Ol49

Ol49
Ilustracja
Lokomotywa parowa Ol49
Producent

Polska Fablok Chrzanów

Lata budowy

1951–1954

Układ osi

1'C1'

Wymiary
Masa pustego parowozu

125 400 kg

Masa służbowa

144 900 kg

Długość

12 840 mm

Długość z tendrem

20 675 mm

Wysokość

4 548 mm

Rozstaw osi skrajnych

10 250 mm

Średnica kół napędnych

1750 mm

Średnica kół tocznych

850 mm

Napęd
Trakcja

parowa

Typ tendra

25D49

Ciśnienie w kotle

16 at

Powierzchnia ogrzewalna kotła

162,9 m²

Powierzchnia przegrzewacza

72,9 m²

Powierzchnia rusztu

3,7 m²

Średnica cylindra

500 mm

Skok tłoka

630 mm

Parametry eksploatacyjne
Moc znamionowa

1290 KM (949 kW)

Maksymalna siła pociągowa

12 500 kG

Prędkość konstrukcyjna

100 km/h

Portal Transport szynowy

Ol49 – oznaczenie parowozu osobowego budowanego w latach 1951–1954 w Fabryce Lokomotyw im. F. Dzierżyńskiego w Chrzanowie. Wyprodukowano 112 sztuk dla PKP i 4 sztuki na eksport do Korei Północnej.

Lokomotywy parowe tej serii przeznaczone były do obsługi pociągów osobowych i lekkich pociągów pospiesznych. Miały zastąpić przedwojenne parowozy Ok1 i Ok22. Jest to najmłodszy wyprodukowany w Polsce parowóz pasażerski – pierwszy wyjechał z fabryki w grudniu 1951.

Są wyposażone w duży zapas wody (25 tys. litrów) i węgla (12 ton). Prędkość maksymalna „oelki” to 100 km/h. Kilka sztuk z parowozowni Olsztyn i Toruń przerobiono z opalania węglem na opalanie mazutem.

Do dziś zachowało się 38 sztuk parowozów Ol49, większość z nich to tylko „zimne” eksponaty lub pomniki techniki. Jeszcze w latach 90. XX w. stacjonowały m.in. w Żaganiu, Przeworsku, Sierpcu i Jarocinie.

Od dawna słynie z nich Parowozownia Wolsztyn. Utrzymuje się tutaj czynne parowozy Ol49-59 i Ol49-69 ex. Ol49-99, oba z wydłużonymi okresami międzynaprawczymi. Naprawa rewizyjna parowozu Ol49-59 trwała od końca 2017 do maja 2018. Od 15 grudnia 2013 do 31 marca 2014 obieg parowozowy kursował pomiędzy Lesznem a Wolsztynem w planie pociągów osobowych Kolei Wielkopolskich. 15 maja 2017 został wznowiony ruch lokomotyw parowych na linii ze Zbąszynka do Leszna i z Wolsztyna do Poznania[1]. Po naprawie czynny jest Ol49-69[2].

W Chabówce sprawny do maja 2007 był parowóz Ol49-100. Parowóz został odstawiony[3] z powodu przekroczonego terminu rewizji kotła[4].

Z Belgii do Polski wrócił parowóz Ol49-12, który przechodzi rewizję kotła[5][6].

Cechy trakcyjne

Masa napędna Ol49 była zdecydowanie większa niż TKt48, „oelki” nie dysponowały więc tak dobrym przyśpieszeniem jak „tekatka”. Natomiast przy prędkości ustalonej, po rozpędzeniu, mogły prowadzić składy o masie do 300 ton ze swoją maksymalną prędkością konstrukcyjną. Bieg ich był spokojny, na dobrym torze do prędkości maksymalnej 100 km/h. Wydajność kotła była dobrze dobrana dla mocy maszyny parowej, nie obserwowało się zjawiska wyczerpania kotła. Niektóre „oelki” miały suwaki Trofimowa z rozsuwnymi tarczami, co wymagało innego sterowania podczas jazdy niż przy rozrządzie klasycznym (suwakach klasycznych). Prowadzenie ciężkich składów lub trudny profil linii wymagały zwiększenia napełniania cylindrów, z czym wiązało się zwiększone zapotrzebowanie na parę, co zwiększało wysiłek fizyczny załogi parowozu z uwagi na ręczne zarzucanie węgla na ruszt. Podczas jazdy tendrem naprzód prędkość konstrukcyjna była ograniczona do 50 km/h.

Właściwości trakcyjne

Maksymalna siła wynosi 12 500 kG. Opalany lepszym gatunkiem węgla Ol49 mógł ciągnąć na torze poziomym składy osobowe (wag. 4-osiowe) o masie 400 ton z prędkością 100 km/h, lub 905 ton – 80 km/h. Na wzniesieniach 14‰ skład 155-tonowy osiągał 70 km/h. W porównaniu do lokomotyw spalinowych (np. SP42) miała lepsze osiągi i właściwości trakcyjne[7].

Dane techniczne

  • tender: 25D49
  • masa parowozu:
    • próżnego: 75,1 Mg
    • w stanie roboczym: 83,25 Mg
    • w stanie próżnym z tendrem: 125,4 Mg
    • w stanie roboczym z tendrem: 145,25 Mg
    • napędna: 51,3 Mg
  • nacisk osi w stanie roboczym:
  • odstęp między osiami skrajnymi: 10 250 mm
  • ruszt:
    • długość: 2420 mm
    • szerokość: 1582 mm
  • palenisko:
    • długość: 2420 mm
    • szerokość: 1532 mm
    • wysokość: 1565,4 mm
    • powierzchnia: 16,7 m²
  • płomieniówki:
    • liczba: 102 szt.
    • średnica wewnętrzna: 46 mm
    • średnica zewnętrzna: 51 mm
    • długość między ścianami sitowymi: 4 815 mm
  • powierzchnia ogrzewalna: 70,9 m²
  • płomienice:
    • liczba: 38
    • średnica wewnętrzna: 125 mm
    • średnica zewnętrzna: 133 mm
    • długość między ścianami sitowymi: 4 815 mm
  • całkowita powierzchnia ogrzewalna bez przegrzewacza 159,4 m²
  • przegrzewacz Schmidta
    • rozrząd Heusingera

Galeria

Przypisy

  1. Regularne przewozy parowozami – już od 15 maja! – Koleje Wielkopolskie, koleje-wielkopolskie.com.pl [dostęp 2017-11-25] (pol.).
  2. Wciaz pod para... | Polskie parowozy, polskieparowozy.pl [dostęp 2019-08-08].
  3. parowozy.pl Ol49-100, parowozy.pl [dostęp 2019-08-08].
  4. Wciaz pod para... | Polskie parowozy, polskieparowozy.pl [dostęp 2017-11-25].
  5. Parowóz Ol49 012 wraca do Polski. Znów będzie woził pasażerów [zdjęcia] – Wszystko na temat branży kolejowej: PKP, Intercity, przewozy regionalne, koleje mazowieckie, rozk..., www.rynek-kolejowy.pl [dostęp 2017-11-25].
  6. Wciaz pod parą… | Polskie parowozy, polskieparowozy.pl [dostęp 2019-08-08].
  7. Lokomotywa parowa Ol49. www.parowozy.net. [dostęp 2012-11-01].

Bibliografia

  • J. Fijałkowski i W. Kowalewski, 1959, Charakterystyki Normalnotorowych Pojazdów Trakcyjnych, Wydawnictwa Komunikacyjne

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Poolseloc.jpg
Autor: Vitaly Volkov, Licencja: CC BY 2.5
Old Polish steam locomotive Ol 49-12, now it belongs to Stoomcentrum Maldegen heritage railway in Belgium. This photo though was taken on Dendermonde-Puurs steam railway, were it was guest locomotive during "weekend of the train" happening on September 17 and 18, 2005.
Ol49-50.JPG
Ol49-50 jako eksponat przy hali naprawczej w Toruniu Kluczyki.
Ol49-50 Torun Kluczyki.jpg
Autor: Krzysztof Kmiecikowski, Licencja: CC BY-SA 4.0
Polski parowóz Ol-49
1WK15 Jarocin (24) Travelarz.JPG
Autor: Travelarz, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
To zdjęcie zostało wykonane podczas polskiej Wikiekspedycji kolejowej 2015 zorganizowanej przez
Stowarzyszenie Wikimedia Polska we współpracy z Fundacją Grupy PKP.
Wszystkie zdjęcia z wyprawy możesz zobaczyć w kategorii Wikiekspedycja kolejowa 2015.
Ol49-82 Krzyż (4) WK13.jpg
Autor: Travelarz, Licencja: CC BY-SA 3.0
To zdjęcie zostało wykonane podczas polskiej Wikiekspedycji kolejowej 2013 zorganizowanej przez
Stowarzyszenie Wikimedia Polska we współpracy z Polskimi Kolejami Państwowymi.
Wszystkie zdjęcia z wyprawy możesz zobaczyć w kategorii Wikiekspedycja kolejowa 2013.
Ol-49cab.png
Wnętrze "budki maszynisty" lokomotywy parowej Ol-49.
Chabowka skansen lokomotywa 1p.jpg
Autor: Przykuta, Licencja: CC BY-SA 3.0
Polska lokomotywa Ol49-44, skansen taboru kolejowego w Chabówce
Ol49-59 Wolsztyn 05.16 066.JPG
Autor: Marek Mróz, Licencja: CC BY-SA 4.0
Ol49-59 podczas Parady Parowozów w Wolsztynie
Żukowo Wschodnie Fablok Ol49-69.jpg
Autor: LukaszKatlewa, Licencja: CC BY-SA 4.0
Parowóz Fablok Ol49-69 z zabytkowymi wagonami na stacji Żukowo Wschodnie
2008-02 Korsze 04.jpg
Autor: Ralf Lotys (Sicherlich), Licencja: CC BY 3.0
lokomotywa parowa Ol49 na dworcu w Korszach