Olbrachcice (województwo opolskie)

Olbrachcice

wieś
Kościół parafialny w Olbrachcicach
Państwo	Polska
Województwo	opolskie
Powiat	prudnicki
Gmina	Biała
Liczba ludności (2011)	341[1]
Strefa numeracyjna	77
Kod pocztowy	48-210[2]
Tablice rejestracyjne	OPR
SIMC	0491430
Położenie na mapie gminy Biała Olbrachcice
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Olbrachcice
Położenie na mapie województwa opolskiego Olbrachcice
Położenie na mapie powiatu prudnickiego Olbrachcice
50°21′51″N 17°42′19″E/50,364167 17,705278

Olbrachcice (dodatkowa nazwa w j. niem. Olbersdorf, wcześniej Polnisch Olbersdorf^[3][4][5][6]) – wieś w Polsce, położona w województwie opolskim, w powiecie prudnickim, w gminie Biała^[7][8]. Historycznie leży na Górnym Śląsku, na ziemi prudnickiej. Położona jest na terenie Wysoczyzny Bialskiej, będącej częścią Niziny Śląskiej.

W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do ówczesnego województwa opolskiego.

Według danych na 2011 wieś była zamieszkana przez 341 osób^[1].

Geografia

Położenie

Wieś jest położona w południowo-zachodniej Polsce, w województwie opolskim, około 5 km od granicy z Czechami, na Wysoczyźnie Bialskiej, tuż przy granicy gminy Biała z gminą Lubrza. Należy do Euroregionu Pradziad^[9]. Leży na terenie Nadleśnictwa Prudnik (obręb Prudnik)^[10].

Środowisko naturalne

W Olbrachcicach panuje klimat umiarkowany ciepły. Średnia temperatura roczna wynosi +8,1 °C. Duże zróżnicowanie dotyczy termicznych pór roku. Średnie roczne opady atmosferyczne w rejonie Olbrachcic wynoszą 624 mm. Dominują wiatry zachodnie^[11].

Nazwa

W alfabetycznym spisie miejscowości na terenie Śląska wydanym w 1830 roku we Wrocławiu przez Johanna Knie wieś występuje pod polską nazwą Olibrachcice oraz nazwą niemiecką Polnisch Olbersdorf^[12].

Topograficzny opis Górnego Śląska z 1865 roku notuje wieś pod obecnie stosowaną, polską nazwą Olbrachcice, a także niemiecką Olbersdorf we fragmencie: „Olbersdorf (1388 Olbrechtsdorf, 1534 Olbrachtitz, polnisch Olbrachcice auch Polnisch-Olbersdorf genannt)”^[13]. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich wydany na przełomie XIX i XX wieku, a także niemiecki leksykon geograficzny Neumana wydany w 1905 roku notuje nazwę miejscowości jako Polnisch Olbersdorf^[14]. 15 marca 1947 r. nadano miejscowości polską nazwę Olbrachcice^[15].

Historia

(c) Ralf Lotys (Sicherlich), CC BY 3.0

Pomnik upamiętniający mieszkańców wsi, którzy zginęli podczas I wojny światowej

(c) Ralf Lotys (Sicherlich), CC BY 3.0

Grota lurdzka

Wieś została założona w połowie XIV wieku. Pierwsza wzmianka o niej pochodzi z 1388^[16].

W 1482 właścicielami wsi byli przedstawiciele rodu Colmas, Mikołaj i jego syn Wacław. Następnie Olbrachcice należały do zmarłego w 1572 Jerzego von Fuellsteina. W latach 1613–1618 jej właścicielem był Jan Krzysztof Waldstein, uczestnik rokoszu Zebrzydowskiego. Do 1816 należała do klasztoru paulinów w Mochowie koło Głogówka^[16].

W pierwszej połowie XIX wieku zbudowano murowaną kapliczkę z rzeźbą ludową św. Jana Nepomucena wewnątrz^[16].

Od 1895 na terenie wsi ma swoją siedzibę rzymskokatolicka Parafia Niepokalanego Poczęcia NMP, obecnie należąca administracyjnie do dekanatu bialskiego diecezji opolskiej^[17].

Według spisu ludności z 1 grudnia 1910, na 611 mieszkańców Olbrachcic 54 posługiwało się językiem niemieckim, a 557 językiem polskim^[18]. Po I wojnie światowej we wsi powstał pomnik upamiętniający mieszkańców wsi, którzy zginęli podczas niej.

Przy drodze do Solca zbudowano w 1938 grotę lurdzką z kamienia tufowego przywiezionego z Lourdes we Francji^[16].

Według Głównej Komisji Badania Zbrodni Niemieckich w Polsce, podczas II wojny światowej w Olbrachcicach zamordowano 16 obywateli Polski^[19].

W latach 1945–1950 Olbrachcice należały do województwa śląskiego, a od 1950 do województwa opolskiego.

Mieszkańcy

Miejscowość zamieszkiwana jest przez mniejszość niemiecką oraz Ślązaków. Mieszkańcy wsi posługują się gwarą prudnicką, będącą odmianą dialektu śląskiego. Należą do podgrupy gwarowej nazywanej Goloki^[20].

Zabytki

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisany jest^[21]:

• dom nr 2, z 1849 r.

Kultura

W Olbrachcicach działa Niemieckie Koło Przyjaźni (Deutscher Freundeskreis) – oddział terenowy Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego Niemców na Śląsku Opolskim^[22].

Turystyka

(c) Ralf Lotys (Sicherlich), CC BY 3.0

Wjazd do Olbrachcic od strony Solca

Przez wieś przebiegają dwie drugorzędne trasy rowerowe PTTK, nr 261 C oraz 264 S^[16].

Przez Olbrachcice prowadzą szlaki turystyczne:

• Szlakami bociana białego (46,6 km): Biała – Solec – Olbrachcice – Wierzch – Wilków – Rostkowice – Mokra – Łącznik – Brzeźnica – Górka Prudnicka – Ligota Bialska – Biała^[23]
• W poszukiwaniu piękna żydowskich cmentarzy (19 km): Osobłoga – Krzyżkowice – Dytmarów – Olszynka – Słoków – Olbrachcice – Biała^[24]
• Szlakiem zabytkowych kościołów (9,12 km): Prężyna – Biała – Śmicz – Miłowice – Kolnowice – Otoki – Ligota Bialska – Krobusz – Dębina – Łącznik – Mokra – Żabnik – Gostomia – Solec – Olbrachcice^[25]

Ludzie urodzeni w Olbrachcicach

• Stanislaus von Seherr-Thoß (1827–1907), landrat powiatu Pleß
• Karl Augustin (1847–1919), biskup rzymskokatolicki, sufragan wrocławski
• Wacław Wycisk (1912–1984), polski biskup rzymskokatolicki, pochowany na miejscowym cmentarzu

Zobacz też

• Olbrachcice Wielkie

Przypisy

Bibliografia

• Max Broesike: Neumans Orts- und Verkehrs-Lexi des Deutschen Reichs. Leipzig und Wien: Verlog des Bibliographischen Instituts, 1905.
• Johann GeorgJ.G. Knie Johann GeorgJ.G., Alphabethisch-Statistisch-Topographische Uebersicht aller Dörfer, Flecken, Städte und andern Orte der Königl. Preuß. Provinz Schlesien ..., Breslau: Graß, Barth und Comp., 1830, OCLC 751379865  (niem.).
• Felix Triest: Topographisches handbuch von Oberschlesien. Breslau: Verlag von Wilh. Gottl. Korn, 1865.