2004 roku, kiedy szyicka Armia Mahdiego opanowała szereg miast w środkowym Iraku, jednak została wyparta przez kontrofensywę Koalicji[7]. Jako szczególnie intensywne i krwawe zostały zapamiętane dwie bitwy o Faludżę.

W 2006 roku powstanie przekształciło się w wojnę domową pomiędzy szyitami i sunnitami, która wygasła po rozwiązaniu Armii Mahdiego w 2008[8]. W tym samym roku Irakijczykom przekazano kontrolę nad największymi bazami wojsk okupacyjnych[9]. W następnych latach sytuacja zaczęła się stopniowo uspokajać, zmniejszyła się liczba zamieszek i zamachów terrorystycznych, a odbudowywane władze cywilne i nowa armia Iraku przejmowały pełną kontrolę nad krajem. W 2009 roku z Iraku wycofały się wojska brytyjskie i australijskie[10].

Proces wycofywania wojsk amerykańskich i polskich z Iraku zakończył się 21 grudnia 2011 roku[11]. Jednakże wskutek wybuchu wojny domowej w Syrii tego samego roku i rozpoczęcia ekspansji Państwa Islamskiego także na terytorium Iraku administracja prezydenta Baracka Obamy zdecydowała o powrocie ograniczonego kontyngentu wojsk amerykańskich do tego kraju już trzy lata później, w 2014 roku[12].

Zobacz też

Przypisy

  1. Krzysztof Makarewicz. Prywatne firmy wojskowe w działaniach stabilizacyjnych w Iraku. „Wiedza Obronna”. nr 4, s. 107–130, 2012. 
  2. Iraqi Governing Council. GlobalSecurity.org. [dostęp 2021-12-04]. (ang.).
  3. Pytania i odpowiedzi: przekazanie władzy w Iraku. BBC Polska. [dostęp 2021-12-04].
  4. Co dalej w Iraku?. Wirtualna Polska, 28.06.2004. [dostęp 2021-12-04].
  5. Irak: Nowy sojusz szyitów z Kurdami. Money.pl, 16.08.2007. [dostęp 2021-12-04].
  6. Anna Szczepańska: Saddam Husajn. Polowanie na dyktatora. Do Rzeczy, 19.10.2021.
  7. Koniec walk z Armią Mahdiego. Rzeczpospolita, 28.05.2004. [dostęp 2021-12-04].
  8. Mariusz Piskur: Irak/ Armia Mahdiego zawiesiła działalność. Portal Spraw Zagranicznych, 31.08.2007. [dostęp 2021-12-04].
  9. Jacek Matuszak: Polski Kontyngent Wojskowy w Iraku (2003-2008). Wojsko Polskie. [dostęp 2021-12-04].
  10. Brytyjskie i australijskie kontyngenty wycofane z Iraku. Rzeczpospolita, 31.07.2009. [dostęp 2021-12-04].
  11. Aleksandra Dzisiów-Szuszczykiewicz, Przemysław Pacuła. Konsekwencje i wnioski związane z zakończeniem obecności sił USA w Iraku. „Biuro Bezpieczeństwa Narodowego”, s. 1–5, 2012. 
  12. Amerykanie wracają do Iraku. Będą doradzać i szkolić. TVN24, 8.11.2014. [dostęp 2021-12-04].

Media użyte na tej stronie

Flag of the United States.svg
The flag of Navassa Island is simply the United States flag. It does not have a "local" flag or "unofficial" flag; it is an uninhabited island. The version with a profile view was based on Flags of the World and as a fictional design has no status warranting a place on any Wiki. It was made up by a random person with no connection to the island, it has never flown on the island, and it has never received any sort of recognition or validation by any authority. The person quoted on that page has no authority to bestow a flag, "unofficial" or otherwise, on the island.
Emblem of the Multi-National Force – Iraq.svg
The emblem of the Multi-National Force – Iraq.
Wojsko Polskie Irak DA-SD-05-12332.jpg
Soldiers from the Polish Civilian Military Cooperation (CIMIC) unit, in a Honker Type 4x4 assault vehicle, leave Camp Echo in route to Al Diwaniyah, Iraq, to assess CMIC projects.
Flag of al-Qaeda in Iraq.svg
This is "the flag of al-Qaeda in Iraq" (AQI). Please be sure to read the below description before considering including this image in any Wikipedia articles.

This image shows a design for the w:jihadist black flag based on flags used by w:Jama'at al-Tawhid wal-Jihad (JTJ) in Iraq during 2003-2004.

The design uses the basic jihadist black flag.with the shahada inscribed in white, and adds a white or yellow circle surrounded by additional text. These flags were seen in various beheading videos published by terrorists in 2004, e.g. here, where the circle is surrounded by the text Jama'at al-Tawhid wal-Jihad in yellow. See en:File:JackHensley.PNG.

No flag with the design shown here has been spotted. The flags attested in videos in 2004 have the text Jama'at al-Tawhid wal-Jihad surrounding the circle. The circle does not occur on its own. Also, this design including the circle is limited to the years 2003 and 2004. We have no evidence that it has been used either before or after that period, or outside of the Iraqi insurgence of that time.

The "disk" design apeears to have been peculiar to the JTJ in 2004. 2004 videos by Jamaat Ansar al-Sunna show the same black flag with white shahada plus their group name but without the disk.

The report is by one "Colonel Emerson Begolly" and reads as follows:

"It is the new al-Qaeda flag, black with the 'long version' of the Shahada in a yellowish colour and a yellowish circle in the center. I have seen the flag several times before before; I was in Iraq for the past 6 months. The flag is being debated as either Abu Mousab al-Zarqawi’s al-Qaeda (Ansar al-Zarqawi) flag or the al-Qaeda flag in Iraq. I never act[ua]lly saw one flying, etc. This flag was used in the back[g]round of several beheading videos. I was given, and still have, a captured flag like this one from another soldier who raided an abandoned al-Qaeda safe-house in Fullujah. The flag was not a machine-produced flag, but two pieces of black nylon with embroidered lettering and the circle in a light yellow. It was not made to fly, but rather to hang on a wall. I know another soldier who has a flag like that one, but only the lettering and circle is white, not yellow like the other one. The videos are not clear enough to tell whether the lettering and circle is white or yellow, but it probably differs depending on who made the particular flag."

Note that this report is simply what had been posted online back in 2004, there is no kind of verification attached to it. Also note that Emerson Begolly is the name of a "Nazi buff turned Jihadi" arrested in January 2011.[1][2][3] This Emerson Begolly was aged 21 in January 2011, and thus was about 14 in Sept 2004. He had been active in jihadi online fora under the name "Asadullah Shishani" since 2009. Before that, he was apparently into posing as a Nazi in earlier years.

The coincidence of the name "Emerson Begolly" and the interest in Islamist terrorism etc. is enough to arouse suspicion in the report cited above, unless it can be verified that there is indeed a bona fide Colonel Emerson Begolly unrelated to the "Nazi Jihadist" online activist. --Dbachmann (talk) 16:09, 6 May 2011 (UTC)
Muqtada-alsadr.svg
Muqtada al-Sadr
Flag of Iraq (1991–2004).svg
Former Iraqi flag, used from 1991 to 2004.
Army Air Corps Lynx Linking up with RAF Regiment Vehicle patrol, patrolling an area south of Basra Airport. MOD 45142952.jpg
(c) Photo: Harland Quarrington/MOD, OGL v1.0
A Lynx Helicopter of the Army Air Corps ready to touch down on a desert road south of Basra Airport, to link up with a RAF Regiment vehicle patrol.
  • Organization: ARMY
  • Object Name: 393T9454_RT8
  • Supplemental Categories: Operations, Iraq, Aircraft, Helicopters, Lynx
  • Keywords: Desert, Land Rover, Lynx Helicopter, Road, Vehicle patrol, WMIK, GPMG, Army Air Corps, General Purpose Machine Gun
  • Country: IRAQ