Olga Niewska

Olga Niewska-Szczekowska
Ilustracja
fotografia legitymacyjna, ok. 1920
Data i miejsce urodzenia

28 maja 1898
Charków

Data i miejsce śmierci

25 maja 1943
Warszawa

Narodowość

polska

Alma Mater

Akademia Sztuk Pięknych w Krakowie

Dziedzina sztuki

rzeźba

Ważne dzieła

Kąpiąca się

Odznaczenia
Oficer Orderu Leopolda II (Belgia)
Niewska przy popiersiu Marszałka Józefa Piłsudskiego, w swojej pracowni w Warszawie, ok. 1930-1931.

Olga Niewska-Szczekowska (z domu Niewska, 1.v. Zbiza, 2.v. Mader, 3.v. Szczekowska), (ur. 28 maja 1898 w Charkowie, zm. 25 maja 1943 w Warszawie) – polska rzeźbiarka, jedna z pierwszych studentek w Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie[1].

Życiorys

Urodziła się 28 maja 1898 w rodzinie Jana Niewskiego i Eugenii z Della-vos[2].

Olga przejawiała upodobania rzeźbiarskie od wczesnych lat:

Już od dzieciństwa miałam tendencję do lepienia. Ofiarą padało ciasto w domu rodzicielskim. A często był świeży chleb. Ojciec powtarzał, oczywiście w żartach: „Oby tylko nie została rzeźbiarką”.

W tekście Kazimiery Alberti Rzeźby Olgi Niewskiej, „Świat Kobiecy” 1929, nr 8 z 15 IV

Po ukończeniu szkoły realnej studiowała w Kijowie w szkole malarskiej. W 1919 roku jako jedna z pierwszych kobiet rozpoczęła studia w Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie w pracowni Konstantego Laszczki. Oprócz niej w pracowni Laszczki studiowały wtedy: Zofia Baltarowicz-Dzielińska, Natalia Milan, Janina Reichert, Roma Szereszewska, Zofia Mars, potem Izabella Koziebrodzka. Początkowo studiowała jako wolna słuchaczka, a potem jako studentka zwyczajna. Od 27 listopada 1920 prezentowała swoje prace w Pałacu Sztuki w Krakowie, o czym pisał S. Nowiński w „Rzeczypospolitej”:[3]

P. Niewska, młoda rzeźbiarka, ma pomysły na miarę męskich fantazji i dłoni. Wierzyć się wprost nie chce, by drobna panienka, którą mi pokazywano – kowała sobie tak kapitalne figury jak jej „Stary myśliciel”. Oglądali go znawcy i dziwowali się śmiałości pomysłu przy udatności prowadzenia i wykończenia dzieła. Jej „Satyr”, dwa studia, „Demon” i portret F. Jasieńskiego – podbiły Kraków artystyczny i oglądający wystawy, pasowaną ją od razu na dojrzałą artystkę i sądzę uznanie to zdobędzie wszędzie, gdzie ze swoimi dziełami wystąpi.

Stefan Nowiński, Sztuka w Krakowie, „Rzeczpospolita” nr 3 z dnia 4 stycznia 1921.

Z okresu jej studiów zachowały się portrety Ignacego Daszyńskiego[4] oraz Feliksa Jasińskiego. Autoportret oraz Portret Feliksa Jasieńskiego został nagrodzony w lipcu 1922 roku Nagrodą Jasieńskiego. A Portret Feliksa Jasieńskiego został zakupiony do zbiorów Muzeum Narodowego w Krakowie. Po trzech latach studiów, w 1923 roku przeniosła się do Warszawy. Pod koniec roku (1923) do portretu pozowała Niewskiej Mieczysława Ćwiklińska. W styczniu 1924 wystawiła w Warszawie swoje rzeźby w Salonie Czesława Garlińskiego. W latach 1926–1928 przebywała w Paryżu, gdzie uczyła się w Académie de la Grande-Chaumière u Bourdelle'a.

Dużą popularność przyniosły jej portrety znanych osobistości. Zgodzili się jej pozować nawet Józef Piłsudski[5] (w 1926) i Ignacy Mościcki.

W 1928 roku wyszła za mąż za Henryka Madera, aby do tego doszło Mader musiał się najpierw rozwieść z Mieczysławą Ćwiklińską. Znajomość z Maderem zapoczątkowana była w czasie, kiedy Niewska rzeźbiła Ćwiklińską. W 1928 na dorocznej wystawie w Salonie Związku Zawodowego Polskich Artystów Plastyków w Warszawie jej rzeźba Kąpiąca się uzyskała Nagrodę m. st. Warszawy za rok 1928. Rok później, 28 września, rzeźbę Kąpiąca się odsłonięto w parku Paderewskiego. Lata trzydzieste były okresem dużej aktywności twórczej artystki. Poza monumentalnymi rzeźbami portretowymi zajmowała się również rzeźbą sportową, oraz medalierstwem. Krótko przed wojną wykonała jedną ze swoich najlepszych prac, portret Stefana Jaracza[6].

Odznaczona belgijskim Krzyżem Oficerskim Orderu Leopolda II[7].

Olga Niewska zaprojektowała medal z okazji zdobycia na własność przez Polskę Pucharu Gordona Bennetta. Medal został wręczony w styczniu 1936 roku przez prezesa L.O.P.P. gen. Leona Berbeckiego lotnikom, którzy brali udział w zawodach z 1935[8].

W 1936 roku wyszła za mąż za Władysława Szczekowskiego, był to jej trzeci mąż. We wrześniu 1939 roku, podczas pierwszych nalotów na Warszawę spłonęła jej pracownia. W 1943 roku zachorowała i trafiła do szpitala. Zmarła w wyniku komplikacji pooperacyjnych 25 maja tego roku. Została pochowana w miejscu dla osób zasłużonych na Cmentarzu Ewangelicko-Reformowanym w Warszawie (kwatera F-2-2)[9], niedaleko grobu Stefana Żeromskiego.

Wystawy indywidualne

  • luty 1922 - Wystawa rzeźb Olgi Niewskiej, Towarzystwo Przyjaciół Sztuk Pięknych w Krakowie[10]
  • luty 1923 - Wystawa rzeźb Olgi Niewskiej, Towarzystwo Zachęty Sztuk Pięknych w Warszawie[11]

Wystawy zbiorowe

Brała udział w trzydziestu dwóch wystawach zbiorowych, między innymi: w Krakowie, Warszawie, Poznaniu, Bydgoszczy, Amsterdamie, Los Angeles, Brukseli, Berlinie, Paryżu, Nowym Jorku.

Nagrody

  • 1922 - nagroda Polskiej Akademii Umiejętności
  • 1928 - nagroda m. st. Warszawy za rok 1928
  • 1937 - złoty medal za rzeźbę Pelikan na międzynarodowej wystawie „Sztuka i technika” w Paryżu

Przypisy

  1. Iwona Demko, Walka kobiet o prawo do studiowania w Akademii, „Wiadomości ASP”, kwiecień 2018, s. 46, ISSN 1505-0661 [dostęp 2019-12-27] [zarchiwizowane z adresu 2018-11-20].
  2. Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest? Uzupełnienia i sprostowania. Warszawa: 1939, s. 211. [dostęp 2021-08-20].
  3. Polona, polona.pl [dostęp 2020-03-31].
  4. W 1947 odlew z brązu tej rzeźby stanął na grobie Daszyńskiego na Cmentarzu Rakowickim.
  5. K. Winkler, Gdy Marszałek pozował do portretu…, „Polska Zbrojna”, R. 3, nr 151, z dnia 2 VI 1935, s. 3 [1]
  6. To właśnie z tej rzeźby, podczas wojny, artystka wykonała odlewy twarzy Jaracza, które były sprzedawane, by zgromadzić pieniądze dla chorego aktora.
  7. Tadeusz Jeziorowski: Belgijski Order Leopolda II... [w:] Nikodem Pajzderski, Muzealnik – konserwator – historyk sztuki, Poznań: 2014, s. 278.
  8. Medal pamiątkowy dla zdobywców Gordon-Bennetta Ilustrowany Kurier Codzienny 1936, nr 29 s. 9.
  9. Cmentarz ewangelicko-reformowany - wyszukiwarka osób pochowanych, warszawa.grobonet.com [dostęp 2021-08-19].
  10. W., Wystawy W. Weissa i Olgi Niewskiej, „Czas” nr 38, z dn. 16 II 1922 r. [2]
  11. J. Żyznowski, Rzeźby Olgi Niewskiej w Zachęcie, „Rzeczypospolita” 1923, nr 68 , s. 5 (wydanie wieczorne).

Bibliografia

Linki zewnętrzne

Galeria



Media użyte na tej stronie

Łuczniczka - rzeźba Olgi Niewskiej z 1927 r.jpg
Rzeźba Olgi Niewskiej z 1927 r. pochodząca ze Zbiorów Ikonograficznych i Fotograficznych Muzeum Narodowego w Warszawie, nr iden. 92431/173 MNW
Kąpiąca się - rzeźba Olgi Niewskiej.jpg
Zdjęcie pochodzi ze Zbiorów Ikonograficznych i Fotograficznych Muzeum Narodowego w Warszawie, nr iden. 92431/59 MNW
Przebudzenie Olga Niewska.jpg
Rzeźba Olgi Niewskiej "Przebudzenie".
Postać nagiej kobiety z dzieckiem na rękach - rzeźba Olgi Niewskiej.jpg
Zdjęcie pochodzące ze Zbiorów Ikonograficznych i Fotograficznych Muzeum Narodowego w Warszawie, nr iden. 92431/139 MNW
Medal pamiatkowy LOPP.jpg
Medal zaprojektowany przez Olgę Niewską. W styczniu 1936 został wręczony XXIII Pucharu Gordona Bennetta.
Portret Olgi Niewskiej (fotografia legitymacyjna).jpg
Portret artystki rzeźbiarki Olgi Niewskiej (fotografia legitymacyjna) pochodzący ze Zbiorów Ikonograficznych i Fotograficznych Muzeum Narodowego w Warszawie, nr iden. DI 92431/241 MNW
Rakowice Cemetery, Tomb of Ignacy Daszyński (Polish politician), 26 Rakowicka street, Kraków, Poland.jpg
Autor: Zygmunt Put, Licencja: CC BY-SA 4.0
Cmentarz Rakowicki, grób Ignacego Daszyńskiego, ul. Rakowicka 26, Kraków
Olga Niewska przy popiersiu Marszałka Józefa Piłsudskiego, w swojej pracowni w Warszawie.jpg
Zdjęcie pochodzące ze Zbiorów Ikonograficznych i Fotograficznych Muzeum Narodowego w Warszawie, nr iden. DI 92431/89 MNW
BEL Order of Leopold II - Officer BAR.png
Baretka Oficera Orderu Leopolda II
PIC 1-K-4417.jpg
Rzeźba dłuta artystki rzeźbiarki Olgi Niewskiej "Alteta" prezentowana na wystawie "Sport w Sztuce" w Instytucie Propagandy Sztuki w Warszawie. Wysokość rzeźby 1,80 m.
Kapiaca sie Park Skaryszewski Warszawa.jpg
Autor: Sculpture by Olga Niewska (1898-1943), fot. PiYears, Licencja: Attribution
Rzeźba "Kąpiąca się", Park Skaryszewski, Warszawa
Olga Niewska grób.JPG
Autor: Mateusz Opasiński, Licencja: CC BY-SA 3.0
Grób rzeźbiarki Olgi Niewskiej na Cmentarzu ewangelicko-reformowanym w Warszawie