Olejowiec gwinejski
 | |
| Systematyka[1][2] | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Podkrólestwo | |
| Nadgromada | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Nadklasa | |
| Klasa | |
| Nadrząd | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek | olejowiec gwinejski |
| Nazwa systematyczna | |
| Elaeis guineensis Jacq. Select. stirp. amer. hist. 280, t. 172. 1763 | |
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3] | |
 | |
Olejowiec gwinejski (Elaeis guineensis Jacq.) – gatunek rośliny z rodziny arekowatych (Arecaceae). Najczęściej nazywany jest palmą olejową, ma również inne nazwy zwyczajowe: masłopalma gwinejska, olejnik gwinejski. Pochodzi z Afryki i Madagaskaru, jest też uprawiany w innych rejonach świata o tropikalnym klimacie[4]. Główne rejony uprawy to ojczysta Demokratyczna Republika Konga, ponadto kraje Afryki Zachodniej i Afryki Środkowej, Malezja, Indonezja, Kolumbia i Ekwador.
Morfologia
- Pokrój
- Drzewo z pojedynczą kłodziną o wysokości do 10 m.
- Liście
- Pierzaste, z kolczastymi ogonkami liściowymi. Mają długość do 4 m i wszystkie wyrastają wachlarzowato na szczycie kłodziny.
- Kwiaty
- Roślina dwupienna. Kwiaty zebrane w rozgałęzione, gęste kwiatostany. Za młodu okryte są one dwiema okrywami, które potem rozpadają się.
- Owoce
- Żółty lub czerwonawy pestkowiec wielkości śliwki. Nasiona oleiste (do 70% tłuszczu), zawierają także duże ilości białka (26%).
Zastosowanie
- Olej wykorzystuje się do produkcji margaryny, mydła, kosmetyków, świec, smarów.
- Nasiona należą do podstawowych produktów żywieniowych ludności zamieszkującej strefę tropikalną.
- Wytłoki są cenną paszą dla zwierząt.
Przypisy
- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-02-15] (ang.).
- ↑ Elaeis guineensis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] (ang.).
- ↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-02-12].
Bibliografia
- Zbigniew Podbielkowski: Słownik roślin użytkowych. Warszawa: PWRiL, 1989. ISBN 83-09-00256-4.
- Jens Rohwer: Atlas roślin tropikalnych. Warszawa: Horyzont, 2002. ISBN 83-7311-378-9.
Media użyte na tej stronie
Elaeis guineensis - Köhler–s Medizinal-Pflanzen-056.jpg
Ölpalme. A Habitusbild der ganzen Pflanze, B Männlicher Blütenstand. C Einzelzweig des männlichen Blütenstandes. D Teil eines weiblichen Blütenstandes. E Fruchtstand. 1 Knospe; 2 männliche Blüte; 3 dieselbe im Längsschnitt; 4 Staminaltubus; 5 weibliche Blüte; 6 dieselbe im Längsschnitt; 7 Fruchtknoten im Querschnitt; 8 Frucht; 9 dieselbe, nachdem die obere Hälfte des Fruchtfleisches entfernt ist; 10 Steinkern im Querschnitt; 11 derselbe im Längsschnitt; 12 ein zweisamiger Steinkern im Querschnitt; 13 Same; 14 derselbe im Querschnitt; 15 derselbe im Längsschnitt.
Ölpalme. A Habitusbild der ganzen Pflanze, B Männlicher Blütenstand. C Einzelzweig des männlichen Blütenstandes. D Teil eines weiblichen Blütenstandes. E Fruchtstand. 1 Knospe; 2 männliche Blüte; 3 dieselbe im Längsschnitt; 4 Staminaltubus; 5 weibliche Blüte; 6 dieselbe im Längsschnitt; 7 Fruchtknoten im Querschnitt; 8 Frucht; 9 dieselbe, nachdem die obere Hälfte des Fruchtfleisches entfernt ist; 10 Steinkern im Querschnitt; 11 derselbe im Längsschnitt; 12 ein zweisamiger Steinkern im Querschnitt; 13 Same; 14 derselbe im Querschnitt; 15 derselbe im Längsschnitt.