Oliebol

Oliebollen posypane cukrem pudrem
Uliczne stoisko z oliebollen

Oliebol (l. mn. oliebollen) – tradycyjna holenderska potrawa sylwestrowa[1] w postaci jasnobrązowej, nieforemnej, słodkiej kulki z lekkiego ciasta drożdżowego, z rodzynkami i kawałkami jabłek w środku, otrzymywana w wyniku smażenia na głębokim, gorącym tłuszczu (oleju roślinnym), posypana cukrem pudrem[1].

Oliebollen są tradycyjnie spożywane w Holandii, podobnie jak appelbeignets, w noc sylwestrową[2]. Przez cały rok można je natomiast kupować podczas tzw. kermis, czyli imprezy będącej połączeniem idei jarmarku i wesołego miasteczka, zaś przez dwa ostatnie miesiące w roku są dostępne na specjalnych ulicznych stoiskach.

Receptura

Główne składniki ciasta przeznaczonego do wyrobu oliebollen to: mąka, drożdże, półtłuste mleko, żółtka jajek, cukier, margaryna i sól[1]. Do surowego ciasta dodaje się różne rodzaje rodzynek oraz pokrojone na kawałki jabłka z gatunku złota reneta, znacznie rzadziej używa się kandyzowaną skórkę pomarańczy lub scukrzoną skórkę owoców cytronu (sukade)[1][3].

Rodzynki i drobne kawałki jabłek są dodawane do mąki w stosunku 45% różnych rodzynek i 10% jabłek[4].

Kulki formuje się między dwiema łyżkami i wrzuca do garnka lub frytkownicy z gorącym olejem roślinnym i smaży aż do uzyskania złotobrązowego koloru skórki[1].

Oliebol zawiera przeciętnie 266 kcal w 100 gramach[5], czyli jedna (75 g) zawiera 199,5 kcal.

Historia i podania ludowe

Najprawdopodobniej oliebollen były spożywane przez plemiona germańskie zamieszkujące obszar dzisiejszej Holandii, podczas trwania obchodów święta Jul (Joelfeest), czyli w okresie od 26 grudnia do 6 stycznia, aby uwolnić się od ataków bogini Perchty oraz złych duchów włóczących się po nocach[6]. Według ludowej przypowieści zjedzenie tłustych oliebollen chroniło przed przebiciem mieczem Perchty, gdyż miał on ześlizgiwać się po ciele tego, kto spożył tę potrawę[6]. W celu udobruchania złych duchów istniał także zwyczaj składania im darów w postaci żywności smażonej na tłuszczu[6].

Ilustracje składników i smażenia

  • Składniki ciasta

    Składniki ciasta

  • Dodatki do ciasta: rodzynki i kawałki jabłka

    Dodatki do ciasta: rodzynki i kawałki jabłka

  • Smażenie oliebollen

    Smażenie oliebollen


Przypisy

  1. ↑ a b c d e Oliebollen (niderl.). eten-en-drinken.infonu.nl. [dostęp 2014-05-12].
  2. ↑ Lekkere Recepten Oudjaarsgebak (niderl.). eten-en-drinken.infonu.nl. [dostęp 2014-05-12].
  3. ↑ Oliebollen met sukade, krenten en rozijnen (niderl.). allrecipes.nl. [dostęp 2014-05-12].
  4. ↑ Patisserie tips over oliebollen en beignets (niderl.). kokswereld.nl. [dostęp 2014-05-12].
  5. ↑ Voedingswaarde van oliebol (niderl.). voedingswaardetabel.nl. [dostęp 2014-05-12].
  6. ↑ a b c Vet gebak in de joeltijd (niderl.). refdag.nl. [dostęp 2014-05-12].

Media użyte na tej stronie

Oliebollenkraam u2.JPG
Autor: Udo Ockema, Licencja: CC BY 3.0
Oliebollenkraam in Nederland
Oliebollen-bakken.JPG
Autor: Koos Jol, Licencja: CC BY-SA 2.5
My dad, frying oliebollen in the barn. You can see: The pans, with the oliebollen in there. Also a colander, where the oliebollen from the batch before leak out. In the bucket, you can see the batter. The bottles left from the bucket are filled with oil, which is used to bake the oliebollen. The two iron pins stuck in the pans are thermometers. This picture is used on b:nl:Kookboek/Oliebollen
Oliebollen-vulling.JPG
Autor: Koos Jol, Licencja: CC BY-SA 2.5
Filling for the oliebollenbatter. You can see, from the left to the right: Apples, raisins and currants. This picture is used on b:nl:Kookboek/Oliebollen
Oliebollen-ingrediënten.JPG
Autor: Koos Jol, Licencja: CC BY-SA 2.5
Basic ingredients for the oliebollenbatter. You can see:
  • Topmost line, from the left to the right: Flour and milk.
  • Middle line, from the left to the right: Butter, eggs, yeast and sugar.
  • Lowest left corner: Salt
    • This picture is used on b:nl:Kookboek/Oliebollen