Olga Lipińska
Olga Lipińska (2008) | |
Data i miejsce urodzenia | 6 kwietnia 1939 |
---|---|
Zawód, zajęcie | |
Odznaczenia | |
![]() ![]() ![]() ![]() |
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/18/Festikab.jpg/240px-Festikab.jpg)
Olga Lipińska (ur. 6 kwietnia 1939 w Warszawie) – polska reżyserka i scenarzystka teatralna i telewizyjna, satyryczka, w latach 1955–2005 zatrudniona w Telewizji Polskiej; w latach 1957–1964 autorka i reżyserka Studenckiego Teatru Satyryków (STS), w latach 1968–1976 reżyserka Krajowego Festiwalu Piosenki Polskiej w Opolu, w latach 1972–1974 reżyserka Festiwalu Artystycznego Młodzieży Akademickiej w Świnoujściu, reżyserka szeregu inscenizacji w Teatrze Telewizji; laureatka nagrody „Złoty Ekran” (1968) i nagrody „Wiktor” (1992, 1993, 1999); reżyserka i scenarzystka kabaretów telewizyjnych Głupia sprawa (1968–1970), Gallux Show (1970–1974), Właśnie leci kabarecik (1975–1977), Kurtyna w górę (1977–1981), Kabaret Olgi Lipińskiej (1990–2005)[1][2].
Życiorys
Ukończyła żeńskie XII Liceum Ogólnokształcące im. Marii Skłodowskiej-Curie na Saskiej Kępie w Warszawie[3][4], Wydział Reżyserii PWST w Warszawie (1964).
Związana z STS jako aktorka i reżyserka. W latach 1977–1990 była dyrektorką Teatru Komedia w Warszawie.
Jej mężem był, zmarły w 1996 dziennikarz radiowy Andrzej Wiktor Piotrowski. Jest bezdzietna z wyboru[5].
Teatr Telewizji
Wyreżyserowała kilkadziesiąt spektakli Teatru TV, najsłynniejsze to Damy i huzary (1973), Przedstawienie Hamleta we wsi Głucha Dolna (1985), Gwałtu, co się dzieje (1992), Zemsta (1994), Baryłeczka (1995), Ja się nie boję braci Rojek (2003) oraz Cud mniemany, czyli Krakowiacy i górale (2007).
Telewizja
W Telewizji Polskiej stworzyła kabarety: Głupia sprawa (10 spektakli, 1968–1970), Gallux Show (10 spektakli, 1970–1974), Właśnie leci kabarecik (10 spektakli, 1975–1977), Kurtyna w górę (18 spektakli, 1977–1981) oraz najpopularniejszy – Kabaret Olgi Lipińskiej. W latach 1990–1992 prowadziła w TVP1 autorski talk show pt. Piosenki z Kabaretu Olgi Lipińskiej, do którego zapraszała znane postaci związane z polską kulturą i sztuką. Wiosną 2006 była jurorką w programie Polsatu Show!Time.
Działalność społeczna i polityczna
Według prasy podziemnej na początku lat 80. miała brać udział w przełamywaniu bojkotu telewizji przez aktorów[6].
W 1992 zaangażowała się w inicjatywę Zbigniewa Bujaka na rzecz przeprowadzenia referendum w sprawie ustawy antyaborcyjnej, dziesięć lat później wraz z setką innych kobiet podpisała list domagający się od Parlamentu Europejskiego wpłynięcia na rząd polski, by zliberalizował prawo aborcyjne.
Krytyczna w stosunku do prezydentury Lecha Wałęsy, w wyborach prezydenckich 1995 udzieliła poparcia kandydatowi Unii Wolności Jackowi Kuroniowi. Była członkiem komitetu wyborczego Włodzimierza Cimoszewicza w wyborach prezydenckich w Polsce 2005, a w wyborach 2000 wspierała Aleksandra Kwaśniewskiego[7][8].
Podpisywała kilkakrotnie listy otwarte w różnych sprawach politycznych. W 2003 zaangażowała się na rzecz przyjęcia przez Irlandczyków traktatu nicejskiego (2001) oraz sprzeciwiała się umieszczeniu tzw. Invocatio Dei w preambule konstytucji europejskiej. W 2005 wraz z innymi przedstawicielkami życia publicznego broniła Małgorzaty Niezabitowskiej przed oskarżeniami Krzysztofa Wyszkowskiego i dziennika „Rzeczpospolita” o współpracę ze Służbą Bezpieczeństwa.
Publicystyka
Przez kilkanaście lat regularnie publikowała swoje felietony w „Twoim Stylu”, które złożyły się na wydaną w 2005 książkę Mój pamiętnik potoczny. W 2009 ukazał się kolejny zbiór felietonów – Co by tu jeszcze.... Rok 2013 przyniósł następną książkę – Jeszcze słychać śmiech..., będącą zbiorem felietonów z lat 2009–2013[9]. W końcowym felietonie autorka deklaruje zaniechanie dalszej twórczości publicystycznej z powodu narastającego pesymizmu, wywołanego stopniowym obniżaniem się poziomu intelektualnego w społeczeństwie, zwłaszcza u młodego pokolenia[10].
Odznaczenia i nagrody
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
- Złoty Krzyż Zasługi
- Medal 40-lecia Polski Ludowej
- Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (2005)[11]
- Odznaka Zasłużony Działacz Kultury
- „Złoty Ekran” za rok 1967 za reżyserię cyklicznych programów rozrywkowych (1968)
- Nagroda Przewodniczącego Komitetu do Spraw Radia i Telewizji I stopnia za cykl telewizyjnych programów rozrywkowych Właśnie leci kabarecik (1977)
- Nagroda Zespołowa na II Festiwalu Filmów i Widowisk Telewizyjnych w Olsztynie za realizację widowiska teatralnego Skiz (1978)
- Nagroda Przewodniczącego Komitetu do Spraw Radia i Telewizji za reżyserię spektaklu Przedstawienie Hamleta we wsi Głucha Dolna (1987)
- Wiktor – trzykrotnie (1992, 1993 i 1999)
- Honorowa Odznaka ZAiKS-u z okazji 75-lecia Stowarzyszenia
- Super Wiktor (1995)
- Złoty Laur „Przekroju” (na 50-lecie pisma) za piosenkę „Urzędnicy Pana B.”
- Kowadło – nagroda przyznawana przez Stowarzyszenie „Kuźnica” (1997)
- Nagroda Specjalna na II Festiwalu Dobrego Humoru w Gdańsku dla programu Kabaret Olgi Lipińskiej (2001)
- Nagroda na IV Festiwalu Dobrego Humoru w Gdańsku dla Kabaretu Olgi Lipińskiej w kategorii „najdowcipniejszy program rozrywkowy” (ex aequo z HBO na stojaka w reż. Janusza Zaorskiego) (2003)
- Złoty Miedziak na XII Polkowickich Dniach Teatru w Polkowicach w kategorii „najlepsza reżyseria” – za spektakl Pułapka na myszy z Teatru im. Juliusza Słowackiego w Krakowie, „w którym po mistrzowsku połączyła cechy opowieści kryminalnej z humorem najwyższych lotów” (2010).
Przypisy
- ↑ Jacek Fuksiewicz: Film i telewizja w Polsce. Warszawa: Wydawnictwo „Interpress”, 1981, s. 190. ISBN 83-223-1965-7.
- ↑ Kto jest kim w Polsce: informator biograficzny. Lubomir Mackiewicz (red.), Anna Żołna (red.). Warszawa: Wydawnictwo „Interpress”, 1993, s. 395. ISBN 83-223-2644-0.
- ↑ pod. red. Małgorzaty Malewicz: Panienki z Saskiej Kępy: Wspomnienia uczennic XII Liceum Ogólnokształcącego im. Marii Skłodowskiej-Curie (1930-1964). Łośgraf, 2006.
- ↑ pod red. Małgorzaty Malewicz: Panienki z Saskiej Kępy: Z dziejów Pragi Południe. Łośgraf, 2008.
- ↑ Lipińska o braku dzieci: Nie chciałam ich mieć, bo....
- ↑ „Kraj”, nr 2/1984; Lipińska zaprzeczała zarzutom. Wyjaśniała, że początkowo ją także dotknął środowiskowy ostracyzm, gdy po wprowadzeniu stanu wojennego telewizja nadała premierę jej spektaklu Balladyna, a następnie emitowała kolejne odcinki autorskiego kabaretu artystki. W przypadku Balladyny była to jednak premiera materiału zrealizowanego przed wprowadzeniem stanu wojennego, zaś w przypadku kabaretów, powtórki programów archiwalnych. Podobnie jak inni pracownicy TVP, nie była wpuszczana do zmilitaryzowanego budynku telewizji do wiosny 1982, zob. Tadeusz Pikulski, Prywatna historia telewizji publicznej, Muza, Warszawa 2002, ISBN 83-7319-201-8, Olga Lipińska, Mój pamiętnik potoczny, Prószyński i S-ka, Warszawa 2005, ISBN 83-7469-013-5.
- ↑ Cimoszewicz w parze z Kwaśniewską, wprost.pl, 28 czerwca 2005 [dostęp 4 czerwca 2015].
- ↑ Cimoszewicz rusza do boju, rp.pl, 29 czerwca 2005.
- ↑ Olga Lipińska, Jeszcze słychać śmiech..., Prószyński i S-ka, Warszawa 2013, ISBN 978-83-7839-615-4.
- ↑ Olga Lipińska, Jeszcze słychać śmiech..., Prószyński i s-ka, Warszawa 2013, ISBN 978-83-7839-615-4, s. 203-206 (tekst Zamiast ostatniego felietonu).
- ↑ Lista laureatów medalu Zasłużony Kulturze – Gloria Artis. mkidn.gov.pl. [dostęp 2017-01-22].
Bibliografia
- Olga Lipińska w bazie filmpolski.pl
- Olga Lipińska, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (autorzy). [online] [dostęp 2021-04-10] .
Linki zewnętrzne
- Cykl "Olga Lipińska zaprasza" (rozmowa z Tomaszem Raczkiem)
Media użyte na tej stronie
Baretka: Medal 40-lecia Polski Ludowej
Olga Lipińska, Stanisław Tym i Władysław Sikora na Festiwalu Kabaretu w Zielonej Górze. Grudzień 2005
Autor: Patryk Korzeniecki (Patrol110), Licencja: CC BY-SA 3.0
Olga Lipińska - polska reżyserka, scenarzystka i satyryk