Oleg Tabakow
_06.jpg) (c) Kremlin.ru, CC BY 4.0 Oleg Tabakow 2015 | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Współmałżonek | Maria Zudina |
| Lata aktywności | 1956–2018 |
| Odznaczenia | |
         | |
| Strona internetowa | |
Oleg Pawłowicz Tabakow, ros. Олег Павлович Табаков (ur. 17 sierpnia 1935 w Saratowie, zm. 12 marca 2018 w Moskwie) – rosyjski aktor filmowy i teatralny, nauczyciel sztuki aktorskiej. Jeden z najpopularniejszych aktorów kina radzieckiego i rosyjskiego.
_06.jpg)
Biografia
Urodził się w Saratowie w rodzinie lekarzy – Pawła Kondratiewicza (dyrektora instytutu naukowo-badawczego) i Marii Andriejewny z d. Bieriezowskiej (urodzonej pod nazwiskiem Piontkowska), polskiej szlachcianki z pochodzenia. Podczas II wojny światowej jego ojciec służył na froncie jako szef pociągu sanitarnego, a matka pracowała w szpitalu wojskowym. Po wojnie rodzice rozeszli się. Oleg ukończył szkołę średnią w Saratowie. O wyborze zawodu aktora zadecydował na zajęciach kółka teatralnego prowadzonych w miejscowym domu kultury przez znanego radzieckiego pedagoga teatralnego Natalię Suchostaw. W 1953 wstąpił do szkoły aktorskiej przy moskiewskim "Mchacie", do klasy Wasilija Toporkowa. Był jednym z lepszych studentów – jeszcze podczas nauki zadebiutował w filmie Sasza rozpoczyna życie Michaiła Szweicera. W 1957 roku rozpoczął również studia w założonej pod szyldem MChAT-u szkole-studio młodych aktorów Olega Jefremowa. Studio to wkrótce zyskało samodzielność jako teatr "Sowriemiennik" i Tabakow został jednym z pierwszych jego aktorów. Rola studenta Miszy w sztuce Wiecznie żywi w 1956 roku stała się jego debiutem teatralnym. Z "Sowriemiennikiem" był związany przez niemal 30 następnych lat (do 1983). W latach 1970-1976 był również dyrektorem tego teatru. W 1973 rozpoczął działalność dydaktyczną, stając się wychowawcą wielu późniejszych, znanych aktorów radzieckich i rosyjskich. W 1976 na bazie GITIS-u otworzył własną szkołę-studio aktorskie. W 1977 w pomieszczeniach starego składu węgla przy ul. Czapajewa w Moskwie otworzył piwnicę artystyczną "Tabakierka", która w 1986 roku otrzymała oficjalny status teatru z Tabakowem jako dyrektorem (nazywanym również Teatrem Tabakowa). Wcześniej, przez trzy lata (1983-1986), był dyrektorem MChAT-u.
Jako aktor cieszył się dużą popularnością, mając na koncie ponad 120 ról filmowych. Największą sławę i popularność przyniosły mu kreacje: hr. Rostowa w filmie Siergieja Bondarczuka Wojna i pokój, Waltera Schellenberga w serialu TV Siedemnaście mgnień wiosny, Alhena w telewizyjnej ekranizacji powieści Dwanaście krzeseł z 1976, Ludwika XIII z serialu TV D’Artagnan i trzej muszkieterowie, Obłomowa w filmie Kilka dni z życia Obłomowa z 1979. Występował również w słuchowiskach radiowych i dubbingach (ok. 20 postaci w latach 1965-2007), użyczył swojego głosu m.in. Garfieldowi w rosyjskiej wersji filmów z 2004 i 2006 roku. Od 2000 roku, aż do śmierci był dyrektorem artystycznym MChT im. Czechowa i działającej przy nim szkoły-studia aktorskiego oraz dziekanem katedry sztuki aktorskiej tej uczelni. Od 2008 prowadził w Moskwie założony przez siebie koledż teatralny, przeznaczony dla młodzieży z terenu całej Rosji.
Był dość znanym i popularnym aktorem za granicą, w Pradze zagrał w ponad 40 spektaklach teatralnych, występował również w teatrach węgierskich, fińskich, niemieckich, duńskich, austriackich i amerykańskich[1]. Filmy z jego udziałem były i są emitowane w Polsce. Przy Uniwersytecie Harvarda założył w latach 80. Letnią Szkołę Teatralną im. Stanisławskiego, której został dyrektorem[2].
Od 2008 był członkiem honorowym Rosyjskiej Akademii Sztuk Pięknych[3].
Autor i współautor książek: Prikosnowienije k czudu (2008), Moja nastojaszczaia żyzn' (2000, współautorstwo), Paradoks ob aktorie (1999, współautorstwo).
Od listopada 2012 roku, kiedy to zaangażował się w kampanię wyborczą Władimira Putina (ubiegającego się o trzecią kadencję), oficjalnie popierał jego politykę[4]. W marcu 2014 był współsygnatariuszem listu zbiorowego ludzi świata kultury rosyjskiej popierającego politykę prezydenta Rosji Władimira Putina odnośnie do Krymu (interwencji wojsk rosyjskich w lutym 2014)[5]. Publicznie wypowiadał się o rosyjskości Krymu i braku jakichkolwiek jego związków (otnoszenij) z Ukrainą[6].
Zmarł 12 marca 2018 w Moskwie w wieku 82 lat, po długotrwałej chorobie[7][8][9].
Choroba i śmierć
27 listopada 2017 został hospitalizowany z rozpoznaniem sepsy będącej skutkiem ubocznym przeprowadzonej wcześniej operacji wszczepienia implantów zębnych. Miesiąc później zapadł w stan śpiączki. 12 marca 2018 zmarł w rezultacie zatrzymania akcji serca[10][11].
Trzy dni później (15 marca) jego macierzysty teatr (Moskiewski Teatr Artystyczny im. A. Czechowa w Moskwie) zorganizował poświęcony mu uroczysty wieczór pożegnalny z udziałem członków rodziny Tabakowa, przyjaciół, kolegów-artystów i przedstawicieli władz. Obecny był na nim prezydent republiki Władimir Putin. Aktor został pochowany na Cmentarzu Nowodziewiczym w Moskwie[12][13].
Wybrana filmografia
- 1956 – Sasza rozpoczyna życie
- 1959 – W przededniu
- 1960 – Okres próbny
- 1960 – Ludzie na moście
- 1960 – Okres próbny
- 1961 – Czyste niebo
- 1963 – Żywi i martwi
- 1965 – Wojna i pokój
- 1966 – Wystrzał
- 1968 – Wojna i pokój
- 1969 – Król jeleń
- 1969 – Świeć moja gwiazdo
- 1970 – Tajemnica żelaznych drzwi
- 1970 – Serce Rosji
- 1970 – Zwyczajna historia
- 1972 – Na dnie
- 1973 – Siedemnaście mgnień wiosny
- 1973 – Dacza
- 1975 – Kasztanka
- 1975 – Fale Morza Czarnego
- 1976 – Jak car Piotr Ibrahima swatał
- 1976 – Dwanaście krzeseł
- 1976 – Zgrywa
- 1977 – Niedokończony utwór na pianolę
- 1978 – W przeddzień premiery
- 1978 – D’Artagnan i trzej muszkieterowie
- 1978 – Dwunasta noc
- 1978 – Troje z Prostokwaszyna jako kot Matroskin (głos)
- 1979 – Moskwa nie wierzy łzom
- 1979 – Kilka dni z życia Obłomowa jako Obłomow
- 1979 – Ach, wodewil, wodewil...
- 1980 – Otwarta księga
- 1980 – Wakacje w Prostokwaszynie jako kot Matroskin (głos)
- 1981 – Wszystko na opak
- 1981 – Ezop
- 1982 – We śnie i na jawie
- 1983 – Ali-Baba i 40 rozbójników
- 1984 – Wilk i cielątko jako Wilk (głos)
- 1984 – Zima w Prostokwaszynie jako kot Matroskin (głos)
- 1985 – Po deszczyku w czwartek
- 1985 – Kukułka w ciemnym lesie
- 1987 – Człowiek z bulwaru Kapucynów
- 1987 – Oczy czarne
- 1988 – Zły Bambr
- 1990 – Wiadomość z przyszłości
- 1990 – Carskie polowanie
- 1991 – Wewnętrzny krąg
- 1992 – Stalin
- 1993 – Chcę do Ameryki
- 1996 – 20 minut z aniołem
- 1997 – Trzy historie
- 1999 – Kadryl
- 2000 – Prezydent i jego wnuczka
- 2001 – Sztuka wyboru
- 2005 – Radca stanu
- 2006 – Andersen. Życie bez miłości
- 2006 – Krewni
- 2007 – Dywersant. Koniec wojny
- 2009 – Melodia dla katarynki
- 2011 – Wielbicielka
- 2011 – Choinki 2
- 2014 – Kuchnia w Paryżu
- 2017 – Kuchnia. Ostatnia bitwa
Nagrody i odznaczenia
Oleg Tabakow był aktorem wielokrotnie nagradzanym i wyróżnianym w świecie artystycznym najpierw ZSRR, a później Rosji. Posiadał tytuły: Zasłużony Artysta RFSRR (1969), Ludowy Artysta RFSRR (1977) i Ludowy Artysta ZSRR (1988). W 1967 roku otrzymał Nagrodę Państwową ZSRR.
Posiadał wszystkie cztery klasy Orderu Zasług dla Ojczyzny, przyznanych mu w l. 1998–2015. Był uhonorowany kilkoma odznaczeniami zagranicznymi, pośród których znajdowała się francuska Legia Honorowa (2013). Laureat nagród państwowych Federacji Rosyjskiej, tj. Państwowa Nagroda Federacji Rosyjskiej (1998) i Nagrody Prezydenta Federacji Rosyjskiej (2003). Posiadacz trofeów świata rosyjskiej sztuki filmowej i teatralnej takich jak: „Złota Maska” (1996, 2017), „Czajka” (1997, 2004), „Kryształowa Turandot” (1999, 2004, 2011).
Życie osobiste
Tabakow dwukrotnie wstępował w związek małżeński. Pierwszą jego żoną była aktorka Ludmiła Kryłowa (małżeństwo w latach 1959-1994), z którą miał dwoje dzieci: syna Antona (ur. 1960) i córkę Aleksandrę (ur. 1966). Obydwoje są aktorami. Drugą jego żoną została Maria Zydina (od 1995 do śmierci aktora). Ze związku tego miał również dwoje dzieci, również syna i córkę: Pawła (ur. 1995) i Marię (ur. 2006).
Przypisy
- ↑ Tatiana Nowitczyńska: Tabakow Oleg Pawłowicz. [w:] RUSactors.ru [on-line]. [dostęp 2011-02-20]. (ros.).
- ↑ Razzakow F. I.: Oleg Pawłowicz Tabakow - biografija. [w:] Dosie na zwiezd [on-line]. [dostęp 2011-02-20]. (ros.).
- ↑ O. Tabakow, A. Pietrow, E. Rotenberg - poczetnyje czlieny Rossijskoj Akademii Chudożestw. [w:] Rossijskaja Akadiemija Chudożestw [on-line]. 2008-10-10. [dostęp 2011-02-20]. (ros.).
- ↑ Postanowlenije Cientralnoj izbiratielnoj Komissii RF ot 6 fiewrala 2012 r. I 96/767-6 "О registaracjii dowieriennych lic kandidata na dołznost' Priezidienta RF Władimira Władimirowicza Putina". [w:] Rossijskaja Gazieta [on-line]. 2012-02-07. [dostęp 2019-01-01]. (ros.).
- ↑ Obraszczenije diejatieliej kultury po Krymu: tiekst pis'ma i połnyj spisok podpisawszych. tvrain.ru, 2014-03-12. [dostęp 2015-03-13]. (ros.).
- ↑ Tabakow żdiet ot "ukraincew-chalawszczikow" izwinienij za Krym. depo.ua, 2014-09-09. [dostęp 2015-03-13]. (ros.).
- ↑ Zmarł popularny rosyjski aktor, Oleg Tabakow, kultura.onet.pl
- ↑ Zmarł aktor Oleg Tabakow, film.interia.pl
- ↑ Zmarł rosyjski artysta Oleg Tabakow, wiadomosci.onet.pl
- ↑ Tatjana Zimnijja, Tiażelejszij wospalitielnyj process u Tabakowa prosmotrieli w elitnoj czastnoj klinikie, www.crimea.kp.ru [dostęp 2018-12-31] (ros.).
- ↑ Stała izwiestna priczina smierti Olega Tabakowa. [w:] n4k.ru [on-line]. 2018-03-12. [dostęp 2018-12-31]. (ros.).
- ↑ S Olegom Tabakowym prostjatsja 15 marta w MHT, [w:] ntv.ru [online], 12 marca 2018 [dostęp 2018-12-31] (ros.).
- ↑ Tabakow upokoiłsia riadom s Ziel'dinym, Broniewym i Głazunowym, vesti.ru [dostęp 2018-12-31] (ros.).
Bibliografia
- Oleg Pawłowicz Tabakow. Biograficzeskaja sprawka. [w:] RIA. NOWOSTI [on-line]. 2010-08-17. [dostęp 2011-02-20]. (ros.).
- Tabakow Oleg. [w:] 76-82. Encikłopedija naszego dietstwa [on-line]. [dostęp 2011-02-20]. (ros.).
- Tabakow Oleg Pawłowicz. [w:] Rossija. Tieliekanał Kultura [on-line]. 2005-08-17. [dostęp 2011-02-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-04-23)]. (ros.).
- Oleg Pawłowicz Tabakow. [w:] Ludi.ru [on-line]. 2006-10-02. [dostęp 2011-02-20]. (ros.).
Linki zewnętrzne
- Oleg Tabakow w bazie IMDb (ang.)
- Oleg Tabakow w bazie Filmweb
- Oleg Tabakow w bazie filmowej Kino-Tieatr (ros.)
- Oleg Tabakow w bazie filmowej Kinopoisk
- Moskiewskie Studio Teatralne Olega Tabakowa
- Moskiewska Szkoła Teatralna Olega Tabakowa
Media użyte na tej stronie
Знак «Народный артист СССР». Изображение с удостоверения к знаку.
Знак «Народный артист РСФСР»
Medal State Prize Soviet Union
Ribbon bar of Order of Merit Before the Fatherland 3st
(c) Kremlin.ru, CC BY 4.0
На церемонии вручения государственных наград Российской Федерации. Орденом «За заслуги перед Отечеством» IV степени награждён художественный руководитель – директор Московского художественного театра имени А.П.Чехова Олег Табаков.
Ribbon bar of Order of Merit Before the Fatherland 4st
Autor: Дмитрий Дубинский, Licencja: CC BY 3.0
Премия Золотая маска - 2017 года
(c) Kremlin.ru, CC BY 4.0
Церемония прощания с Олегом Табаковым, народным артистом СССР, руководителем Московского Художественного театра им. А. П. Чехова
(c) Kremlin.ru, CC BY 4.0
Семья Олега Павловича Табакова. Сын Павел Табаков, вдова Марина Зудина, дочь Мария на церемонии прощания во МХТ им. Чехова
(c) Kremlin.ru, CC BY 4.0
На церемонии вручения государственных наград Российской Федерации. Орденом «За заслуги перед Отечеством» IV степени награждён художественный руководитель – директор Московского художественного театра имени А.П.Чехова Олег Табаков.
Autor: Зимин Василий, Licencja: CC BY-SA 3.0
Российский актёр Олег Табаков с картиной: Кот Матроскин верхом на осетре переплывает Волгу глядя на Саратовский мост.